Bài 5: Đã đến lúc cần “bàn tay thép”

Hội thảo khoa học “Thực trạng và giải pháp xử lý các vấn đề cấp bách trong công tác bảo vệ môi trường Thủ đô Hà Nội”

Khó xử lý hay chưa quyết liệt?

Trong bài viết trước, chúng tôi có đề cập đến một số điểm trên địa bàn quận Đống Đa vẫn còn tình trạng đổ bỏ rác không đúng quy định như ở các tuyến phố Thái Hà, Yên Lãng... Trao đổi với PV báo Tuổi trẻ Thủ đô về công tác thu gom rác thải trên địa bàn, ông Đặng Đình Đại - Phó Giám đốc Công ty môi trường đô thị chi nhánh Đống Đa (Urenco 4) cho biết:

Năm 2025, thực hiện nâng cao chất lượng vệ sinh môi trường trên địa bàn quận Đống Đa, Urenco 4 đã phối hợp với chính quyền các phường xây dựng kế hoạch xóa 47 điểm cẩu rác ca ngày tương đương 110 tấn rác. Cả ngày đêm khoảng 430 tấn rác/ngày. Sau 3 tháng thực hiện việc phân loại, đổ bỏ rác đúng giờ, đúng điểm quy định, môi trường trên địa bàn quận Đống Đa đã có chuyển biến tích cực. Nhiều “điểm đen” rác thải trên các tuyến phố chính đã được xóa bỏ.

Dù đã được xoá bỏ nhưng “điểm đen” rác thải trên phố Thái Hà vẫn có vài túi rác

Cũng theo Phó Giám đốc Urenco 4, mật độ dân số trên địa bàn quận đông nhất trong 4 quận lõi, cùng với đó là rất nhiều trường học, bệnh viện nên lượng rác xả ra môi trường là rất lớn. Bên cạnh đó vẫn còn một số người thiếu ý thức nên dù căng băng rôn, khẩu hiệu cấm đổ rác nhưng lác đác vẫn có vài túi rác ở những điểm chân rác trước kia.

Phó Giám đốc Urenco 4 cũng nêu vấn đề phát sinh như việc đặt thùng rác Goda để phục vụ người đi đường, khách du lịch với lượng rác nhỏ gọn, rất đẹp, rất văn minh lịch sự. Tuy nhiên, nhiều người dân chưa nhận thức được việc phân loại rác, họ đem những túi rác thải sinh hoạt chất thành đống quanh thùng thành “điểm đen” rác thải, gây mất mỹ quan đô thị.

Thùng rác Goda để phục vụ người đi đường, khách du lịch thành điểm tập kết rác thải

“Vừa qua, UBND quận Đống Đa cũng đã ban hành văn bản yêu cầu các phường trên địa bàn, sau thời gian tuyên truyền, nếu người dân không thực hiện sẽ truy xuất camera lập biên bản xử phạt nghiêm hành vi vi phạm đổ bỏ rác không đúng quy định. Theo thống kê, sau 3 tháng thực hiện, các phường trên địa bàn quận đã tiến hành xử phạt với số tiền khoảng 100 triệu đồng.

Tuy nhiên qua theo dõi, cũng như phản ánh của người dân và cơ quan báo chí, một số người dân vẫn có thói quen đổ bỏ rác không đúng quy định. Vì vậy, các cơ quan chức năng của thành phố cần tuyên truyền mạnh hơn nữa, thực hiện xử phạt nghiêm, có sơ kết, tổng kết xử lý vi phạm như thực hiện Nghị định 168 về giao thông đường bộ. Hiện mới chỉ có chính quyền địa phương tích cực vào cuộc tuyên truyền qua các hệ thống loa đài, băng rôn, áp phích, tuyên truyền trong các chi bộ, khu dân cư thông qua nền tảng mạng xã hội Zalo, Facebook”, Phó Giám đốc Urenco 4 kiến nghị.

Ngoài ra, ông Đặng Đình Đại đề nghị thành phố, quận quan tâm quy hoạch những vị trí tập kết xe rác, điểm trung chuyển rác đảm bảo vệ sinh môi trường, mỹ quan đô thị; sớm ký nâng mức đơn giá quy trình định mức; nâng mức thu phí môi trường để lấy thu đủ bù chi.

