Giới trẻ đua nhau “nghỉ hưu non”: Mốt sống mới hay bỏ cuộc sớm?

Trào lưu nhất thời hay khát vọng sống khác biệt?

“Ước gì nghỉ hưu sớm, sống an yên bên thú cưng và vườn rau nhỏ”. Đó không còn là câu nói đùa của người trẻ, mà đang dần trở thành một lựa chọn sống thật.

Trên mạng xã hội, không khó để bắt gặp những clip ghi lại cảnh các bạn trẻ rời phố về quê, từ bỏ công việc văn phòng để mở homestay, làm nông nghiệp hữu cơ hay theo đuổi đam mê cá nhân. Khái niệm “nghỉ hưu non” vốn từng gắn với những người thành đạt tuổi trung niên nay đang dần trẻ hóa, với mục tiêu phổ biến là “tự do tài chính, tự chủ cuộc sống” ở độ tuổi dưới 35.

Nhiều người trẻ chọn rời phố về quê, sống chậm và làm điều mình yêu thích dù tuổi đời còn rất trẻ (Ảnh minh hoạ)

“Em từng nghĩ mình phải làm việc thật chăm chỉ đến tuổi 60 mới được nghỉ ngơi. Nhưng sau đại dịch, em nhận ra: chờ đến lúc đó thì liệu còn sức mà tận hưởng không?” – Phạm Ngọc Hà (24 tuổi), một cựu nhân viên tài chính ở Hà Nội, chia sẻ về quyết định táo bạo: nghỉ việc khi đang ở đỉnh cao sự nghiệp để về quê... trồng hoa. Cô gái từng giữ vị trí trưởng nhóm tại một công ty đầu tư lớn, nay sống cùng gia đình, mở vườn cây và bán hàng online theo mùa.

Câu chuyện của Hà không hiếm. Ngày càng nhiều người trẻ lựa chọn “nghỉ hưu non”, tức rút khỏi thị trường lao động truyền thống ở độ tuổi còn rất sớm. Trên TikTok, YouTube hay các hội nhóm về tài chính cá nhân, từ khóa như “FIRE”, “về quê nuôi cá trồng rau”, “tự do tài chính trước 35” liên tục xuất hiện.

Những video chia sẻ về hành trình “đi sớm về sớm” thu hút hàng triệu lượt xem, cho thấy xu hướng này đang trở thành một dạng “mơ ước mới” của giới trẻ.

Chuyên gia tâm lý Nguyễn An Khang (Trường Đại học Khoa học xã hội nhân văn, Đại học quốc gia Hà Nội) nhận định: “Đằng sau phong trào này là sự thay đổi căn bản về hệ giá trị. Giới trẻ hiện nay không còn nhìn sự nghiệp và thăng tiến là con đường duy nhất. Họ chú trọng sức khỏe tinh thần, trải nghiệm cá nhân và sự tự chủ hơn là địa vị hay tiền bạc thuần túy.”

Dẫu vậy, không ít người vẫn tranh cãi: đây là sự dũng cảm hay chỉ là một trào lưu “hào nhoáng trên mạng”? Bởi “nghỉ hưu” vốn là kết quả của sự chuẩn bị kỹ càng, chứ không đơn thuần là... nghỉ việc.

Cuộc sống giản dị, gần thiên nhiên trở thành biểu tượng cho sự “rút lui sớm” của thế hệ Gen Z (Ảnh minh hoạ)

Không phải ai cũng rút lui trong giàu có

Đình Hiếu (32 tuổi) từng gây “bão mạng” khi đăng video tuyên bố nghỉ việc tại một công ty công nghệ lớn để “nghỉ hưu” tại Đà Lạt. Clip chia sẻ về cuộc sống làm vườn, đọc sách, pha cà phê giữa mây núi khiến nhiều người ngưỡng mộ. Nhưng chưa đầy một năm sau, anh trở lại TP.HCM và nhận làm freelancer thiết kế đồ họa. “Tiết kiệm được gần 400 triệu, mình tưởng đủ sống lâu dài. Nhưng chi phí tăng nhanh hơn dự tính, chưa kể cảm giác cô đơn và hụt hẫng vì không còn mục tiêu cụ thể,” Hiếu thừa nhận.

Thực tế, không phải ai cũng đủ năng lực tài chính, kiến thức đầu tư hay nền tảng gia đình để “nghỉ hưu non” bền vững. Theo chuyên gia tài chính Lê Thị Bích Trâm (Cố vấn đầu tư cá nhân), nhiều người trẻ đang ngộ nhận: “Nghỉ hưu sớm không có nghĩa là nghỉ làm, mà là chuyển đổi cách làm việc. Những người thành công với FIRE đều có kế hoạch tài chính chi tiết, nguồn thu thụ động rõ ràng và tinh thần kỷ luật rất cao.”

Cô cho biết, có nhiều trường hợp vì theo xu hướng mà nghỉ việc khi chưa đủ tiềm lực. Họ đối mặt với tình trạng “khủng hoảng kép”: vừa thiếu thu nhập, vừa mất động lực và mạng lưới xã hội. Điều này khiến không ít bạn trẻ quay lại làm việc trong tâm thế mất tự tin và lo lắng hơn trước.

Không còn là mơ ước xa vời, “nghỉ hưu non” đang trở thành mục tiêu sống cụ thể của nhiều người ở độ tuổi 9x, 10x (Ảnh minh hoạ)

Điều đáng lo là, mạng xã hội thường chỉ phô bày mặt tích cực, trong khi rủi ro tài chính, áp lực tâm lý sau “nghỉ hưu non” lại ít được chia sẻ. Khi giấc mơ không dựa trên thực tế, cú ngã thường rất đau.

TS. Nguyễn Ngọc Tú, chuyên gia xã hội học từ Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam, cho rằng đây là một bước chuyển nhận thức đáng chú ý: “Gen Z lớn lên trong thế giới đầy biến động: đại dịch, chiến tranh, khủng hoảng môi trường. Họ thấm nhuần bài học ‘ngày mai không chắc chắn’. Do đó, họ không đặt cược toàn bộ cuộc sống vào một lộ trình ổn định như trước.”

Tuy nhiên, TS Tú cũng cảnh báo rằng: sống chậm không đồng nghĩa với buông xuôi. “Giới trẻ cần phân biệt giữa ‘sống có ý thức’ và ‘trốn tránh trách nhiệm’. Tự do không thể tồn tại bền vững nếu thiếu nền tảng kỹ năng, kiến thức và khả năng thích nghi với biến đổi của xã hội.”

Ở giữa hai cực “cháy hết mình để thành công” và “bỏ việc về quê sống chậm”, xu hướng mới này của Gen Z không đơn thuần là nghỉ hưu, mà là một cuộc tái định vị giá trị sống – thầm lặng nhưng mạnh mẽ.