Xây dựng trái phép tại Vĩnh Yên (Vĩnh Phúc): Người dân thiếu hiểu biết hay cố tình không biết để trục lợi?

Với quyết tâm tìm hiểu sự thật xoay quanh về việc xử lý các công trình vi phạm trật tự xây dựng (trong đó có nhiều biệt thự xây dựng trái phép) tại núi Bầu, phường Liên Bảo thu hút sự quan tâm của dư luận thời gian qua, Phóng viên báo Tuổi trẻ Thủ đô đã trao đổi với lãnh đạo UBND thành phố Vĩnh Yên; Đến khu vực xảy ra vi phạm để quan sát, tìm hiểu và cung cấp thông tin đến độc giả.

Diễn biến vụ việc

Năm 1997, UBND tỉnh Vĩnh Phúc có Quyết định số 169 về việc giao đất cho Công ty TNHH Kim Long để trồng mía, thời hạn giao đất 18 năm. Đến 29/8/2018, UBND tỉnh Vĩnh Phúc có Quyết định số 1992 về việc thu hồi đất của Công ty TNHH Kim Long do hết hạn sử dụng đất và không được gia hạn theo quy định của pháp luật về đất đai. Tuy nhiên, từ nhiều năm nay trên diện tích đất này đã có nhiều vi phạm về lấn, chiếm, chuyển mục đích sử dụng đất, xây dựng công trình trái pháp luật. Những vi phạm chủ yếu xảy ra tại địa bàn phường Liên Bảo, Khai Quang và xã Định Trung; Chỉ tính riêng phường Liên Bảo có trên 70 trường hợp vi phạm, trong đó có nhiều công trình hiện đại, kiên cố và có giá trị lớn được xây dựng.

Các biệt thự, công trình được xây dựng quy mô hiện đại với giá trị hàng tỷ đồng

Lý do dẫn đến vi phạm trên một phần do một số hộ dân lợi dụng thời điểm đất do Công ty TNHH Kim Long quản lý tự ý mua bán, chuyển nhượng không hợp pháp (thông qua giấy viết tay) sau đó xây dựng trái phép vào những thời điểm ít gây chú ý như ngày lễ, Tết, ngày nghỉ hay vào ban đêm. Một số công trình mới phát sinh sau thời điểm năm 2018 đã được phát hiện, xử lý vi phạm, tuy nhiên các hành vi vẫn tiếp diễn lén lút, thách thức chính quyền và cộng đồng vào những thời điểm diễn ra sự kiện quan trọng hoặc lợi dụng tình hình dịch bệnh Covid-19.

Từ thực trạng trên, tỉnh Vĩnh Phúc và thành phố Vĩnh Yên đã rất kiên quyết vào cuộc để xử lý các vi phạm với nhiều văn bản, cuộc họp và cả hệ thống chính trị đã vào cuộc để triển khai nhiệm vụ. Ngày 14/5/2021, Văn phòng Chính phủ đã ban hành Công văn số 3167/VPCP-V.I truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hoà Bình yêu cầu tỉnh Vĩnh Phúc chỉ đạo kiểm tra, giải quyết dứt điểm phản ánh sai phạm trong quản lý, sử dụng đất đai và xây dựng công trình tại thành phố Vĩnh Yên (tỉnh Vĩnh Phúc).

Nội thất được thiết kế cầu kỳ, hiện đại

Năm 2021, bên cạnh thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, thành phố Vĩnh Yên đã xây dựng lộ trình, kế hoạch để giải quyết, khắc phục triệt để những vi phạm đất đai ở các xã, phường trên địa bàn thành phố, trong đó nổi cộm là vi phạm tại khu vực đất Công ty TNHH Kim Long cũ. Ngay sau khi cuộc bầu cử Đại biểu Quốc hội và HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026 thành công, bên cạnh công tác phòng chống dịch bệnh, tập trung khôi phục kinh tế, ổn định đời sống Nhân dân, Ban Thường vụ Thành ủy đã tập trung chỉ đạo quyết liệt việc xử lý vi phạm đất đai, mà trước mắt theo lộ trình sẽ tập trung giải quyết dứt điểm vi phạm tại phường Liên Bảo trong tháng 5, 6 và 7/2021, tiếp theo sẽ là các xã, phường còn lại.

Khu tiểu cảnh thiết kế phong thủy

Quan điểm chỉ đạo của thành phố Vĩnh Yên là quyết liệt, triệt để, không có vùng cấm, không có ngoại lệ, những công trình vi phạm (các biệt thự) với diện tích và quy mô lớn hoặc liên quan đến cán bộ, đảng viên sẽ tập trung làm trước, sau đó sẽ lan tỏa đến tất cả các hộ dân có vi phạm. Mặc dù vậy, việc chỉ đạo giải quyết được người đứng đầu cấp ủy, chính quyền và cả hệ thống chính trị thành phố vẫn xác định: Lấy tuyên truyền, vận động, giải thích là chủ yếu và đặc biệt quan trọng là luôn đặt lợi ích của người dân lên trên hết; Chỉ những trường hợp cố tình vi phạm mới thực hiện biệm pháp cưỡng chế theo quy định của háp luật; Cố gắng giảm thiểu tối đa mọi thiệt hại cho người dân.

