Quyết sách mở đường cho kinh tế tư nhân

QUYẾT SÁCH MỞ ĐƯỜNG

Một tin không thể vui hơn đối với cộng đồng doanh nghiệp khi ngày 4/5/2025, thay mặt Bộ Chính trị, Tổng Bí thư Tô Lâm đã ký Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân.

Cách đó ít ngày, người đứng đầu Đảng cũng đã ký ban hành Nghị quyết số 66-NQ/TW về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới; trong đó nhấn mạnh việc tạo cơ sở pháp lý để khu vực kinh tế tư nhân tiếp cận hiệu quả các nguồn lực về vốn, đất đai, nhân lực chất lượng cao; thúc đẩy hình thành và phát triển các tập đoàn kinh tế tư nhân tầm cỡ khu vực và toàn cầu; đặc biệt là việc ưu tiên nguồn lực hỗ trợ pháp lý cho khu vực kinh tế tư nhân.

Như vậy, có thể thấy, việc Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 68-NQ/TW đang từng bước hiện thực hóa những quan điểm chỉ đạo, định hướng của Tổng Bí thư Tô Lâm trong bài viết Phát triển kinh tế tư nhân - đòn bẩy cho một Việt Nam thịnh vượng, hồi giữa tháng 3/2025 vừa qua; đặc biệt là việc lượng hóa cụ thể các mục tiêu và sự khác biệt về quan điểm chỉ đạo.

Nghị quyết số 68-NQ/TW khẳng định trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia, là lực lượng tiên phong thúc đẩy tăng trưởng, tạo việc làm, nâng cao năng suất lao động, năng lực cạnh tranh quốc gia, công nghiệp hóa, hiện đại hóa, tái cấu trúc nền kinh tế theo hướng xanh, tuần hoàn, bền vững; cùng với kinh tế Nhà nước, kinh tế tập thể, kinh tế tư nhân giữ vai trò nòng cốt để xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường gắn với hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả, đưa đất nước thoát khỏi nguy cơ tụt hậu, vươn lên phát triển thịnh vượng.

Việc Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 68-NQ/TW đang từng bước hiện thực hóa những quan điểm chỉ đạo, định hướng của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, mà người đứng đầu là Tổng Bí thư Tô Lâm. Đặc biệt là việc lượng hóa cụ thể các mục tiêu và sự khác biệt về quan điểm chỉ đạo

Đồng thời, Nghị quyết số 68-NQ/TW cũng khẳng định đường lối bảo đảm đầy đủ quyền sở hữu tài sản, quyền tự do kinh doanh, quyền cạnh tranh bình đẳng, được tự do kinh doanh các ngành nghề pháp luật không cấm; tạo dựng, củng cố niềm tin giữa Nhà nước và khu vực kinh tế tư nhân; bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp và doanh nhân; bảo đảm kinh tế tư nhân cạnh tranh bình đẳng với các thành phần kinh tế khác trong tiếp cận cơ hội kinh doanh và các nguồn lực của nền kinh tế, nhất là vốn, đất đai, công nghệ, nhân lực, dữ liệu và các nguồn lực hợp pháp khác của đất nước theo quy định của pháp luật.

Bên cạnh đó, Nghị quyết số 68-NQ/TW khẳng định nhất quán nhận thức của các cấp ủy, chính quyền, cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và Nhân dân về vị trí, vai trò của kinh tế tư nhân; củng cố niềm tin, khát vọng vươn lên và hành động mạnh mẽ của kinh tế tư nhân Việt Nam trong kỷ nguyên mới.

Nhà nước kiến tạo, phục vụ, hỗ trợ kinh tế tư nhân phát triển nhanh, bền vững, không can thiệp hành chính vào hoạt động sản xuất, kinh doanh trái với nguyên tắc thị trường; xây dựng mối quan hệ giữa chính quyền với doanh nghiệp cởi mở, thân thiện, đồng hành, liêm chính phục vụ, kiến tạo phát triển.

Nghị quyết số 68-NQ/TW cũng nêu rõ sửa đổi các quy định về pháp luật hình sự, dân sự, tố tụng hình sự, tố tụng dân sự để bảo đảm nguyên tắc khi xử lý các sai phạm, vụ việc về dân sự kinh tế, ưu tiên áp dụng các biện pháp về dân sự, kinh tế, hành chính trước, cho phép các doanh nghiệp, doanh nhân được chủ động khắc phục sai phạm, thiệt hại.

