Cấp xã chỉ được giao việc mà không giao tiền thì bất khả thi

Sáng 26/5, Quốc hội tiếp tục chương trình làm việc tại kỳ họp thứ 9, thảo luận về dự án Luật Ngân sách Nhà nước (sửa đổi).

Phát biểu thảo luận, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng, Ủy viên Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại của Quốc hội kiến nghị bảo đảm thực quyền tài chính cho cấp xã, phù hợp với mô hình tổ chức chính quyền địa phương mới.

Góp ý vào khoản 3 Điều 9 của dự thảo về phân cấp nguồn thu và nhiệm vụ chi, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng cho rằng quy định hiện tại vẫn mang tính khung, thiếu nguyên tắc bảo đảm nguồn lực tài chính tối thiểu cho cấp xã.

Theo đại biểu Nguyễn Tâm Hùng, trong bối cảnh không còn cấp chính quyền huyện, nếu cấp xã chỉ được “giao việc mà không giao tiền”, thì sẽ dẫn đến tình trạng bất khả thi trong thực thi.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng, Ủy viên Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại của Quốc hội.

Do đó, đại biểu đề nghị bổ sung quy định bắt buộc về tỷ lệ tối thiểu ngân sách giữ lại cho cấp xã, dựa vào định mức dân số, điều kiện địa bàn và nhu cầu chi thiết yếu.

Đồng thời, HĐND cấp tỉnh cần công khai kết quả phân cấp ngân sách hằng năm để nâng cao tính minh bạch và giám sát của người dân.

Đại biểu cũng nhấn mạnh vai trò của cấp xã trong công khai ngân sách, đề nghị bổ sung cấp xã có trách nhiệm công khai ngân sách bằng hình thức dễ tiếp cận và Mặt trận Tổ quốc cấp xã chủ trì giám sát việc thực hiện ngân sách tại cơ sở.

“Đây không phải là mở rộng thêm quyền hay thủ tục hành chính, mà là cách để nguyên tắc tài chính công đi vào đời sống thực tế”, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng nói.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng nhấn mạnh, nếu chỉ giao HĐND cấp xã quyền ban hành chính sách mà không gắn với bảo đảm nguồn lực tài chính, thì quyền lực ấy sẽ chỉ mang tính hình thức.

Theo đại biểu Nguyễn Tâm Hùng, cần quy định rõ khi giao quyền thì đồng thời phải bảo đảm nguồn lực tương ứng, và có cơ chế đánh giá độc lập hiệu quả thực hiện ngân sách ở cấp xã.

Đại biểu Phạm Thị Thanh Mai (đoàn Hà Nội).

Cũng tham gia thảo luận, đại biểu Phạm Thị Thanh Mai (đoàn Hà Nội) cho rằng, việc quản lý, phân bổ ngân sách cần căn cứ theo “đầu ra” là yếu tố rất quan trọng trong việc chúng ta chịu trách nhiệm trước Nhân dân và cử tri về phân bổ nguồn lực ngân sách Nhà nước.

Góp ý về quy định trong dự thảo luật về dự phòng ngân sách để chia sẻ phần giảm doanh thu đối với các dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư, đại biểu Phạm Thị Thanh Mai đề nghị cần giao Chính phủ hướng dẫn chi tiết về nguyên tắc, điều kiện, trường hợp được sử dụng ngân sách dự phòng ngân sách nhằm bảo đảm tăng trách nhiệm giải trình cũng như tính minh bạch giám sát của hệ thống cơ quan dân cử.

Về quy định sử dụng dự phòng ngân sách để hỗ trợ trong các trường hợp khẩn cấp, đại biểu Phạm Thị Thanh Mai đề nghị sửa theo hướng, nguồn “dự phòng ngân sách Nhà nước sử dụng để chi hỗ trợ ngân sách cấp dưới phòng, chống thiên tai, thảm họa, dịch bệnh, cứu đói, nhiệm vụ quan trọng về quốc phòng an ninh và các nhiệm vụ cần thiết khác sau khi ngân sách cấp dưới đã sử dụng 50% cấp mình để thực hiện nhưng chưa đáp ứng được nhu cầu”.

Theo đại biểu Phạm Thị Thanh Mai, quy định như vậy nhằm bảo đảm địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm và tránh việc trông chờ ỷ lại trong thực thi nhiệm vụ thuộc thẩm quyền.