Gỡ nút thắt giao thông từ hệ sinh thái tích hợp mở

Đó là nhận định chung của nhiều chuyên gia tại tọa đàm trực tuyến “Giao thông tích hợp và liền mạch - Giải pháp cho đô thị xanh” do Báo Hànộimới tổ chức chiều 6/8.

Giao thông công cộng chưa có sự kết nối phù hợp

Chia sẻ về thực trạng giao thông đô thị cũng như việc sử dụng phương tiện di chuyển cơ giới cá nhân hiện nay tại Hà Nội, ông Nguyễn Tuyển - Trưởng phòng Quản lý vận tải, Sở Xây dựng Hà Nội cho biết, thành phố hiện có 2 tuyến đường sắt đô thị đang hoạt động cùng với 2.250 tuyến xe buýt, 18.800 xe taxi. Ngoài ra, thành phố còn có hệ thống các loại xe ứng dụng công nghệ, các loại hình xe khách liên tỉnh…

Ông Nguyễn Tuyển - Trưởng Phòng Quản lý vận tải, Sở Xây dựng Hà Nội (Ảnh: Phan Anh)

Thành phố Hà Nội cũng đã bố trí 1.100 xe đạp công cộng tại nhiều điểm trên địa bàn nhằm hỗ trợ người dân kết nối với xe buýt và các loại hình khác. Tuy nhiên, bãi đỗ xe trên địa bàn thành phố đang thiếu trầm trọng, mà theo quy hoạch giao thông tĩnh, Hà Nội có 1.620 bãi đỗ xe, hiện đã đầu tư và đưa vào khai thác được 72 bãi, 61 bãi đang trong quá trình chuẩn bị đầu tư và còn nhiều vướng mắc.

Thời gian qua, thành phố đã giao Sở Xây dựng Hà Nội tích cực rà soát, nghiên cứu tìm các địa điểm để bố trí các điểm đặt xe đạp, xe đạp điện, xe máy công cộng tại các ga đường sắt, các khu dân cư nhằm tạo điểm kết nối với các bến xe, qua đó hạn chế việc người dân dùng xe xăng.

Đồng thời, thành phố tích cực chỉ đạo các đơn vị giao thông công cộng bố trí các xe buýt nhỏ để hình thành mạng lưới giao thông tích hợp, liền mạch, giúp việc đi lại của người dân thuận tiện hơn.

Tuy nhiên, các phương tiện vận tải công cộng đến nay chỉ đáp ứng được 19,5% nhu cầu đi lại của người dân. Trong khi đó, Hà Nội hiện có khoảng 8 triệu xe máy, gần 1,5 triệu xe ô tô. Tốc độ gia tăng phương tiện cá nhân của thành phố là 4,5%/năm.

Quy hoạch dành cho giao thông tĩnh phải đạt 3 - 4%, nhưng Hà Nội hiện chưa đạt 1%. Cùng với đó, tỷ lệ diện tích đất dành cho giao thông trên diện tích đất xây dựng đô thị ở Hà Nội chỉ đạt 12,13% - mới đạt một nửa so với quyết định của Chính phủ về quy hoạch giao thông vận tải Hà Nội (chỉ tiêu quy hoạch là 20 - 26% cho đô thị trung tâm)...

"Mặc dù thành phố đã nỗ lực phát triển hệ thống giao thông song không thể theo kịp sự gia tăng nhanh chóng của phương tiện cá nhân, đặc biệt sau dịch COVID-19, từ đó, gia tăng tình trạng ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường", ông Nguyễn Tuyển chia sẻ.

Thông tin về kết quả hoạt động của hai tuyến đường sắt đô thị Nhổn - Ga Hà Nội và Cát Linh - Hà Đông, ông Khuất Việt Hùng, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty TNHH MTV Đường sắt Hà Nội cho biết, hai tuyến đường sắt đô thị đã tạo ra sự thay đổi lớn, với dịch vụ vận tải công cộng chất lượng cao và sạch.

Ông Khuất Việt Hùng, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty TNHH MTV Đường sắt Hà Nội thông tin tại tọa đàm

Tuyến Cát Linh - Hà Đông hiện có thể phục vụ 170 - 200 khách/lượt nên dư năng lực. Công ty đã thúc đẩy kết nối để người dân đi đến nhà ga nhanh nhất, dễ nhất và rẻ nhất bằng kết nối với các hãng xe công nghệ; bố trí trạm xe buýt gần nhà ga; tăng cường trông giữ phương tiện tại nhà ga; tổ chức xe buýt nhỏ, xe điện…

“Nếu kết nối tốt các phương án sẽ giúp giải quyết nhiều vấn đề”, ông Khuất Việt Hùng khẳng định.

Xây dựng hệ sinh thái giao thông tích hợp mở

Sự thiếu liền mạch và tích hợp là lý do khiến giao thông công cộng chưa được sử dụng rộng rãi, dẫn đến tình trạng ùn tắc kéo dài, gây thiệt hại kinh tế và gia tăng ô nhiễm môi trường.

Chia sẻ về ý nghĩa của việc giao thông kết nối liền mạch, ông Nguyễn Hoàng Hải, Phó Chủ tịch Hiệp hội Vận tải hành khách công cộng Hà Nội cho rằng: Hệ thống giao thông liên thông và có kết nối được hiểu là mô hình giao thông phục vụ người đi lại có chuyến đi liên tục, sử dụng nhiều loại hình khác nhau nhưng liên thông từ điểm đầu đến điểm cuối.

