Đề nghị cân nhắc quyền chỉ định nhân sự địa phương sau sắp xếp

Chiều 13/6, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 9, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 (lần thứ hai).

Quang cảnh kỳ họp

Tránh rút gọn quyền dân chủ

Theo dự thảo nghị quyết, khi kiện toàn tổ chức bộ máy của các cơ quan sau khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính và kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện trong năm 2025 thì không tiến hành bầu các chức danh tại các tỉnh, thành phố hình thành sau sắp xếp.

Căn cứ thông báo của cấp ủy có thẩm quyền quản lý cán bộ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ định chủ tịch, phó chủ tịch HĐND, trưởng các ban của HĐND, trưởng đoàn, phó trưởng đoàn đại biểu Quốc hội ở các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương hình thành sau sắp xếp.

Trong khi đó, Thủ tướng Chính phủ sẽ chỉ định chủ tịch, phó chủ tịch UBND ở các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương hình thành sau sắp xếp...

Đại biểu Nguyễn Tuấn Thịnh (đoàn Hà Nội) đồng tình với các quy định về chỉ định nhân sự và cho rằng điều này sẽ góp phần thực hiện tốt chủ trương sắp xếp đơn vị hành chính.

Theo ông, việc chỉ định nhân sự giúp kiện toàn tổ chức, bộ máy chính quyền địa phương hai cấp khi thực hiện sắp xếp, đảm bảo bộ máy hoạt động thông suốt, không gián đoạn, theo tinh thần “vừa chạy vừa xếp hàng”.

“Việc cho phép chỉ định nhân sự không phải đại biểu HĐND giữ các chức danh lãnh đạo HĐND cấp tỉnh, cấp xã hình thành sau sắp xếp sẽ góp phần thực hiện tốt công tác nhân sự sau sắp xếp, để thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn trong thời gian từ nay đến hết nhiệm kỳ”, ông Thịnh nêu quan điểm.

ĐBQH Nguyễn Tuấn Thịnh

Ở góc nhìn khác, đại biểu Hà Sỹ Đồng (đoàn Quảng Trị) lại băn khoăn với quy định này. Ông đề nghị cân nhắc kỹ việc chuyển sang chế độ Chủ tịch UBND tỉnh do Thủ tướng phê chuẩn như hiện hành và trao thêm thẩm quyền cho thường trực HĐND trong chỉ định nhân sự ở cấp xã.

Ông Đồng lưu ý việc này cần bảo đảm tính dân chủ và tránh rút gọn quyền dân cử.

Đặc biệt, với trường hợp đặc biệt “chỉ định nhân sự không phải là đại biểu HĐND giữ các chức danh lãnh đạo HĐND ở đơn vị hành chính hình thành sau sắp xếp”, theo ông Đồng, cần giới hạn rõ ràng, chỉ áp dụng một lần duy nhất và có cơ chế giám sát chứ không để chung chung.

Giải trình vấn đề này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết có một số ý kiến đề xuất nghiên cứu chỉ định không chỉ trưởng ban mà cả phó ban của HĐND cấp tỉnh, cấp xã và kể cả việc chỉ định trong trường hợp đặc biệt, tức là chỉ định nhân sự không phải đại biểu HĐND giữ các chức danh lãnh đạo HĐND ở đơn vị hành chính hình thành sau sắp xếp.

Ủy ban Dự thảo sửa đổi Hiến pháp sẽ ghi nhận ý kiến của Quốc hội, báo cáo cấp thẩm quyền xem xét việc chủ tịch, phó chủ tịch HĐND có thực hiện chỉ định đối với chức danh các trưởng ban của HĐND hay không.

ĐBQH Hà Sỹ Đồng

Sau khi đã chỉ định được chủ tịch, phó chủ tịch và trưởng các ban của HĐND, tức là đã hình thành được Thường trực HĐND, ông Tùng cho biết theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương sắp tới được thông qua, Thường trực HĐND sẽ có thẩm quyền phê chuẩn luôn đối với phó trưởng ban của HĐND, nên không đặt ra vấn đề phải chỉ định.

Giữ quyền chất vấn của đại biểu HĐND với Chánh án TAND và Viện trưởng VKSND

Báo cáo của Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 cho thấy, sau một tháng tổ chức lấy ý kiến, đã có 280.226.909 lượt ý kiến góp ý của cơ quan, tổ chức, cá nhân về tất cả các nội dung, điều khoản trong dự thảo Nghị quyết.

Chính phủ đã tập hợp, tổng hợp đầy đủ, kịp thời, khách quan, trung thực ý kiến của Nhân dân để phục vụ việc tiếp thu, chỉnh lý (gồm tổng cộng khoảng 3.400 trang báo cáo và phụ lục).

Tuyệt đại đa số các ý kiến (99,75%) đều tán thành với sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013; tán thành phạm vi sửa đổi, bổ sung và nội dung cơ bản của dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 như đã nêu trong Tờ trình của Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013.

ĐBQH tham dự kỳ họp

Thảo luận tại phiên họp, các đại biểu Quốc hội đánh giá việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 có ý nghĩa rất quan trọng, mang tính lịch sử, góp phần mở rộng không gian phát triển của các địa phương, sắp xếp tinh gọn bộ máy hoạt động hiệu lực, hiệu quả; đưa chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể gần dân hơn, giải quyết tốt công việc của người dân và doanh nghiệp.

Qua lấy ý kiến Nhân dân, các cơ quan có liên quan, đại biểu Quốc hội, nhiều ý kiến đề nghị giữ lại quy định về quyền chất vấn của đại biểu HĐND tại khoản 2 Điều 115 của Hiến pháp năm 2013.

Góp ý vào quy định này, đại biểu Hà Sỹ Đồng đề nghị giữ quy định đại biểu HĐND có quyền chất vấn Chánh án, Viện trưởng Viện KSND cấp tỉnh, vì đây là công cụ kiểm soát quyền lực hiệu quả, không nên thu hẹp.

Đại biểu Dương Khắc Mai (đoàn Đắk Nông) cũng cho rằng, đây là hình thức giám sát hiệu quả, giúp truyền tải kịp thời và trực tiếp ý kiến của cử tri đến người được chất vấn, nhất là trong bối cảnh chúng ta đang tổ chức lại mô hình chính quyền địa phương theo hướng tinh gọn, hiệu quả.