Thiếu nhi Thủ đô thanh lịch, văn minh

Nét đẹp từ “khoanh tay, mỉm cười, cúi chào”

Nhận thức sâu sắc vị trí, vai trò quan trọng, tầm vóc của một Thủ đô ngàn năm văn hiến, trái tim của cả nước, nhiều năm qua, hệ thống chính trị từ TP đến cơ sở đã triển khai đồng bộ, nhiều giải pháp, ban hành các nghị quyết, chỉ thị, chương trình hành động, kế hoạch, đề án xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh.

Cụ thể, đó là Chương trình số 06-CTr/TU, ngày 17/3/2021 của Thành ủy Hà Nội về “Phát triển văn hóa; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh giai đoạn 2021 - 2025”; Quyết định số 522/QĐ-UBND, ngày 25/1/2017, của UBND TP Hà Nội, về việc ban hành “Quy tắc ứng xử của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong các cơ quan trực thuộc TP Hà Nội”; Quyết định số 1665/QĐ-UBND, ngày 10/3/2017, của UBND TP Hà Nội, về việc ban hành “Quy tắc ứng xử nơi công cộng trên địa bàn TP Hà Nội”.

Mới đây nhất, ngày 19/2/2024, Thành ủy Hà Nội đã ban hành Chỉ thị số 30-CT/TU về “Tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng về xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh”… Tất cả những điều đó cho thấy, Thành ủy, UBND TP Hà Nội luôn xác định xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh là một nội dung quan trọng, giữ vị trí trung tâm của chiến lược phát triển Thủ đô; là một trong những biện pháp trọng điểm, quyết định trực tiếp thành công của sự nghiệp phát triển Thủ đô nhanh, bền vững.

Trong công cuộc đó, ngành Giáo dục Thủ đô đã nhanh chóng “vào cuộc” và triển khai nhiều chương trình trọng điểm, trong đó có chương trình xây dựng văn hóa học đường. Điển hình như, từ năm học 2022 - 2023, phòng GD&ĐT quận Long Biên đã triển khai tới các nhà trường nhiệm vụ xây dựng và thực hiện văn hóa chào hỏi trong và ngoài nhà trường “Khoanh tay - Mỉm cười - Cúi chào”. Phong trào này ngay lập tức được lan tỏa tại tất cả 100% các trường trong quận.

Nếp ứng xử khoanh tay, mìm cười, cúi chào của học sinh quận Long Biên, Hà Nội

Cô Nguyễn Thị Bích Huyền, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Ngọc Lâm (quận Long Biên) cho biết: Từ trước tới nay, nhà trường rất quan tâm tới văn hóa ứng xử của học sinh. Mục tiêu của nhà trường hướng tới là đưa việc chào hỏi trở thành một thói quen trong học sinh. Khi triển khai, các thầy cô đã nỗ lực từ những ngày đầu tiên.

Chỉ sau một thời ngắn áp dụng, văn hóa ứng xử trường Tiểu học Ngọc Lâm đã có sự chuyển biến rõ rệt. Không khó để bắt gặp hành vi “ Khoanh tay - mỉm cười - cúi chào” trong và ngoài nhà trường. Điều quan trọng hơn phía sau hành vi ấy là nụ cười, niềm vui của cả các học sinh và thầy giáo, cô giáo, ông bà, cha mẹ... những người luôn đứng phía sau dõi theo sự phát triển của các em.

Mỉm cười cúi chào tuy chỉ là những cử chỉ nhỏ nhưng đó là những việc làm có ý nghĩa lớn. Mỗi lời chào kèm theo nụ cười không chỉ thể hiện sự tôn trọng, chân thành mà còn là một cách ứng xử, thái độ của các em học sinh trong tương lai. Điều này cũng quyết định một phần sự thành công của mỗi con người.

Với mong muốn đưa việc chào hỏi trở thành một thói quen trong học sinh nên ngay từ khi triển khai, các thầy cô giáo đã nỗ lực từ những ngày đầu tiên. Bắt đầu đến cổng trường, học sinh chào hỏi thầy cô, các bác nhân viên, bảo vệ. Các thầy cô giáo dạy cách chào, nói lời cảm ơn, xin lỗi với thầy cô, bạn bè ra sao...

Ngoài ra, giáo viên cũng quan tâm tới học sinh ở nhiều góc độ, từ đó nhận thấy các em cần điều chỉnh, thực hiện thế nào để có nếp ứng xử, giao tiếp văn minh, thanh lịch.

