Xóa bỏ tư duy “biên chế suốt đời”, bố trí cán bộ theo vị trí việc làm

Bố trí cán bộ theo vị trí việc làm, năng lực

Sáng 7/5, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà thay mặt Chính phủ trình bày tờ trình về dự án Luật Cán bộ, công chức (sửa đổi).

Theo Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà, dự thảo Luật sửa đổi gồm 7 Chương, 52 Điều (giảm 35 Điều so với Luật hiện hành), trong đó đáng chú ý là sửa đổi, bổ sung quy định về liên thông cán bộ, công chức cấp xã với cấp tỉnh, thống nhất một chế độ công vụ từ Trung ương đến cấp xã, khắc phục tình trạng phân tán, cục bộ trong quản lý công chức của hệ thống chính trị.

Ngoài ra, dự thảo luật cũng quy định theo hướng siết chặt kỷ luật, kỷ cương hành chính; xóa bỏ tư duy biên chế suốt đời, trong đó cụ thể hóa yêu cầu tinh giản biên chế theo hướng thực chất; quy định về sàng lọc, loại bỏ công chức không hoàn thành nhiệm vụ.

Cụ thể, theo điều 31, dự thảo luật, việc xếp loại công chức gồm 4 mức là hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, hoàn thành tốt nhiệm vụ, hoàn thành nhiệm vụ, không hoàn thành nhiệm vụ.

Công chức xếp loại đánh giá ở mức không hoàn thành nhiệm vụ thì cơ quan quản lý công chức xem xét, bố trí vào vị trí việc làm có thứ bậc thấp hơn hoặc cho thôi việc do không đáp ứng yêu cầu của cơ quan, tổ chức, đơn vị. Công chức có 2 năm liên tiếp xếp loại đánh giá ở mức không hoàn thành nhiệm vụ thì cơ quan quản lý công chức cho thôi việc.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ nêu rõ, đây là bước thực hiện chủ trương nâng cao kỷ luật, kỷ cương trong bộ máy Nhà nước, thúc đẩy đội ngũ công chức không ngừng rèn luyện, nâng cao năng lực và ý thức trách nhiệm.

Quang cảnh phiên họp.

Dự thảo luật cũng quy định rõ việc đánh giá, bố trí, sử dụng cán bộ, công chức phải căn cứ vào yêu cầu của vị trí việc làm và năng lực, kết quả, hiệu quả thực thi nhiệm vụ của cán bộ, công chức.

Bỏ quy định thi nâng ngạch, thay vào đó là cơ chế bố trí vào vị trí việc làm nào thì xếp vào ngạch công chức tương ứng, gắn với năng lực, kết quả thực thi nhiệm vụ, qua đó giảm thiểu thủ tục hành chính, tạo động lực phấn đấu thực chất cho cán bộ, công chức.

Bên cạnh đó, đổi mới công tác tuyển dụng công chức theo hướng người được tuyển chọn phải đáp ứng ngay yêu cầu của vị trí việc làm, sau khi trúng tuyển được bổ nhiệm, xếp lương ở ngạch công chức tương ứng với vị trí việc làm trúng tuyển và không phải thực hiện chế độ tập sự.

Quy định các phương thức tuyển dụng linh hoạt, ngoài thi tuyển, xét tuyển truyền thống còn bổ sung hình thức tiếp nhận đối với những người có tài năng, kinh nghiệm từ khu vực ngoài công lập, đơn vị sự nghiệp, doanh nghiệp nhà nước… hoặc thực hiện ký hợp đồng có thời hạn đối với chuyên gia, nhà khoa học, người đáp ứng tiêu chuẩn, điều kiện để thực hiện một số nhiệm vụ của vị trí việc làm công chức chuyên môn, nghiệp vụ.

Dự thảo luật cũng quy định về nghĩa vụ, quyền của cán bộ, công chức trong thi hành công vụ. Trong đó, cán bộ, công chức có nghĩa vụ chấp hành quyết định của cấp trên. Tuy nhiên khi có căn cứ cho rằng quyết định đó là trái pháp luật phải kịp thời báo cáo bằng văn bản với người ra quyết định.

