Cơ chế thử nghiệm có kiểm soát thúc đẩy đổi mới sáng tạo

Thử nghiệm có kiểm soát là gì?

Theo Luật Thủ đô sửa đổi, thử nghiệm có kiểm soát là việc thử nghiệm công nghệ, sản phẩm, dịch vụ hoặc mô hình kinh doanh mới có tính đổi mới sáng tạo, trong điều kiện thực tế với phạm vi được giới hạn, dưới sự kiểm soát đặc biệt của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, mà pháp luật chưa có quy định, chưa cho phép thực hiện hoặc quy định hiện hành của pháp luật không còn phù hợp.

Qua thử nghiệm nhằm khuyến khích hoạt động đổi mới sáng tạo và làm cơ sở để cơ quan Nhà nước xem xét, đánh giá các rủi ro có thể phát sinh trước khi quyết định đưa vào ứng dụng chính thức, từ đó xác định cơ chế quản lý, điều chỉnh phù hợp.

Thử nghiệm có kiểm soát có thể bị giới hạn về không gian địa lý triển khai thực hiện; quy mô thử nghiệm; đối tượng được tham gia sử dụng công nghệ, sản phẩm, dịch vụ, tham gia mô hình kinh doanh được thử nghiệm; số lượng người dùng hoặc các giới hạn cần thiết khác. Thời hạn thực hiện thử nghiệm có kiểm soát tối đa là 3 năm và có thể được gia hạn một lần không quá 3 năm.

Luật Thủ đô sửa đổi nêu rõ, việc thử nghiệm có kiểm soát được thực hiện dưới hình thức cho phép có thời hạn đối với các công nghệ, sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh doanh mà pháp luật chưa có quy định; chưa cho phép thực hiện, hoặc cho phép có thời hạn và không áp dụng một số quy định của pháp luật trong phạm vi giới hạn thử nghiệm đối với các công nghệ, sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh doanh đã có quy định của pháp luật nhưng không đủ cụ thể hoặc không còn phù hợp.

Hà Nội - Thành phố sáng tạo (Ảnh minh hoạ)

Luật cũng quy định rõ điều kiện cần đáp ứng để tổ chức, doanh nghiệp được cho phép thử nghiệm có kiểm soát. Trong đó yêu cầu công nghệ, sản phẩm, dịch vụ hoặc mô hình kinh doanh đề xuất thử nghiệm có tính đổi mới sáng tạo, có phạm vi ứng dụng, triển khai trên địa bàn thành phố, ưu tiên đối với công nghệ, sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh doanh triển khai trong phạm vi khu công nghệ cao, trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia, trung tâm đổi mới sáng tạo của thành phố.

Công nghệ, sản phẩm, dịch vụ hoặc mô hình kinh doanh được đề xuất thử nghiệm không thuộc lĩnh vực quốc phòng, an ninh quốc gia, biến đổi, chỉnh sửa gen người; không xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội. Cùng với đó phải có đánh giá về các lợi ích và rủi ro, các biện pháp kiểm soát rủi ro...

Một điểm quan trọng được Luật Thủ đô sửa đổi quy định rõ là tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân thực hiện thử nghiệm được miễn trách nhiệm dân sự đối với thiệt hại gây ra cho Nhà nước, được loại trừ trách nhiệm hành chính, hình sự khi đã tuân thủ đúng và đầy đủ nội dung quy định trong quy chế thử nghiệm có kiểm soát và hướng dẫn của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền quy định trong Luật này.

“Tổ ấp” cho những “kỳ lân" công nghệ

Theo Luật Thủ đô sửa đổi quy định, Hội đồng Nhân dân thành phố quyết định phạm vi miễn áp dụng các quy định của pháp luật đối với từng dự án thử nghiệm cụ thể phù hợp với yêu cầu, mục đích thử nghiệm theo đề nghị của Ủy ban Nhân dân thành phố, trên cơ sở đánh giá về mức độ rủi ro và khả năng kiểm soát.

Các bạn thanh niên, sinh viên Thủ đô thi tài sáng tạo do Đại học Bách khoa Hà Nội tổ chức

UBND thành phố quyết định, công bố danh mục lĩnh vực ưu tiên, khuyến khích đăng ký thực hiện thử nghiệm có kiểm soát; cho phép và ban hành quy chế thử nghiệm riêng cho từng công nghệ, sản phẩm, dịch vụ hoặc mô hình kinh doanh mới được phép thử nghiệm; quyết định điều chỉnh phạm vi thử nghiệm, gia hạn thử nghiệm, chấm dứt thử nghiệm; tổ chức hướng dẫn và kiểm soát quá trình thử nghiệm. Luật cũng yêu cầu Bộ, cơ quan ngang Bộ có trách nhiệm cho ý kiến đối với các nội dung mà UBND thành phố có yêu cầu tham vấn…

Các chuyên gia pháp lý cho rằng, quy định về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát không chỉ tạo hành lang pháp lý cho doanh nghiệp mà cho cả những người làm luật, nhà quản lý cùng soi rọi, theo dõi, đánh giá.

Theo ông Lê Nguyễn Trường Giang, Viện trưởng Viện chiến lược Chuyển đổi số, điều này là một bước tiến quan trọng để thúc đẩy sự phát triển của Thủ đô, đặc biệt hướng tới việc khai thác những hiệu quả từ công nghệ số, công nghệ cao và hướng tới giá trị gia tăng mà chúng ta có thể đạt được từ kinh tế số, góp phần đưa kinh tế số trở thành trong những lĩnh vực kinh tế chiếm tỉ trọng cao trong GDP của thành phố Hà Nội. Đây là một bước tiến tốt, mang tính chính danh và đột phá, cho phép tạo ra những tiền đề quan trọng.

Theo anh Lê Việt Thắng, Giám đốc điều hành, thành viên sáng lập 1Office – đơn vị cung cấp giải pháp phần mềm quản trị doanh nghiệp dựa trên nền tảng công nghệ hiện đại, khi Hà Nội đi tiên phong trong lĩnh vực này, sẽ mang lại thế mạnh, trong việc cạnh tranh, thu hút nguồn vốn FDI, nhất là các quỹ đầu tư nước ngoài.

Các doanh nghiệp cũng rất hào hứng trước quy định mới của Luật Thủ đô sửa đổi, để có thể dám dấn thân vào những ứng dụng, ý tưởng mới. Quy định này sẽ là khởi đầu cho nhiều nội dung khác, thúc đẩy khởi nghiệp công nghệ, để Hà Nội có thể trở thành “tổ ấp” cho những “kỳ lân" công nghệ trong thời gian tới.

Lê Dung