Thành đoàn Hà Nội trao giải cuộc thi Văn hóa giao tiếp ứng xử trong thiếu nhi Thủ đô 2024

Em Bùi Hoàng Phương Linh, học sinh lớp 8A4, Trường THCS Gia Thụy cho hay: “Giờ đây, chào hỏi trở thành một thói quen hàng ngày. Các cô hướng dẫn chúng em hơi cúi đầu, mỉm cười khi chào các thầy cô cũng như khách tới trường. Đi đâu em cũng áp dụng điều đó. Ở trường gặp bác bảo vệ hay cô lao công, về đến nhà gặp các cô, chú hàng xóm, em đều chào từ xa. Khi được chào hỏi, ai cũng thân thiện chào lại mình, em thấy rất vui”.

Tại Trường THCS Chương Dương, cô giáo Nguyễn Thị Vân Hồng cho biết: “Nhà trường phát động phong trào “Lời chào người Tràng An” nhằm giáo dục học sinh văn hóa chào hỏi. Phong trào nhận được sự ủng hộ tích cực của các bậc cha mẹ. Nhà trường còn tổ chức cho học sinh ký cam kết thực hiện nếp sống thanh lịch, văn minh, phòng chống bạo lực học đường.

Để duy trì nếp quen này, đồng thời làm gương cho học sinh, hằng ngày vào đầu và cuối buổi học, các thầy, cô trong Ban Giám hiệu đều đứng ở cổng trường để đón, chào học sinh”. Cách tiếp cận đa chiều này giúp cho học sinh “ngấm” dần văn hóa ứng xử thanh lịch. Các em có thái độ lễ phép chào hỏi thầy, cô giáo, người lớn tuổi, tự giác giữ gìn vệ sinh vì thấy đó là đúng chứ không phải làm theo phong trào.

Nhà báo Nguyễn Mạnh Hưng - Tổng Biên tập Báo Tuổi trẻ Thủ đô trao giải cuộc thi Văn hóa giao tiếp ứng xử trong thiếu nhi Thủ đô 2023

Hình thành lối ứng xử chuẩn mực

Không chỉ là phong trào xây dựng văn hóa học đường, Thành đoàn - Hội đồng Đội TP Hà Nội cũng chỉ đạo triển khai sâu rộng tổ chức Hội thi "Thiếu nhi Thủ đô thanh lịch - văn minh", đến 100% quận, huyện, thị xã và các liên đội trên địa bàn.

Tại những hội thi này, thiếu nhi đã thể hiện sự hiểu biết của mình về văn hóa người Hà Nội qua 4 phần thi: Chào hỏi, hiểu biết kiến thức và trả lời tình huống ứng xử, vượt chướng ngại vật, tài năng thiếu nhi Thủ đô thanh lịch, văn minh. Các phần thi đã được các em thể hiện sinh động, đặc sắc, đầy sức cuốn hút thông qua hình thức sân khấu hóa, kể chuyện, hát múa.

Hội thi giúp các đội viên, nhi đồng thể hiện sự hiểu biết sâu sắc về nếp sống văn minh, thanh lịch, nét đẹp văn hóa đặc trưng của người Hà thành, tính kế thừa, phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc và của người Hà Nội.

Không chỉ là các cuộc thi nhằm giáo dục các em thiếu nhi nếp sống, phong cách giao tiếp, ứng xử cũng như trang phục, lời nói thanh lịch văn minh mà nhiều trường đã có những cách làm sáng tạo riêng. Như tại trường Tiểu học Đại Đồng (huyện Thạch Thất) đã xây dựng bài học “Tôn trọng người lao động” nhằm giáo dục nếp sống văn hóa cho các học sinh. Trường Tiểu học Cần Kiệm (huyện Thạch Thất) lại giáo dục các em thông qua các chủ đề của mỗi tiết học hay qua tranh, ảnh, phim, kịch.

Các cuộc thi với chủ đề thanh lịch, văn minh góp phần hình thành nếp sống văn hóa chuẩn mực cho thiếu nhi Thủ đô

Còn tại quận Ba Đình, trường Tiểu học Vạn Phúc và nhiều trường khác đã triển khai việc giáo dục đạo đức, nếp sống văn minh, thanh lịch cho học sinh thông qua các tiết học đạo đức, tích hợp trong các môn học, các hoạt động ngoại khóa… với nhiều nội dung và hình thức phong phú. Nhà trường và cha mẹ học sinh cùng ký cam kết thực hiện nội quy, quy định về thực hiện nếp sống thanh lịch, văn minh.

“Chẳng thơm cũng thể hoa nhài / Dẫu không thanh lịch cũng người Tràng An”. Câu ca ấy đã nói lên cốt cách, ứng xử chuẩn mực của người Hà Nội. Bằng những cách làm thiết thực và ý nghĩa, các các em thiếu nhi Thủ đô đang từng bước góp phần quảng bá hình ảnh người Tràng An, đồng thời tạo nên hệ giá trị chuẩn mực của người Hà Nội trong thời đại mới, tạo dấu ấn mạnh mẽ, góp phần triển khai Chương trình 06 của Thành ủy Hà Nội hiệu quả.