“Hiện tại mức phí 6.000 đồng/tháng/người dân được áp dụng trong nhiều năm qua là quá thấp, chỉ bằng gói bim bim, cốc trà đá; ngân sách Nhà nước vẫn phải bù thêm cho vệ sinh môi trường. Tăng phí môi trường cũng nhằm nâng mức thu nhập cho công nhân VSMT để đảm bảo tái sản xuất, như vậy mới nâng cao chất lượng vệ sinh môi trường thành phố”, Phó Giám đốc chi nhánh Đống Đa kiến nghị.

Ông Đặng Đình Đại - Phó Giám đốc Công ty môi trường đô thị chi nhánh Đống Đa (Urenco4)

Đồng quan điểm trên, bà Ngô Thanh Loan - Trưởng phòng Truyền thông Công ty TNHH một thành viên môi trường đô thị Hà Nội (Urenco) đề nghị, xây dựng cơ chế khuyến khích, chấm điểm thi đua trong các đơn vị chức năng và người dân tích cực đấu tranh với hành vi đổ trộm rác thải.

“Để thực hiện tốt phong trào xây dựng thành phố “Sáng, xanh, sạch, đẹp”, đòi hỏi cả hệ thống chính trị cùng toàn dân chung tay vào cuộc. Như chúng tôi thấy trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, công tác tuyên truyền thu gom đổ bỏ rác thải một lần vào buổi tối rất mạnh mẽ, cùng với đó là việc giám sát, xử phạt nghiêm... Hiện ban ngày, gần như không còn nhìn thấy các điểm tập kết rác thải gây mất mỹ quan đô thị trên các tuyến phố của quận Hoàn Kiếm.

Ngoài địa bàn quận Hoàn Kiếm thì vẫn có chỗ, có nơi người dân chưa nắm được quy định đổ bỏ rác thải một lần trong ngày vào buổi tối. Việc xử phạt cũng chưa thực hiện quyết liệt nên dẫn tới những điểm cấm đổ bỏ rác thải lại là nơi tập kết rác như báo Tuổi trẻ Thủ đô đã từng phản ánh”, Trưởng phòng truyền thông Urenco nói.

Cũng theo cán bộ truyền thông Urenco, để người dân thay đổi hành vi, thực hiện đổ bỏ rác thải đúng quy định, đề nghị các cơ quan chức năng tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền quy định đổ bỏ rác thải. Phân công lực lượng chức năng giám sát, truy xuất, xử phạt hành vi đổ bỏ rác thải không đúng quy định. Đối với các cơ sở sản xuất, kinh doanh phải ký hợp đồng với công ty môi trường có chức năng xử lý rác thải rắn, rác thải cồng kềnh, rác thải nguy hại… để thu gom, vận chuyển về nơi xử lý theo quy định.

Cần siết chặt công tác quản lý

Liên quan việc đổ trộm rác, đốt rác thải sinh hoạt cồng kềnh, trạc thải xây dựng tại đường Bưởi, đường Vành đai 2 trên cao (đoạn qua địa bàn phường Nghĩa Đô, quận Cầu Giấy, Hà Nội), trước Tết Nguyên đán Ất Tỵ báo Tuổi trẻ Thủ đô đã phản ánh; Trao đổi với PV báo Tuổi trẻ Thủ đô, một cán bộ Ban Quản lý dự án quận Cầu Giấy cho biết: “Sau khi nắm thông tin phản ánh, sáng 10/1/2025, chúng tôi đã đề nghị lãnh Ban Quản lý dự án quận cho phối hợp với Xí nghiệp 4 (Sở GTVT Hà Nội), đơn vị quản lý phần ta-luy âm tuyến đường Vành đai 2, thuê máy xúc cùng nhân viên Công ty vệ sinh môi trường đô thị tổ chức dọn sạch rác thải bị đổ trộm tại đường Bưởi, Vành đai 2 trên cao và phần ta-luy âm, phục vụ Nhân dân đón Tết Nguyên đán Ất Tỵ”.