Địa phương đã treo băng rôn tuyên tuyền vận động trước khi cưỡng chế

Công tác tuyên truyền được thực hiện thông qua nhiều hình thức như: Thành lập các tổ tuyên truyền đến từng hộ dân; Tuyên truyền trên hệ thống phát thanh và hệ thống loa di động; Thông báo các vi phạm qua nhiều kênh để người dân dễ tiếp cận, hiểu đúng về hành vi sai phạm và tự nguyện tháo dỡ... Khi phóng viên đi tìm hiểu thì tại địa phương vẫn đang tổ thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền vận động; Việc thiết lập hồ sơ, biên bản hiện trạng cũng đang được tiến hành.

Có hay không câu chuyện thiếu hiểu biết?

Đã có một vài bài báo điện tử đưa tin việc người dân có hành vi vi phạm trên là do thiếu hiểu biết, đến khi nhận thức được thì công trình đã được xây dựng kiên cố và hoành tráng. Vì thế các hộ dân đều có nhu cầu muốn được chính quyền hợp thức đất vi phạm; Thậm chí có cả những thông tin chỉ có những hộ dân nghèo, điều kiện sống khó khăn, không có điều kiện sinh sống ở địa phương mới đến đây mua đất trái pháp luật để xây dựng. Trước những thông tin đa chiều, phóng viên đã mục sở thị tận nơi, qua tìm hiểu, trực tiếp nói chuyện với người dân quanh khu vực này để tìm câu trả lời.

Tường rào của các căn biệt thự cũng được đầu tư xây dựng bằng các vật liệu có giá trị cao

Một số người dân tại tổ dân phố 16, gần khu vực vi phạm khá ngạc nhiên khi được hỏi có phải do thiếu thông tin. Bởi bất cứ một công dân nào cũng đều phải sống và làm việc theo hiến pháp và pháp luật, một việc tối thiểu đó là: khi bỏ tiền ra mua đất (thứ tài sản quan trọng, có giá trị đối với mỗi người) đều phải tìm hiểu nguồn gốc đất, phải có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hợp pháp và bất cứ ai cũng hiểu việc mua bán, chuyển nhượng tài sản gái trị như đất đai đều phải thực hiện thủ tục hành chính (xác nhận của chính quyền, công chứng…). Vậy có thể nhận thấy ở đây câu chuyện không phải thiếu hiểu biết mà cố tình không hiểu biết để trục lợi cá nhân.

Có phải chỉ có dân nghèo mới liều mạng vi phạm pháp luật để ổn định cuộc sống? Vào một ngày tháng 5, phóng viên tìm đến khu vực này để quan sát, cảm nhận đầu tiên đó là sự bình yên các khu nhà được chia lô khá bài bản. Rất ít người dân ra đường. Phóng viên may mắn nhìn thấy tổ công tác của thành phố đang đứng trước cổng một căn biệt thự rộng lớn mà không thể nào liên hệ được với chủ nhà bên trong; Những cuộc điện thoại không có hồi đáp, đường từ cổng vào đến nhà chính khá xa.

Biết sai phạm nhưng vẫn xây biệt thự nhà vườn

Ở khu vực này có khoảng chục biệt thự hoành tráng như những khu nghỉ dưỡng cao cấp, tường rào được xây dựng kiện cố với vườn hoa, bể bơi, đường điện, nước đầy đủ. Những ngôi nhà này theo cảm quan đều có giá trị sử dụng lớn. Như vậy, ở đây không phải dân nghèo đi tìm mảnh đất cắm dùi mà là sự bất chấp pháp luật, thách thức chính quyền ngang nhiên vì mục đích trục lợi cá nhân.

Nguyện vọng của những hộ vi phạm có được đáp ứng?

Được biết, ngày 28/5/2021, UBND thành phố Vĩnh Yên đã có buổi đối thoại với các hộ dân vi phạm tại UBND phường Liên Bảo. Đại diện ý kiến các hộ dân phát biểu đã thừa nhận hành vi sai trái và bày tỏ nguyện vọng được hợp thức thửa đất đang sử dụng. Mọi sự diễn giải hay câu trả lời cho mong muốn này có lẽ sẽ là thừa vì ngoài việc bất cứ công dân nào cũng bình đẳng trước pháp luật, thì ai cũng hiểu pháp luật về đất đai, những trình tự thủ thục để được sử dụng tài sản đất hợp pháp đều có quy định rõ ràng, không thể có việc làm trái hay đi ngược lại. Do vậy, hành vi kêu gọi sự đồng cảm ở đây là một hiệu ứng xấu, đáng lên án và không nhận được sự đồng tình.

Lãnh đạo UBND thành phố Vĩnh Yên tổ chức đối thoại với các trường hợp xây dựng trái phép trên đất UBND tỉnh Vĩnh Phúc đã thu hồi của công ty TNHH Kim Long

Với sự vào cuộc quyết liệt của cấp ủy, chính quyền, sự đồng thuận của đại đa số người dân chắc chắn những vi phạm nơi đây sẽ được xử lý. Những sai phạm của tập thể, cá nhân nếu có chắc chắn sẽ được xem xét, xử lý thấu đáo. Tuy nhiên, đây cũng là bài học, sự cảnh tỉnh cho những trường hợp bất chấp quy định pháp luật vì động cơ cá nhân ảnh hưởng đến sự phát triển chung của mỗi địa phương.