Phát huy sức mạnh tổng hợp trong mối quan hệ nông nghiệp - nông dân - nông thôn

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Hội nghị kết nối từ điểm cầu chính Trụ sở Chính phủ đến trụ sở UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Cùng dự và đồng chủ trì Hội nghị tại điểm cầu Hà Nội có Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Đỗ Văn Chiến; các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng: Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, Phó Thủ tướng Mai Văn Chính, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan.

Lãnh đạo các bộ, ban, ngành Trung ương, địa phương, thành viên các ban chỉ đạo chương trình mục tiêu quốc gia, ban chỉ đạo các phong trào thi đua, đại diện một số tổ chức quốc tế dự Hội nghị.

Các báo cáo, tham luận, ý kiến phát biểu tâm huyết, sâu sắc, sát thực tiễn tại Hội nghị đã khẳng định những kết quả đạt được; thẳng thắn chỉ ra những tồn tại, hạn chế, khó khăn, vướng mắc và nguyên nhân; nhận diện tình hình, cơ hội, thách thức và đề xuất định hướng lớn của Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững và xây dựng Nông thôn mới giai đoạn 2026-2035.

Thủ tướng Phạm Minh Chính: Thực hiện bằng được mục tiêu nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Theo các báo cáo, ý kiến tại hội nghị, giai đoạn 2021-2025, các Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng Nông thôn mới và giảm nghèo bền vững đã cơ bản hoàn thành các mục tiêu đề ra với nhiều chỉ tiêu đạt và vượt mức; đạt được nhiều thành tựu quan trọng, góp phần thay đổi diện mạo nông thôn và nâng cao đời sống người dân.

Về chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, đến tháng 3/2025, tỉ lệ hộ nghèo đa chiều trên cả nước giảm còn 1,93%, đạt chỉ tiêu giảm bình quân từ 1-1,5%/năm. Tỉ lệ hộ nghèo tại các huyện nghèo giảm còn 24,86%, bình quân giảm 6,7%/năm, vượt chỉ tiêu và tỉ lệ hộ nghèo dân tộc thiểu số còn 12,55%, bình quân giảm 4,45%/năm, đạt chỉ tiêu.

Tổng số hộ nghèo, hộ cận nghèo đầu kỳ là gần 2,4 triệu hộ, dự kiến cuối năm 2025 còn khoảng 1,25 triệu hộ, đạt 52,49%, vượt 2,49% so với chỉ tiêu giảm 1/2 số hộ nghèo và hộ cận nghèo so với đầu kỳ theo chuẩn nghèo đa chiều của quốc gia.

Chương trình đã quan tâm đầu tư cơ sở hạ tầng cho các huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo, với hơn 2.600 công trình được đầu tư giúp 19/54 xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo thoát khỏi tình trạng nghèo, đặc biệt khó khăn, đạt chuẩn nông thôn mới, đạt tỉ lệ 35,18%, vượt chỉ tiêu 30% được giao.

Tỉ lệ suy dinh dưỡng thấp còi của trẻ em dưới 16 tuổi giảm còn 25,42%, đạt chỉ tiêu dưới 34% được giao. Gần 200.000 trẻ em và gần 130.000 phụ nữ mang thai đã được hỗ trợ bổ sung vi chất dinh dưỡng.

Hội nghị kết nối từ điểm cầu chính Trụ sở Chính phủ đến trụ sở UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Về hỗ trợ lao động, 100% lao động thuộc hộ nghèo, cận nghèo, mới thoát nghèo có nhu cầu đều được tư vấn, hướng nghiệp, kết nối thị trường lao động. Gần 6.300 phiên giao dịch việc làm được tổ chức và hơn 1,1 triệu người sử dụng lao động cùng gần 3 triệu người tìm việc đã được cập nhật thông tin vào cơ sở dữ liệu.

Về phát triển sinh kế và kết nối việc làm, đã triển khai trên 10.000 mô hình sinh kế, vượt xa mục tiêu hỗ trợ trên 1.000 mô hình; hỗ trợ kết nối việc làm thành công cho gần 134.000 lao động thuộc hộ nghèo, cận nghèo, hộ mới thoát nghèo, vượt mục tiêu tối thiểu 100.000 lao động.

