Vụ “ngó lơ” chỉ đạo của cấp trên ở Hà Tĩnh: Bất thường về thỏa thuận bồi thường

Bồi thường bằng… thỏa thuận?

Như báo Tuổi trẻ Thủ đô đã thông tin ở bài trước, liên quan khiếu nại “trường kỳ” của ông Hồ Văn Đài (SN 1952, là thương bệnh binh, với tỉ lệ thương tật 31%, mất sức lao động 65%), ngày 10/5/2012, Bộ Tài nguyên và Môi trường (Bộ TNMT) đã có Tờ trình số 1426/BTNMT-TTr gửi Thủ tướng Chính phủ về việc giải quyết khiếu nại của ông.

Khu đất của gia đình ông Đài bị thu hồi

Theo Bộ TNMT, việc UBND xã Kỳ Thọ ban hành quyết định thu hồi đất của hộ ông Đài đang sử dụng để thực hiện quy hoạch giao đất dân cư là trái thẩm quyền theo quy định tại Điều 44 Luật Đất đai 2003. Mặc dù UBND xã Kỳ Thọ đã hủy bỏ quyết định thu hồi đất nêu trên nhưng vẫn tổ chức thu hồi 480m² đất của gia đình ông Đài là không phù hợp với quy định của pháp luật.

Đối với 480m² đất trồng cây lâu năm bị thu hồi trên, Bộ TNMT cho rằng hộ ông Đài đủ điều kiện bồi thường, hỗ trợ về đất theo quy định của pháp luật. Việc UBND xã Kỳ Thọ tổ chức thu hồi phần đất nêu trên mà chỉ bồi thường tài sản trên đất và hỗ trợ về đất, không bồi thường về đất là không phù hợp với quy định của pháp luật.

Do đó, Bộ TNMT kiến nghị Thủ tướng Chính phủ: Đồng ý với nội dung giải quyết của UBND tỉnh Hà Tĩnh đối với khiếu nại của ông Đài về điều chỉnh GCNQSDĐ; Giao UBND tỉnh Hà Tĩnh chỉ đạo UBND huyện Kỳ Anh thực hiện việc bồi thường, hỗ trợ về đất đối với diện tích 480m² đất trồng cây lâu năm của hộ ông Đài theo quy định pháp luật; Tổ chức kiểm điểm, rút kinh nghiệm trong vụ việc nêu trên.

Ngày 15/8/2012, Văn phòng Chính phủ có Văn bản số 6232/VPCP-KNTN truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, đồng ý với kiến nghị của Bộ TNMT; Giao Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh chỉ đạo UBND huyện Kỳ Anh thực hiện kiến nghị của Bộ TNMT, giải quyết dứt điểm khiếu nại của ông Đài, báo cáo kết quả lên Thủ tướng Chính phủ trong quý IV năm 2012.

Văn bản của Văn phòng Chính phủ

Văn bản chỉ đạo là vậy thế nhưng chính quyền địa phương nơi đây lại thực hiện một nẻo. Cụ thể, ngày 16/11/2012, đại diện chính quyền địa phương gồm: Thanh tra tỉnh, UBND huyện Kỳ Anh, UBND xã Kỳ Thọ đã tiến hành làm việc với gia đình ông Đài với nội dung: “Tổ chức thỏa thuận bồi thường 480m² đất lâm nghiệp”.

Theo biên bản thỏa thuận, ông Đài đồng ý nhận số tiền 29 triệu đồng về bồi thường, hỗ trợ đối với 480m² đất “lâm nghiệp”; Đồng thời, sẽ chấm dứt khiếu nại.

Lý giải việc nhận số tiền này, ông Đài cho hay: Do “ít chữ”, thiếu hiểu biết pháp luật nên khi nghe chính quyền đưa ra thỏa thuận đền bù và hứa hẹn sẽ cấp lại GCNQSDĐ cho gia đình theo đúng hiện trạng sử dụng thì “mừng quá” nên nghe theo. Tuy nhiên, cũng theo ông Đài, sau khi cấp lại sổ mới vẫn không đúng theo hiện trạng, thậm chí, GCNQSDĐ mới không hề có số tờ, số thửa như luật định, khiến cho việc tiếp cận ngân hàng để vay vốn hay sử dụng cho mục đích khác đều vô cùng khó khăn.

Điều đáng nói, văn bản kiến nghị của Bộ TNMT là “Giao UBND tỉnh Hà Tĩnh chỉ đạo UBND huyện Kỳ Anh thực hiện việc bồi thường, hỗ trợ về đất đối với diện tích 480m² đất trồng cây lâu năm của hộ ông Đài theo quy định…” thế nhưng không hiểu lý do vì sao địa phương lại đi thỏa thuận bồi thường đất “lâm nghiệp”?

Biên bản thỏa thuận và quyết định bồi thường của UBND xã Kỳ Thọ

Bên cạnh đó, văn bản của Bộ TNMT cũng đã viện dẫn về trình tự, thủ tục thu hồi đất và bồi thường, hỗ trợ cho ông Đài theo Nghị định 84/2007/NĐ-CP của Chính phủ (áp dụng tại thời điểm thu hồi đất) nhưng chính quyền địa phương lại bỏ qua luật định khi thực hiện bằng cách chỉ “thỏa thuận” với dân coi như… cho xong.