Hai bên rặng cây xanh đường Vành đai 2 trở thành nơi lý tưởng để các đối tượng đổ trộm rác thải

Cũng theo cán bộ Ban Quản lý dự án quận Cầu Giấy, Ban Quản lý có phân công cán bộ chuyên trách thường xuyên kiểm tra hằng ngày trên tuyến đường này nên nắm rõ tình trạng đổ trộm rác thải là những lao động tự do ở tỉnh ngoài về Hà Nội làm thuê.

Lợi dụng đêm tối, vắng người qua lại, các đối tượng được thuê đóng rác thải rắn, trạc thải xây dựng vào bao tải rồi dùng xe máy không biển số đem ra đây đổ trộm. Khu vực này xa khu dân cư, lại giáp ranh với địa bàn quận khác và có nhiều đơn vị quản lý nên việc trích xuất camera điều tra, xử phạt đối tượng đổ trộm phế thải gặp nhiều khó khăn.

Để xử lý triệt để nạn đổ trộm rác thải tại khu vực đường Bưởi, đường Vành đai 2, đại diện Ban Quản lý dự án quận Cầu Giấy đề nghị các cơ quan chức năng tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền trong Nhân dân về việc bảo vệ, giữ gìn môi trường sáng - xanh - sạch - đẹp. Lắp thêm camera giám sát, từ đó chủ động truy xuất, phối hợp xử lý nghiêm hành vi đổ trộm chất thải. Các cơ quan có thẩm quyền tăng chế tài, xây dựng chỉ tiêu thi đua điều tra, xử phạt nặng hành vi đổ trộm rác phế thải, vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường.

Sau khi Ban Quản lý dự án quận Cầu Giấy đã phối hợp với đơn vị vệ sinh môi trường cho nhân viên thu dọn sạch chỉ được thời gian ngắn, các đối tượng lại tiếp tục đổ trộm trạc thải xây dựng ở những vị trí khác ven ta-luy âm đường Vành đai 2, gây bức xúc trong dư luận xã hội. Nhiều người kiến nghị, lãnh đạo UBND thành phố Hà Nội nhanh chóng chỉ đạo các cơ quan vào cuộc điều tra, xử lý nghiêm hành vi coi thường pháp luật, huỷ hoại môi trường sống, sức khoẻ của người dân.

Luật sư Lê Văn Khánh tham dự hội nghị tuyên truyền xử phạt vi phạm hành chính bảo vệ môi trường… tại phường Quán Thánh

Cùng trao đổi với PV báo Tuổi trẻ Thủ đô về việc xử phạt hành vi đổ bỏ rác thải không đúng quy định; đổ trộm phế thải sinh hoạt cồng kềnh, rác thải rắn, trạc thải xây dựng…, luật sư Lê Văn Khánh (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết: Từ 1/1/2025 theo quy định mức phạt đối với hành vi đổ rác thải không đúng nơi quy định từ 500.000 đồng - 1 triệu đồng. Nói về xử phạt hành vi đổ trộm phế thải cồng kềnh, luật sư Khánh cho biết, hiện chưa có quy định cụ thể mà vẫn áp dụng mức phạt theo Nghị định 45/2022 với hành vi bỏ rác thải trên vỉa hè, lòng đường.

Bắt quả tang 1 trường hợp xả rác tại chân cầu vượt Yên Phụ. Ảnh Chu Dũng

Cũng theo luật sư Khánh, việc tăng mức phạt là cần thiết nên áp dụng theo Luật Thủ đô để nâng cao ý thức người của dân cùng chung tay xây dựng thành phố sáng - xanh - sạch - đẹp.

Mặc dù đã có những chế tài cụ thể nhưng việc triển khai xử phạt các hành vi vứt rác thải không đúng quy định còn nhiều khó khăn, chưa xử lý dứt điểm. Dù việc tăng cường tuyên truyền, giúp người dân nâng cao nhận thức về bỏ rác đúng nơi quy định là cần thiết, nhưng điều đó chưa đủ. Thành phố Hà Nội cần có những biện pháp mạnh hơn trong công tác kiểm soát và xử lý nghiêm vi phạm, bảo đảm tính răn đe. Chỉ có như vậy, chúng ta mới có những khu phố xanh, sạch để cùng xây dựng một Thủ đô văn minh, văn hóa, bảo đảm mỹ quan đô thị.