Trường hợp thực tiễn áp dụng pháp luật có thể dẫn đến xử lý hình sự hoặc không xử lý hình sự thì kiên quyết không áp dụng xử lý hình sự. Trường hợp đến mức xử lý hình sự thì ưu tiên các biện pháp khắc phục hậu quả kinh tế trước và là căn cứ quan trọng để xem xét các biện pháp xử lý tiếp theo.

Không hồi tố các quy định pháp luật để xử lý bất lợi cho doanh nghiệp. Đối với các vụ việc thiếu chứng cứ, chứng cứ không rõ ràng phải sớm có kết luận, tránh ảnh hưởng đến uy tín, hoạt động sản xuất kinh doanh bình thường của doanh nghiệp, doanh nhân; bảo đảm nguyên tắc suy đoán vô tội trong quá trình điều tra, xét xử các vụ án.

Bên cạnh đó, việc hoàn thiện hệ thống pháp luật, xóa bỏ các rào cản tiếp cận thị trường đảm bảo môi trường kinh doanh thông thoáng, minh bạch, rõ ràng, nhất quán, ổn định lâu dài, dễ tuân thủ, chi phí thấp được Nghị quyết số 68-NQ/TW lượng hóa cụ thể.

Theo đó, Nghị quyết số 68-NQ/TW đề ra trong năm 2025, hoàn thành việc rà soát, loại bỏ những điều kiện kinh doanh không cần thiết, quy định chồng chéo, không phù hợp, cản trở sự phát triển của doanh nghiệp tư nhân; thực hiện cắt giảm ít nhất 30% thời gian xử lý thủ tục hành chính, ít nhất 30% chi phí tuân thủ pháp luật, ít nhất 30% điều kiện kinh doanh và tiếp tục cắt giảm mạnh trong những năm tiếp theo.

KHÔNG CÒN ĐỊNH KIẾN

Tại Nghị quyết số 68-NQ/TW, Bộ Chính trị nhấn mạnh phát triển kinh tế tư nhân nhanh, bền vững, hiệu quả, chất lượng cao vừa là nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách, vừa mang tính chiến lược lâu dài; cần được cụ thể hoá trong các chiến lược, chính sách phát triển của đất nước; nhằm phát huy mọi tiềm năng, thế mạnh, giải phóng toàn bộ sức sản xuất, kích hoạt, huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực, nhất là nguồn lực trong Nhân dân cho phát triển kinh tế - xã hội, củng cố và tăng cường quốc phòng, an ninh, tăng cường đối ngoại và hội nhập quốc tế.

Kinh tế tư nhân sẽ đón khí thế mới khi được cởi bỏ nhận thức, tư tưởng, quan niệm, thái độ định kiến

Đặc biệt là phải xóa bỏ triệt để nhận thức, tư tưởng, quan niệm, thái độ định kiến về kinh tế tư nhân Việt Nam; đánh giá đúng vai trò quan trọng của kinh tế tư nhân đối với phát triển đất nước; nuôi dưỡng, khuyến khích tinh thần kinh doanh, đổi mới sáng tạo của người dân, doanh nghiệp, tôn trọng doanh nghiệp, doanh nhân, xác định doanh nhân là người chiến sĩ trên mặt trận kinh tế.

Cùng với đó, Bộ Chính trị cũng yêu cầu tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng, kiến tạo của Nhà nước, lấy doanh nghiệp là trung tâm, là chủ thể; chú trọng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ doanh nhân có đạo đức, văn hoá kinh doanh, bản lĩnh, trí tuệ, năng động, sáng tạo, nỗ lực vươn lên; tôn vinh, cổ vũ, phát triển đội ngũ doanh nhân lớn mạnh, có tinh thần yêu nước, tự tôn dân tộc, khát vọng cống hiến, thượng tôn pháp luật, tích cực thực hiện trách nhiệm xã hội.

Trong nhóm giải pháp phát triển triển kinh tế tư nhân, Nghị quyết số 68-NQ/TW nêu rõ phải đẩy mạnh cải cách, hoàn thiện, nâng cao chất lượng thể chế, chính sách, bảo đảm và bảo vệ hữu hiệu quyền sở hữu, quyền tài sản, quyền tự do kinh doanh, quyền cạnh tranh bình đẳng của kinh tế tư nhân và bảo đảm thực thi hợp đồng của kinh tế tư nhân.

