Gen Z và hành trình học tập không chỉ... để thi

Không dừng lại ở giảng đường

“Em học để hiểu mình, để khám phá thế giới, chứ không chỉ học để làm bài kiểm tra” – Nguyễn Ngọc Mai, sinh viên năm thứ hai ngành Truyền thông chia sẻ. Với Mai và rất nhiều bạn trẻ thuộc thế hệ Gen Z, việc học chưa bao giờ dừng lại ở giảng đường.

Sinh ra và lớn lên cùng công nghệ, Gen Z nhanh nhạy, thích khám phá và có tinh thần học tập chủ động hơn bao giờ hết. Những “lớp học” của Gen Z có thể là một workshop ở quán cà phê, một buổi toạ đàm startup, hay thậm chí là vài giờ đồng hồ rong ruổi trải nghiệm ở vùng núi Tây Bắc.

Trần Duy Anh (học sinh lớp 12 tại Hà Nội) từng tham gia một dự án môi trường do học sinh quốc tế tổ chức. “Em học được cách làm việc nhóm, thuyết trình, cả cách xây dựng kế hoạch. Mấy cái đó trong sách giáo khoa không có”, Duy Anh nói. Cậu cho rằng những trải nghiệm thật mới chính là cách học hiệu quả nhất: “Học mà không ứng dụng thì quên nhanh lắm”.

Các bạn trẻ trải nghiệm thực hành tay nghề ngay từ khi đi học (Ảnh: FPT Polytechnic)

Với Gen Z, học không còn là chuyện “đến lớp – nghe giảng – chờ thi”, mà là hành trình khám phá bản thân, hiểu cuộc sống và chuẩn bị cho tương lai. Những bạn trẻ sẵn sàng bước ra khỏi vùng an toàn, dấn thân vào thực tế để học điều mới mẻ, đôi khi không có trong bất kỳ cuốn giáo trình nào.

Nguyễn Thị Hương, sinh viên năm cuối ngành Công nghệ thông tin, nhớ mãi kỳ thực tập hè năm ngoái tại một công ty startup: “Em nhận ra mình thích thiết kế giao diện, cảm thấy phấn khích mỗi lần được làm sản phẩm thật”. Sau đó, Hương tự học UX/UI qua Coursera, YouTube và giờ đã nhận được lời mời làm freelancer từ một công ty nước ngoài.

Không ít bạn trẻ chọn cách "gap year" (nghỉ học 1 năm) để đi tình nguyện, làm dự án hoặc học điều mình thích. Có người làm podcast để lan toả kiến thức, có người làm TikTok để chia sẻ tips học nhanh, học giỏi. Lê Minh Khoa, một TikToker kể: “Em làm video chia sẻ cách ôn thi, cách luyện phản xạ tiếng Anh. Lúc đầu chỉ là đam mê, ai ngờ giờ lại giúp được nhiều bạn”.

Với Gen Z, học tập không còn mang tính một chiều. Các bạn không chỉ tiếp nhận kiến thức mà còn tự tạo kiến thức, lan toả và sáng tạo nó theo cách riêng, sống động và đầy cảm hứng.

Các bạn trẻ chọn những con đường rất mới: Học online, học từ thực tế, học từ bạn bè trong nước và quốc tế...

Thay đổi để bắt nhịp với thế giới luôn đổi thay

Trước sự chuyển mình của thế hệ trẻ, nhiều cơ sở giáo dục cũng đã và đang thay đổi để bắt kịp. Các trường đại học bắt đầu mở rộng chương trình học tích hợp kỹ năng thực tiễn, tăng cường kết nối doanh nghiệp, khuyến khích sinh viên tham gia dự án, nghiên cứu, khởi nghiệp.

Chẳng hạn, trường Cao đẳng FPT Polytechnic, các chương trình đào tạo được thiết kế theo tiêu chuẩn nghề ASEAN, tiêu chuẩn nghề du lịch Việt Nam VTOS, đảm bảo chất lượng giảng dạy theo chuẩn quốc tế. Nhà trường áp dụng phương pháp Project-based Learning (học qua dự án thực tế) và Blended Learning (học tập tích hợp), giúp sinh viên dành 70% thời gian thực hành, tiếp cận môi trường làm việc thực tế.

Hay như trường Đại học Việt Nhật (thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội) gần đây đã mở thêm các ngành học mới như: Đổi mới và phát triển toàn cầu; Công nghệ chip bán dẫn; Tự động hoá. Các chương trình được thiết kế với sự tham gia của chuyên gia Nhật Bản và doanh nghiệp đối tác, giúp sinh viên không chỉ học lý thuyết mà còn trải nghiệm thực tế ngay từ năm nhất.

Các bạn trẻ tích cực học tập mọi lúc, mọi nơi

Tuy nhiên, để theo kịp Gen Z – thế hệ học tập không biên giới, các trường học cũng cần mạnh dạn đổi mới hơn nữa: Giảm tải kiến thức hàn lâm, tăng cường ứng dụng công nghệ, trao quyền lựa chọn cho người học và tạo điều kiện để sinh viên được thử, được sai, được sửa.

Gen Z đang cho chúng ta thấy một góc nhìn mới về học tập, đó là hành trình sống, trải nghiệm và phát triển. Học không chỉ để đạt điểm cao, mà để hiểu bản thân, để giải quyết vấn đề thực tiễn, để đóng góp cho cộng đồng và sẵn sàng bước vào một thế giới luôn đổi thay.

Trong hành trình đó, có thể các bạn trẻ sẽ chọn những con đường rất mới: Học online, học từ thực tế, học từ bạn bè quốc tế… nhưng đó chính là điều tạo nên một thế hệ đầy bản lĩnh, sáng tạo và không ngừng vươn lên.

Câu chuyện học tập của Gen Z là lời nhắc nhở rằng: Giáo dục không nên là khuôn mẫu; hãy để người trẻ được bay, được mơ, được học theo cách của họ vì chính họ đang là những người viết tiếp tương lai.

Lê Dung