Tạo động lực để phát triển hệ thống đường sắt đô thị

Nhiều cơ chế đặc thù, đột phá

Cùng với Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị tại TP. Hà Nội, TPHCM vừa được Quốc hội thông qua, cơ chế đặc thù được quy định trong Luật Thủ đô cũng cho phép Hà Nội đẩy nhanh tiến độ xây dựng đường sắt đô thị.

Theo quy hoạch đến năm 2045 tầm nhìn đến 2065, Hà Nội sẽ có 15 tuyến đường sắt đô thị với tổng chiều dài 617 km. Đây là một thách thức rất lớn xuất phát từ thực tế triển khai đầu tư xây dựng đường sắt đô thị ở Thủ đô trong thời gian qua.

Song, việc Luật Thủ đô 2024 chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2025 đã tạo ra nhiều cơ chế đặc thù, đột phá cho phát triển hệ thống đường sắt đô thị tại Hà Nội. Theo đó, Luật Thủ đô 2024 dành riêng Điều 31 để quy định về phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng, bao gồm các nội dung như quy hoạch hệ thống đường sắt đô thị và khu vực TOD, đầu tư phát triển đường sắt đô thị và các cơ chế thu phí giá trị thặng dư từ đất trong khu vực TOD.

Việc Luật Thủ đô 2024 chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2025 đã tạo ra nhiều cơ chế đặc thù, đột phá cho phát triển hệ thống đường sắt đô thị tại Hà Nội

Đáng chú ý, Luật Thủ đô 2024 cho phép UBND thành phố Hà Nội có quyền quyết định các cơ chế, công cụ về quy hoạch và đầu tư mà không cần phải thông qua nhiều cấp, giúp rút ngắn thời gian và tăng tính chủ động trong việc triển khai các dự án.

Trong luật có một số đột phá lớn như cho phép Thủ đô được quyết định điều chỉnh cục bộ quy hoạch chung đô thị, quy hoạch chung xây dựng khu chức năng, quy hoạch chuyên ngành hạ tầng kỹ thuật của thành phố đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và báo cáo Thủ tướng kết quả thực hiện.

Bước đi quan trọng trong việc tháo gỡ các vướng mắc kéo dài

Có thể thấy, các cơ chế, chính sách liên quan đến lĩnh vực giao thông vận tải đề cập trong Luật Thủ đô 2024 thực sự là những cơ chế, chính sách đặc thù vượt trội, phân cấp, phân quyền mạnh mẽ cho Thủ đô, kịp thời tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn triển khai của ngành giao thông vận tải nói chung và các dự án đường sắt đô thị nói riêng, cũng như khắc phục các tồn tại của Luật Thủ đô trước đây.

Luật Thủ đô 2024 có hiệu lực cũng tạo tiền đề thuận lợi cho việc Quốc hội thông qua Nghị quyết thí điểm về cơ chế đặc thù cho các dự án đường sắt đô thị tại Hà Nội và TPHCM tại kỳ họp mới đây. Nghị quyết đã thông qua các nhóm chính sách đặc thù, trong đó có vấn đề; Huy động nguồn vốn; Trình tự, thủ tục thực hiện đầu tư; Phát triển đô thị theo mô hình TOD; Phát triển công nghiệp đường sắt, chuyển giao công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực; Chính sách vật liệu xây dựng và bãi đổ thải….

Tuyến đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông vận hành ổn định, người dân đánh giá tích cực

Việc Quốc hội thông qua Nghị quyết thí điểm, tháo gỡ các rào cản về thủ tục, vốn và cơ chế sẽ tạo ra cơ hội cho sự phát triển mạnh mẽ của hệ thống đường sắt đô thị, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Đây có thể được xem là bước đi quan trọng trong việc tháo gỡ các vướng mắc kéo dài suốt nhiều năm qua trong các dự án đường sắt đô thị.