Đối với Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng Nông thôn mới, hầu hết các chỉ tiêu đến nay đều cơ bản đạt, trong đó có những chỉ tiêu vượt so với mục tiêu đề ra.

Cấp xã, đã có 6.084/7.669 xã (79,3%) đạt chuẩn nông thôn mới, tăng 10,6% so với cuối năm 2021 và cơ bản hoàn thành mục tiêu cả giai đoạn 2021-2025 được giao); có 2.567 xã (42,4%) đạt chuẩn nâng cao (tăng 2.064 xã so với cuối năm 2021, vượt mục tiêu cả giai đoạn 2021-2025 được giao) và 743 xã (12,3%) đạt chuẩn Nông thôn mới kiểu mẫu (tăng 700 xã so với cuối năm 2021, vượt mục tiêu cả giai đoạn 2021-2025 được giao).

Cấp huyện, có 329/646 đơn vị cấp huyện (51%) đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ, đạt chuẩn nông thôn mới (tăng 116 đơn vị so với cuối năm 2021, vượt mục tiêu cả giai đoạn 2021-2025 được giao). Trong số các huyện đạt chuẩn, đến nay đã có 48 huyện (20%) được Thủ tướng Chính phủ công nhận đạt chuẩn Nông thôn mới nâng cao (hoàn thành mục tiêu cả giai đoạn 2021-2025 được giao).

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà phát biểu tại Hội nghị - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Cấp tỉnh, có 12 tỉnh, thành phố đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới (đạt 70% mục tiêu cả giai đoạn 2021-2025 được giao). Về thu nhập bình quân của người dân nông thôn, năm 2024 đạt 54 triệu đồng/người/năm (tăng 1,3 lần so với năm 2020).

Phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn tiếp tục khẳng định vai trò then chốt, tạo nền tảng thúc đẩy thực hiện hiệu quả các mục tiêu xây dựng nông thôn mới theo hướng bền vững và toàn diện.

Ngày càng nhiều địa phương tập trung xây dựng mô hình xã Nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu có bản sắc và gắn với thực tiễn sản xuất, sinh hoạt và đặc trưng văn hóa vùng, miền; những làng, xã xanh - sạch - đẹp, những "miền quê đáng sống" ngày càng xuất hiện nhiều hơn.

Cơ cấu lại ngành nông nghiệp gắn với phát triển kinh tế nông thôn tiếp tục được triển khai đồng bộ, có trọng tâm, trọng điểm. Nhiều địa phương đã hình thành vùng sản xuất hàng hóa tập trung gắn với vùng nguyên liệu và hệ thống logistics, giá trị sản xuất trên 1 ha đất nông nghiệp tăng bình quân 5–10% so với năm 2020.

Chương trình "Mỗi xã một sản phẩm" (OCOP) tiếp tục là điểm nhấn nổi bật trong phát triển kinh tế nông thôn (cả nước hiện có 16.543 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên, tăng 12.056 sản phẩm so với năm 2020).

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan: Xây dựng nông thôn mới không còn là chương trình của nhà nước mà đã thực sự là chương trình của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Chương trình phát triển du lịch nông thôn mặc dù mới được triển khai hơn 3 năm nhưng đã và đang tác động tích cực, góp phần thu hút ngày càng lớn du khách đến với các miền quê.

Trong khi đó, 2 phong trào thi đua đã có sức lan tỏa rộng khắp trên tất cả các vùng, miền, lĩnh vực, huy động sức mạnh của cả hệ thống chính trị, sự tham gia hưởng ứng tích cực của Nhân dân, doanh nghiệp góp phần xây dựng Nông thôn mới ngày càng giàu đẹp, văn minh và công tác giảm nghèo bền vững đạt kết quả tích cực trên nhiều tiêu chí.