Luật sư chỉ ra vi phạm

Theo Thạc sĩ - Luật sư Phan Mạnh Thăng, Luật sư điều hành Công ty Luật Long Phan PMT (Đoàn Luật sư TP HCM), việc thực hiện “thỏa thuận bồi thường” như trên là trái với quy định tại Điều 43, Điều 44 Nghị định 84/2007/NĐ-CP quy định về bồi thường hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất (như Bộ TNMT đã nêu - sau này được thay thế bằng Nghị định 69/2009/NĐ-CP).

Theo đó, tại Điều 16, Điều 21 Nghị định 69/2009/NĐ-CP quy định bổ sung về quy hoạch sử dụng đất, giá đất, thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, thì hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất nông nghiệp khi Nhà nước thu hồi được bồi thường bằng đất có cùng mục đích sử dụng; Nếu không có đất để bồi thường thì được bồi thường bằng tiền tính theo giá đất cùng mục đích sử dụng.

“Do đó, đối với 480m2 đất trồng cây lâu năm của gia đình ông Đài khi bị thu hồi thì trong trường hợp không bồi thường bằng đất có cùng mục đích sử dụng thì phải bồi thường được tính bằng tiền theo giá trị đất trồng cây lâu năm. Tuy nhiên, UBND xã Kỳ Thọ lại bồi thường cho ông Đài với giá trị đất lâm nghiệp là không đúng”, Luật sư Phan Mạnh Thăng nói.

Bên cạnh đó, cũng theo Luật sư Phan Mạnh Thăng, UBND xã Kỳ Thọ cũng không thực hiện việc bồi thường theo đúng trình tự thủ tục được quy định tại Nghị định 69/2009/NĐ-CP này. Cụ thể, trước khi thực hiện việc bồi thường, hỗ trợ về thu hồi đất, cơ quan có thẩm quyền phải tiến hành các bước như: Kê khai, kiểm kê, xác định nguồn gốc đất; Lập, thẩm định và xét duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; Công khai phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; Thực hiện chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ và bố trí tái định cư…

Đồng thời, UBND xã Kỳ Thọ gửi quyết định bồi thường, hỗ trợ và tái định cư cho người có đất bị thu hồi, trong đó nêu rõ về mức bồi thường, hỗ trợ, thời gian, địa điểm chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ và thời gian bàn giao đất đã bị thu hồi cho tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng…

Giấy CNQSDĐ của gia đình ông Đài sau khi cấp lại không có số tờ, số thửa

Đồng quan điểm Luật sư Phan Mạnh Thăng, Luật sư Trương Hồng Điền - Trưởng Văn phòng luật Xuân Phú (Đoàn Luật sư TP HCM) cho biết: Sau khi xem các tài liệu về việc gia đình ông Đài bị UBND xã Kỳ Thọ thu hồi đất, đã khiếu nại nhiều năm, vượt cấp nhưng đến nay vẫn không xử lý dứt điểm theo yêu cầu của Bộ TNMT là có sự thiếu trách nhiệm trong giải quyết khiếu nại công dân của UBND huyện Kỳ Anh và xã Kỳ Thọ.

Việc UBND xã Kỳ Thọ quyết định thu hồi đất của ông Đài là trái thẩm quyền, bởi theo quy định tại Điều 44, Luật Đất đai 2003, UBND cấp xã không có thẩm quyền thu hồi đất. UBND huyện Kỳ Anh nếu có kế hoạch thu hồi đất của ông Đài đang sử dụng thì cũng không thể ủy quyền cho UBND cấp xã.

“Việc thu hồi đất trái thẩm quyền trên cùng với các sai phạm khác mà Bộ TNMT và UBND tỉnh Hà Tĩnh đã có văn bản yêu cầu giải quyết theo hướng đảm bảo quyền lợi cho hộ gia đình ông Đài nhưng đến nay UBND xã Kỳ Thọ và UBND huyện Kỳ Anh vẫn chưa giải quyết là vi phạm khoản 2 Điều 6 Luật Khiếu nại 2011 và Điều 16 Hướng dẫn Số 06/HD-UBKTTW ngày 18/12/2018 của Ủy ban Kiểm tra Trung ương”, Luật sư Trương Hồng Điền cho biết.

Bên cạnh đó, Luật sư Trương Hồng Điền cũng nhấn mạnh, UBND tỉnh Hà Tĩnh cần chỉ đạo giải quyết dứt điểm vụ việc khiếu nại, tố cáo kéo dài của ông Đài, để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của công dân và đảm bảo vụ việc liên quan đến UBND và Chủ tịch UBND hai cấp là huyện Kỳ Anh, xã Kỳ Thọ qua hơn hai nhiệm kỳ được giải quyết minh bạch, tạo sự đồng thuận, tin tưởng của Nhân dân địa phương.

Báo Tuổi trẻ Thủ đô sẽ tiếp tục thông tin.