Đặc biệt, Bộ Chính trị yêu cầu chấm dứt tình trạng thanh tra, kiểm tra chồng chéo, trùng lắp, kéo dài, không cần thiết; bảo đảm nguyên tắc chỉ thực hiện thanh tra, kiểm tra mỗi năm 1 lần đối với doanh nghiệp, trừ trường hợp có bằng chứng rõ ràng về việc doanh nghiệp vi phạm; xử lý nghiêm các hành vi lạm dụng thanh tra, kiểm tra để nhũng nhiễu, gây khó khăn cho doanh nghiệp.

Cùng với đó là đẩy mạnh chuyển đổi số, tạo thuận lợi cho kinh tế tư nhân tiếp cận đất đai, mặt bằng sản xuất kinh doanh; có cơ chế, chính sách phù hợp kiểm soát biến động giá đất, đặc biệt là giá đất sản xuất kinh doanh, phi nông nghiệp, hạn chế tối đa ảnh hưởng đến kế hoạch đầu tư, sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệp.

Nghị quyết nêu rõ, chậm nhất trong năm 2025, hoàn thành xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai kết nối với Trung tâm dữ liệu quốc gia và các cơ sở dữ liệu có liên quan; thực hiện giao dịch điện tử trong lĩnh vực đất đai; công khai, minh bạch và chủ động cung cấp thông tin tới doanh nghiệp; giảm thiểu thời gian giải quyết thủ tục thuê đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; hỗ trợ tích cực trong giải phóng mặt bằng.

Bên cạnh đó, Nghị quyết cũng nêu rõ cho phép các địa phương sử dụng ngân sách địa phương để hỗ trợ chủ đầu tư kinh doanh hạ tầng khu công nghiệp, cụm công nghiệp, vườn ươm công nghệ, trên cơ sở yêu cầu, các chủ đầu tư dành một phần quỹ đất đã đầu tư cho các doanh nghiệp công nghệ cao, doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo thuê.

Các địa phương căn cứ vào tình hình thực tế, xác định quỹ đất đối với từng khu công nghiệp, cụm công nghiệp đảm bảo bình quân tối thiểu 20ha/khu, cụm công nghiệp hoặc 5% tổng quỹ đất đã đầu tư kết cấu hạ tầng dành cho các doanh nghiệp nêu trên.

Nhà nước có chính sách giảm tối thiểu 30% tiền thuê lại đất cho các đối tượng này trong vòng 5 năm đầu kể từ ngày ký hợp đồng thuê đất. Khoản tiền thuê đất được giảm được hoàn trả cho chủ đầu tư thông qua việc khấu trừ tiền thuê đất mà chủ đầu tư phải nộp theo quy định của pháp luật; có chính sách hỗ trợ về hạ tầng mặt bằng sạch, điện, nước, giao thông, thông tin liên lạc, thủ tục hành chính cho các doanh nghiệp sử dụng công nghệ cao, doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo.

Mặc dù chưa kể hết các quan điểm chỉ đạo, chính sách trong Nghị quyết số 68-NQ/TW nhưng với hàng loạt những nhiệm vụ, giải pháp nêu trên đã cho thấy quyết tâm chính trị rất lớn của Đảng và Nhà nước ta trong công cuộc phát triển kinh tế tư nhân, đây thực sự cũng là cuộc cách mạng cùng với cách mạng tinh gọn bộ máy và đột phá khoa học công nghệ mà đất nước đang triển khai quyết liệt trên cả hệ thống chính trị.

ĐÒN BẨY ĐÃ CÓ, CẤT CÁNH THÔI!

Có thể nói, trong bối cảnh kinh tế thế giới nhiều biến động, việc tháo gỡ các điểm nghẽn về thể chế và chính sách pháp luật được xem chính là chìa khóa để khu vực kinh tế tư nhân “cất cánh”, góp phần vào tăng trưởng nhanh và bền vững của nền kinh tế quốc gia.

Chính bởi vậy mà, Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định nhất quán, để đất nước vươn mình phát triển mạnh mẽ, chúng ta dứt khoát nói “không” với bất cứ hạn chế, bất cập nào trong thể chế, pháp luật; không thỏa hiệp với bất kỳ yếu kém nào trong thiết kế chính sách, soạn thảo pháp luật, hay tổ chức thực thi.

Cũng do đó, mà hàng loạt nghị quyết về phát triển kinh tế - xã hội liên tục được ra đời trong thời gian gần đây và trong đó có Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân.