Ông Nguyễn Hoàng Hải, Phó Chủ tịch Hiệp hội Vận tải hành khách công cộng Hà Nội

Thực tế, giữa các tuyến giao thông, loại hình giao thông của Hà Nội hiện thiếu sự kết nối, gây khó khăn cho người di chuyển. Chẳng hạn như tại bến xe Kim Mã, các đầu mối di chuyển đến các ga đường sắt tuy ở cùng khu vực nhưng cách nhau hàng trăm mét, nên việc di chuyển từ bến xe đến các ga tốn khá nhiều thời gian.

Liên quan đến liên thông, ông Hải cho rằng, giờ hoạt động của xe buýt, đường sắt, thông tin tuyến, lộ trình... cần được cung cấp liền mạch hơn, không nên rời rạc trên nhiều phương tiện, hay các nền tảng số khác nhau như hiện nay. Cùng với đó, việc vận hành biểu đồ đường sắt, xe buýt phải rõ hơn để người dân tiếp cận thuận lợi hơn, dễ dàng kiểm tra các tuyến di chuyển.

Chuyên gia kinh tế, Tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, mô hình "kinh tế chia sẻ" trong giao thông đô thị là một giải pháp then chốt. Tuy nhiên, nó cần được phát triển thành một "hệ sinh thái giao thông tích hợp mở" để tạo ra một mạng lưới liền mạch, nơi người dân có thể dễ dàng chuyển đổi giữa các phương tiện công cộng.

Chuyên gia đề xuất việc kết nối chặng đầu - chặng cuối, tối ưu hóa việc kết nối các ga đường sắt và trạm xe buýt với các phương tiện nhỏ như xe buýt nhỏ, xe đạp công cộng để người dân đi lại thuận tiện hơn.

Chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu chia sẻ tại tọa đàm

Bên cạnh đó, Nhà nước cần chủ trì xây dựng một tiêu chuẩn chung về dữ liệu. Điều này sẽ cho phép nhiều doanh nghiệp cùng tham gia, thay vì để thị trường bị chi phối bởi một vài "ông lớn".

Các nền tảng vận tải cần có nghĩa vụ cung cấp dữ liệu di chuyển (đã được ẩn danh) cho cơ quan chức năng để phục vụ công tác quản lý và quy hoạch đô thị.

Đồng thời, thành phố cần có chính sách mới để bảo vệ quyền lợi của người lao động trong mô hình kinh tế chia sẻ, đồng thời duy trì tính linh hoạt của mô hình này.

Bà Đặng Thùy Trang - Giám đốc đối ngoại Grab Việt Nam

Đề xuất những điều kiện để kết nối giao thông thuận tiện trong thời gian tới, bà Đặng Thùy Trang - Giám đốc đối ngoại Grab Việt Nam cho rằng: Quá trình xanh hóa hệ thống giao thông và xanh hóa môi trường là một quá trình lâu dài, cần sự chung tay từ nhiều bên.

Hợp tác giữa các cơ quan nhà nước và doanh nghiệp công nghệ như Grab đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng hệ sinh thái giao thông tích hợp, liền mạch.

Các nền tảng số như Grab có thế mạnh và các giải pháp về công nghệ, trong khi Nhà nước có thể đảm bảo việc thực thi thông qua cơ chế chính sách, hạ tầng và định hướng chiến lược.

Nghiên cứu tăng cường năng lực kết nối

Để phát triển hệ thống giao thông công cộng, Hà Nội đã và đang triển khai các kế hoạch cụ thể nhằm giúp người dân sử dụng dịch vụ được thuận tiện nhất.

Ông Nguyễn Tuyển, Trưởng phòng Quản lý vận tải, Sở Xây dựng Hà Nội cho hay, thành phố đã ban hành kế hoạch triển khai thực hiện đề án phát triển hệ thống giao thông vận tải công cộng bằng xe buýt sử dụng điện, năng lượng xanh trên địa bàn thành phố.

Sau khi có Chỉ thị số 20/CT-TTg, Hà Nội sẽ tiếp tục nghiên cứu, hướng tới tăng cường vận tải hành khách công cộng tại các Vành đai 1, Vành đai 2, Vành đai 3 và cả hệ thống.

“Chúng tôi và các cơ quan chức năng sẽ nghiên cứu tăng cường năng lực kết nối để hạn chế thấp nhất sự đứt quãng trong việc đi lại của người dân. Kết nối phải bảo đảm để người dân tiếp cận xe buýt trong bán kính 500m.

Thành phố Hà Nội đang nỗ lực triển khai các dự án đường sắt đô thị

Tại các khu vực ngõ nhỏ, phố nhỏ, xe buýt tiếp cận khó thì phải dùng phương tiện khác như dịch vụ xe đạp điện. Về việc này, chúng tôi đã rà soát, đến nay, mới có hơn 100 điểm cho dịch vụ xe đạp.

Sau này, khi hạn chế xe máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch, chúng tôi sẽ rà soát khu vực nào bố trí được xe đạp sẽ bố trí, nhằm tăng cường khả năng kết nối để người dân sử dụng giao thông công cộng thuận tiện”, ông Nguyễn Tuyển nói.

Về vận tải đường sắt, đại diện Sở Xây dựng Hà Nội cho biết, vận chuyển bằng phương tiện này rất thuận lợi và tiết kiệm thời gian. Việc tham mưu kết nối đường sắt với các loại hình vận tải khác để tối ưu chuyến đi của người dân sẽ được thực hiện trong thời gian tới.

Có thể nói, việc xây dựng một hệ sinh thái giao thông tích hợp là con đường tất yếu để giải quyết bài toán ùn tắc và ô nhiễm, đưa Hà Nội trở thành một đô thị văn minh, hiện đại.

Ánh Dương