Tăng quy mô, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực “máy cái”

Những cơ hội lớn

Ngày 25/2/2025, ĐHQGHN tổ chức Hội nghị triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 03/NQ-CP của Chính phủ về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Tại hội nghị, ông Nguyễn Đức Kiên, Phó Vụ trưởng Vụ Tham mưu tổng hợp, Văn phòng Trung ương Đảng nhấn mạnh: Nghị quyết 57-NQ/TW, với trọng tâm là khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, được xác định là động lực then chốt cho sự phát triển kinh tế và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Nghị quyết đặt mục tiêu đến năm 2030, Việt Nam thuộc nhóm 3 nước dẫn đầu Đông Nam Á về năng lực cạnh tranh số, trí tuệ nhân tạo và có tối thiểu 5 doanh nghiệp công nghệ số ngang tầm quốc tế. Năm 2045, Việt Nam hướng tới trở thành một trong 30 quốc gia hàng đầu về đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Để hiện thực hóa mục tiêu này, Nghị quyết nhấn mạnh cải cách thể chế, phát triển hạ tầng công nghệ, đào tạo nhân lực chất lượng cao và thúc đẩy doanh nghiệp đổi mới sáng tạo. Trong đó, ĐHQGHN được định hướng trở thành trung tâm nghiên cứu, đào tạo nguồn nhân lực và phát triển công nghệ chiến lược như trí tuệ nhân tạo, vi mạch, an ninh mạng và công nghệ sinh học…

Trao đổi tại hội nghị, GS Vũ Minh Giang nhấn mạnh, đây là cơ hội vì ĐHQGHN có tiềm năng lớn trong việc khai thác cơ hội từ Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, đặc biệt trong lĩnh vực đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, nghiên cứu khoa học và chuyển đổi số.

Giám đốc ĐHQGHN Lê Quân phát biểu tại Hội nghị

GS Vũ Minh Giang cho rằng, ĐHQGHN cần trở thành “máy cái” bồi dưỡng các nhà khoa học đầu ngành với cơ chế giao chỉ tiêu và trách nhiệm đào tạo thế hệ kế cận. Chuyên gia này cũng cho rằng, cùng với khoa học công nghệ, ông khẳng định, lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn cần được đầu tư tương xứng. Những cơ chế của Đảng, Nhà nước mở ra trong lĩnh vực văn hóa là cơ hội cho ĐHQGHN không chỉ phát huy thế mạnh nghiên cứu mà còn kết nối với doanh nghiệp để sản xuất các sản phẩm văn hóa chất lượng cao.

GS Vũ Minh Giang phát biểu tại hội nghị

Tháo bỏ rào cản về cơ chế

Đưa ra ý kiến tại hội nghị, GS Mai Trọng Nhuận chỉ ra rào cản lớn nhất trong phát triển khoa học công nghệ tại Việt Nam chính là thể chế và chính sách chưa theo kịp thực tiễn.

Theo ông, hiện nay, quản lý khoa học công nghệ chủ yếu dựa trên quy trình, quy định hành chính, thay vì tập trung vào kết quả và sản phẩm đầu ra. Điều này khiến việc thương mại hóa các nghiên cứu gặp nhiều khó khăn, làm giảm động lực sáng tạo và ứng dụng vào thực tế.

GS Mai Trọng Nhuận nêu quan điểm: Điều kiện tiên quyết để thành công trong khởi nghiệp đổi mới sáng tạo không chỉ là cơ chế mà còn là trí tuệ và năng lực kinh doanh. Để một sản phẩm khoa học công nghệ có thể thương mại hóa và ứng dụng thực tế, cần một hệ sinh thái hỗ trợ mạnh mẽ. Bởi vậy, rất cần cơ chế cụ thể để sản phẩm khoa học công nghệ, đặc biệt là các đề tài cấp quốc gia có thể phát triển thành sản phẩm hoàn chỉnh, có giá trị thực tiễn và dễ dàng chuyển giao.

GS Mai Trọng Nhuận trình bày quan điểm tại hội nghị

Đồng tình với những quan điểm đưa ra tại hội nghị, Giám đốc ĐHQGHN Lê Quân khẳng định, nguồn nhân lực chất lượng cao là yếu tố then chốt trong đột phá khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. ĐHQGHN tập trung tăng quy mô và nâng cao chất lượng nhân lực, đặc biệt là nguồn nhân lực "máy cái" - những người dẫn dắt nghiên cứu đỉnh cao, chuyên gia đầu ngành.

Theo Giám đốc ĐHQGHN, để thực hiện thành công Nghị quyết 57, ông nhấn mạnh tổng chi cho KHCN cần phải tăng mạnh, đồng thời đẩy nhanh đầu tư cơ sở vật chất và rà soát lại các quy chế để đảm bảo tính hiệu quả. Ngoài ra, cải cách hành chính cũng là ưu tiên hàng đầu để tạo cơ chế linh hoạt cho nghiên cứu và đào tạo.

Toàn cảnh hội nghị

Hiện ĐHQGHN có hơn 3.000 cán bộ khoa học, gần 50 nhóm nghiên cứu mạnh, trong đó có 200 nhà khoa học đạt chuẩn quốc tế xuất sắc, chủ yếu là các nhà khoa học trẻ. Nhiều phòng thí nghiệm trọng điểm và phòng thí nghiệm chuyên đề cũng đang được đầu tư đồng bộ nhằm tạo nền tảng vững chắc cho nghiên cứu.

“ĐHQGHN đang nỗ lực đơn giản hóa quy trình, tháo gỡ rào cản, xây dựng các chính sách khuyến khích đổi mới sáng tạo, từ đó thúc đẩy tăng trưởng và nâng cao vị thế của trường trong khu vực và quốc tế”, Giám đốc ĐHQGHN nhấn mạnh.