Khi được tạo nhiều điều kiện thuận lợi, khu vực tư nhân sẽ đóng vai trò ngày càng lớn hơn, trở thành động lực quan trọng đưa nền kinh tế Việt Nam bứt phá trong tương lai

Ở góc độ các nhà làm chính sách, ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Đức Hiếu nhấn mạnh, để phát triển kinh tế tư nhân rất cần những giải pháp toàn diện, liên ngành, liên lĩnh vực, song giải pháp về cải cách thể chế vẫn là quan trọng nhất. Do đó, Nghị quyết số 68-NQ/TW được ban hành.

Theo ông Phan Đức Hiếu, Quốc hội luôn chủ động, tích cực tham gia cùng Chính phủ trong việc đóng góp ý kiến để hoàn thiện dự thảo nghị quyết về kinh tế tư nhân. Đảng ủy Quốc hội cũng đã có những góp ý chi tiết cho dự thảo nghị quyết này.

"Để triển khai nghị quyết về kinh tế tư nhân của Bộ Chính trị, dự kiến Chính phủ sẽ trình Quốc hội xem xét, thông qua một nghị quyết về nội dung này và đây sẽ là khung thể chế để thực thi các giải pháp mà nghị quyết của Bộ Chính trị đề ra", ông Phan Đức Hiếu chia sẻ.

Về phía doanh nghiệp, chia sẻ với phóng viên, ông Nguyễn Thanh Quân, Tổng Giám đốc Tổng công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng Minh Tuấn (trụ sở Thanh Hóa) cho rằng, Nghị quyết số 68-NQ/TW vừa được ban hành là một bước ngoặt lớn, thể hiện tư duy toàn diện và đột phá mở đường cho kinh tế tư nhân phát triển thịnh vượng.

Ông Quân tâm đắc với việc Bộ Chính trị khẳng định rõ vai trò động lực hàng đầu của khu vực kinh tế tư nhân, không chỉ ở tầm quan điểm, tuyên bố chính trị mà còn lượng hóa qua các chỉ tiêu, mục tiêu và giải pháp cụ thể rõ ràng. Nghị quyết mở đường cho doanh nghiệp tư nhân tiếp cận bình đẳng với các nguồn lực như vốn, các chương trình hỗ trợ và cơ hội đầu tư công nghệ, đổi mới sáng tạo…

"Nghị quyết số 68-NQ/TW vì thế không chỉ là một chính sách phát triển kinh tế tư nhân mà còn là cột mốc lịch sử, đặt nền móng cho một kỷ nguyên phát triển tự chủ và bền vững cho khối doanh nghiệp tư nhân, góp phần quan trọng vào sự ổn định và thịnh vượng của nền kinh tế Việt Nam trong bối cảnh hội nhập và cạnh tranh toàn cầu", ông Quân chia sẻ thêm.

Mặc dù vậy, theo ông Quân, để Nghị quyết số 68-NQ/TW được hiện thực hóa, đi vào đời sống cũng không phải là câu chuyện đơn giản, bởi có chính sách rồi nhưng thực thi lại là một việc khác cũng không kém phần quan trọng. Do đó, rất cần sự vào cuộc quyết liệt, đồng bộ từ các cấp chính quyền từ Trung ương đến địa phương và sự chủ động từ chính cộng đồng doanh nghiệp.

Cùng quan điểm, ông Nguyễn Trọng Ninh, Giám đốc Công ty Cổ phần và Đầu tư Bình Yên (trụ sở Hà Nội) bày tỏ niềm tin vào sự quyết liệt của lãnh đạo Đảng, Nhà nước về phát triển kinh tế tư nhân, với những nhiệm vụ và giải pháp được nêu ra trong Nghị quyết số 68-NQ/TW.

Theo ông Ninh, doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt là khối nhỏ và vừa từ trước đến nay gặp rất nhiều rào cản, không chỉ có pháp lý mà cả nguồn vốn, đặc biệt là sự cạnh tranh không bình đẳng. Do đó, việc Nghị quyết số 68-NQ/TW được ra đời chính là cơ sở, là đòn bẩy để các doanh nghiệp tư nhân phát triển bứt phá.

"Khi được tạo điều kiện thuận lợi, tôi tin rằng khu vực tư nhân sẽ đóng vai trò ngày càng lớn hơn, trở thành động lực quan trọng đưa nền kinh tế Việt Nam bứt phá trong tương lai", ông Nguyễn Trọng Ninh chia sẻ.