Nhiều cơ chế, chính sách được ban hành đã phát huy hiệu quả, huy động được nguồn lực lớn trong nhân dân, được người dân đồng tỉnh ủng hộ và hưởng ứng tham gia, tạo khí thế thi đua sôi nổi, sâu rộng trong toàn hệ thống chính trị, quyết tâm thực hiện thắng lợi các mục tiêu xây dựng Nông thôn mới và giảm nghèo bền vững.

Công tác tuyên truyền, vận động được đẩy mạnh, góp phần tích cực thay đổi nhận thức của người dân về xây dựng Nông thôn mới và phấn đấu vươn lên thoát nghèo bền vững. Công tác phát hiện bồi dưỡng, nhân rộng điển hình tiên tiến được chú trọng thực hiện theo "4 khâu": phát hiện - bồi dưỡng - khen thưởng - nhân rộng.

Công tác sơ kết, tổng kết phong trào thi đua được chú trọng, quan tâm, kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong triển khai, thực hiện.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy trình bày Báo cáo tóm tắt tổng kết 2 Chương trình Mục tiêu Quốc gia giai đoạn 2021-2025; định hướng Chương trình mục tiêu quốc gia Xây dựng nông thôn mới và Giảm nghèo bền vững, giai đoạn 2026-2035 - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Phát biểu kết luận, Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá cao công tác chuẩn bị và các báo cáo, ý kiến tại Hội nghị; khẳng định tính đúng đắn, cần thiết của việc tổng kết các chương trình ngay trong tháng 6/2025 (trước 6 tháng so với kế hoạch) và trước khi cả nước vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp từ ngày 1/7/2025, sẵn sàng cùng cả nước chuẩn bị bước vào kỷ nguyên phát triển mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Thủ tướng khái quát, thực tiễn cho thấy việc xây dựng, tổ chức thực hiện Nghị quyết 26-NQ/TW về nông nghiệp, nông dân, nông thôn là đúng, trúng, phù hợp, hiệu quả mang lại rất tích cực:

Thứ nhất, góp phần cơ cấu lại, phát triển kinh tế đất nước theo hướng nhanh, bền vững.

Thứ hai, cơ sở hạ tầng giao thông, thủy lợi, y tế, văn hóa, giáo dục, điện - đường - trường -trạm, diện mạo nông thôn, đời sống vật chất và tinh thần của người dân nông thôn được nâng lên toàn diện.

Thứ ba, Việt Nam trở thành hình mẫu thế giới về thực hiện các mục tiêu thiên niên kỷ, trong đó có giảm nghèo, phát triển nông thôn, cung cấp nước sạch.

Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Thủ tướng trao Huân chương Lao động hạng Ba cho 31 huyện của 12 tỉnh có thành tích nổi bật trong xây dựng nông thôn mới - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Phân tích các nguyên nhân, bài học kinh nghiệm, Thủ tướng nhấn mạnh sự lãnh đạo của Đảng, thường xuyên, trực tiếp là Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đứng đầu là cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Tổng Bí thư Tô Lâm; sự chung sức đồng lòng của cả dân tộc, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị; sự hợp tác của bạn bè quốc tế; phát huy sức mạnh tổng hợp trong mối quan hệ nông nghiệp – nông dân – nông thôn, phát triển nông nghiệp, xây dựng nông thôn, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nông dân; phát huy nguồn lực thiên nhiên, nền văn hóa, văn minh lúa nước và phát huy nguồn lực con người, sự tham gia của người nông dân.

Định hướng thời gian sắp tới, Thủ tướng nêu rõ, theo định hướng phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình phát triển giàu mạnh, văn minh, thịnh vượng của dân tộc; chúng ta tiếp tục thực hiện các chương trình, phong trào thi đua, kiên trì, kiên định để thực hiện bằng được mục tiêu xây dựng nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh như Nghị quyết Đại hội XIII đã đề ra và mục tiêu giảm nghèo toàn diện, bao trùm và bền vững.

Để đạt mục tiêu đề ra, Thủ tướng nhấn mạnh, cả hệ thống chính trị (cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội) cần tập trung thực hiện "4 đẩy mạnh": Một là, đẩy mạnh hoàn thiện thể chế để phục vụ nông dân là trung tâm, là chủ thể, nông nghiệp là động lực, nông thôn là nền tảng của sự phát triển.