Trường hợp người ra quyết định vẫn quyết định việc thi hành phải có văn bản và người thi hành phải chấp hành nhưng không chịu trách nhiệm về hậu quả của việc thi hành, đồng thời báo cáo cấp trên trực tiếp của người ra quyết định.

Thống nhất một chế độ công vụ từ Trung ương đến cấp xã

Thẩm tra tờ trình của Chính phủ, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, chủ trương liên thông cán bộ, công chức cấp xã đã được đề cập khi sửa đổi, bổ sung Luật Cán bộ, công chức năm 2019.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng

Thời gian qua, một số địa phương cũng đã thực hiện việc liên thông cán bộ, công chức cấp xã với cấp huyện. Cụ thể là tại thành phố Hà Nội (theo quy định của Luật Thủ đô), tại Thành phố Hồ Chí Minh, thành phố Đà Nẵng, thành phố Hải Phòng (theo các nghị quyết của Quốc hội).

Theo Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, Nghị quyết 60 của Hội nghị 11 Trung ương XIII, đã thống nhất chủ trương sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện, sắp xếp, tổ chức lại các đơn vị hành chính cấp xã và xây dựng mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Do đó, cơ quan thẩm tra nhìn nhận việc liên thông cán bộ, công chức cấp xã với cấp tỉnh tại thời điểm hiện nay đã đủ độ chín và là yêu cầu cấp thiết để phục vụ những mục tiêu nêu trên.

Liên quan đến việc đánh giá công chức, ông Hoàng Thanh Tùng cho biết cơ quan thẩm tra tán thành với các quy định về đánh giá công chức theo hướng nhấn mạnh việc đánh giá theo kết quả, sản phẩm cụ thể theo từng vị trí việc làm để bảo đảm việc đánh giá công chức được thực chất hơn.

Kết quả đánh giá công chức làm cơ sở để thực hiện các chế độ, chính sách đối với công chức; đồng thời để sàng lọc, bố trí vào vị trí việc làm phù hợp, cho thôi việc đối với những công chức không đạt yêu cầu của vị trí việc làm đảm nhận.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội cho rằng, điều này sẽ góp phần khắc phục một trong những hạn chế phổ biến trong công tác đánh giá cán bộ, công chức thời gian qua, đó là tình trạng đánh giá còn hình thức, cảm tính, chưa thực chất.

Trong quá trình thẩm tra, ông Hoàng Thanh Tùng cho biết, có ý kiến cho rằng mục đích đánh giá công chức để sàng lọc, bố trí vào vị trí việc làm phù hợp, cho thôi việc đối với những công chức không đạt yêu cầu của vị trí việc làm đảm nhận là nội dung mới. Do đó, đề nghị Chính phủ trong quá trình tổ chức thực hiện cần xây dựng tiêu chí rõ ràng, minh bạch, định lượng được, bảo đảm việc gắn với kết quả thực hiện nhiệm vụ, đạo đức công vụ, tinh thần trách nhiệm, mức độ hài lòng của người dân, doanh nghiệp.

Ngoài ra, cần nghiên cứu đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số, tiêu chí đánh giá tự động để theo dõi, lưu trữ, phân tích kết quả công tác của công chức một cách khách quan, hạn chế cảm tính, bảo đảm công bằng, minh bạch trong quá trình sàng lọc.

Cũng có ý kiến nhận thấy, nội dung đánh giá cán bộ, công chức không giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý và công chức giữ chức vụ lãnh đạo quản lý là khác nhau. Để bảo đảm công bằng, tránh áp dụng máy móc, ý kiến này đề nghị nghiên cứu xây dựng cơ chế xử lý phù hợp khi không hoàn thành nhiệm vụ đối với 2 nhóm công chức nêu trên.

Ngoài ra, tại Kết luận 105/2024, Bộ Chính trị yêu cầu đưa việc kê khai, kiểm soát kê khai tài sản, thu nhập vào tiêu chí đánh giá cán bộ, đảng viên và mức độ hoàn thành nhiệm vụ của cơ quan, tổ chức, đơn vị và người đứng đầu. Do đó, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu có quy định phù hợp để thể chế hóa nội dung nêu trên.