Hai là, đẩy mạnh phát triển hạ tầng chiến lược cho nông nghiệp, nông dân, nông thôn (gồm hạ tầng giao thông, năng lượng, y tế, văn hóa, giáo dục, thể thao, hạ tầng số… theo hướng xanh và bền vững).

Thủ tướng Phạm Minh Chính cùng các đại biểu tham quan các gian trưng bày các sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Ba là, đẩy mạnh xây dựng, phát triển yếu tố con người, cụ thể là nông dân phù hợp với giai đoạn cách mạng mới, sự phát triển mới, chính quyền địa phương 2 cấp, thực hiện "bộ tứ trụ cột" theo 4 Nghị quyết của Bộ Chính trị (đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; hội nhập quốc tế trong tình hình mới; đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật; phát triển kinh tế tư nhân).

Bốn là, đẩy mạnh đa dạng hóa sản phẩm nông nghiệp phù hợp nhu cầu và sự hưởng thụ của người dân Việt Nam và người tiêu dùng thế giới; đa dạng hóa chuỗi cung ứng trong nông nghiệp; đa dạng hóa thị trường xuất khẩu nông nghiệp. Thủ tướng lấy ví dụ về mặt hàng thực phẩm Halal với 2 tỷ người sử dụng trên thế giới.

Với người nông dân, Thủ tướng đề nghị thực hiện "3 tiên phong": Tiên phong thoát nghèo và thi đua làm giàu từ bàn tay, khối óc, mảnh đất, khung trời, cửa biển; tiên phong xây dựng nông dân văn minh; tiên phong sản xuất xanh, bền vững, chuyển đổi số và đặc biệt là triển khai phong trào Bình dân học vụ số, xây dựng nền kinh tế số, Chính phủ số, xã hội số, công dân số.

Phân công nhiệm vụ cụ thể cho các bộ, ngành, các cấp, Thủ tướng yêu cầu cần tiếp tục quán triệt, thực hiện nghiêm túc, đồng bộ, hiệu quả sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy Đảng, của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đồng chí Tổng Bí thư; tập trung khẩn trương xây dựng các Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng Nông thôn mới và giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026-2035 theo hướng tích hợp; đồng thời nghiên cứu, tham mưu phát động phong trào thi đua phù hợp; huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc trong tổ chức thực hiện với quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, phân công 6 rõ: Rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm, rõ thẩm quyền.

Thủ tướng cho rằng trong bối cảnh hiện nay, phải lấy nguồn lực nhà nước đóng vai trò "vốn mồi", dẫn dắt, kích hoạt mọi nguồn lực xã hội, kêu gọi đoàn kết, chung tay của tất cả mọi người, của doanh nghiệp, thúc đẩy hợp tác công tư; tiếp tục hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách để giải phóng nguồn lực; đào tạo nhân lực; đầu tư hạ tầng; làm tốt các chính sách xã hội, bảo đảm an sinh, không để ai bị bỏ lại phía sau, không hy sinh tiến bộ, công bằng, an sinh xã hội và môi trường nông thôn để chạy theo tăng trưởng đơn thuần.

Thủ tướng lưu ý, việc triển khai các chương trình, phong trào phải sống động, thực chất, đã nói là làm, đã cam kết phải thực hiện, mang lại hiệu quả cân đong đo đếm được; đồng thời khắc phục những tồn tại, hạn chế trong thời gian qua, có công cụ để ngăn chặn tham nhũng, tiêu cực, lãng phí trong quá trình thực hiện; các cơ quan báo chí truyền thông cần vào cuộc đẩy mạnh thông tin, tuyên truyền về nội dung này.

"Chủ trương đúng, đồng thuận phải cao, tổ chức thực hiện phải hiệu quả và sự hưởng thụ của người dân phải thực chất, để người nông dân cảm nhận thực sự thành quả mang lại chứ không phải những lời sáo rỗng, những lời hứa suông", Thủ tướng nhấn mạnh.