Xét xử sơ thẩm, phúc thẩm và kháng nghị của VKSND cấp cao

Tuyên án bác đơn khởi kiện

Ông Nguyễn Thanh Sang ở xã Dương Tơ (thành phố Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang) có đơn khởi kiện ngày 24/11/2014, yêu cầu hủy 2 hợp đồng chuyển nhượng đất (viết tay), buộc người đã nhận tiền bồi thường khi Nhà nước mở đường phải trả lại, giữ nguyên hiện trạng đất sau quy hoạch với căn nhà cấp 4 của ông.

Theo đơn khởi kiện, ông Sang và mẹ nuôi là bà Năm cùng cha dượng là ông Nguyễn Văn Biền khai phá được khu đất 60.945m2 từ năm 1992 để làm nhà ở, trồng cây ăn trái và làm ruộng ở ấp Đường Bào, xã Dương Tơ.

Giữa năm 2006, bà Năm chết, không để lại di chúc. Khi ông Sang đi biển thì ông Biền làm hợp đồng chuyển nhượng 32.820m2 đất và căn nhà cấp 4 cho bà Lại Thị Thu Lan.

Năm 2013, khu đất rộng 19.763,2m2 nằm trong dự án mở đường và ông Huỳnh Chí Cường được nhận tiền bồi thường 7.512.177.500 đồng. Khi phát hiện ông Cường nhận tiền, ông Sang làm đơn khiếu nại ra UBND xã Dương Tơ thì biết thêm, ngày 16/7/2007 có giấy viết tay của ông Biền chuyển nhượng cho ông Lại Văn Hùng và ông Huỳnh Chí Cường 60.945m2 đất.

Đến ngày 12/11/2007, ông Hùng viết giấy tay chuyển nhượng 60.945m2 cho ông Cường. Ông Sang yêu cầu hủy hợp đồng sang nhượng đất giữa ông Biền với bà Lan, giữa ông Biền với ông Hùng và ông Cường; Buộc ông Cường trả lại cho ông 7.512.177.500 đồng tiền đền bù đất mở đường.

Sau đó, TAND thành phố Phú Quốc thụ lý vụ án dân sự “Tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất; Đòi tài sản và đòi bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất”. Nguyên đơn là ông Sang, bị đơn là ông Hùng và ông Cường. Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan là ông Biền và bà Lan cùng 15 người khác. Hiện thời, ông Sang ở trên khu đất cùng một số người ông cho ở nhờ, còn ông Biền sau khi bán đất đã về Tiền Giang sinh sống; Nhiều người liên quan và bị đơn cũng không ở Phú Quốc.

Một góc khu đất 25.000m2 của bà Trần Thị Thu Lan được Tòa án Cấp cao tuyên thắng kiện

Bản án sơ thẩm số 12/2020/DS-ST ngày 31/5/2020 của TAND Phú Quốc kết luận: “Không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn là ông Nguyễn Thanh Sang về việc yêu cầu hủy hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa bà Lại Thị Thu Lan và ông Nguyễn Văn Biền. Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông Nguyễn Thanh Sang về việc yêu cầu hủy hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa ông Nguyễn Văn Biền với ông Huỳnh Chí Cường và ông Lại Văn Hùng”.

Bản án sơ thẩm bị kháng cáo và kháng nghị. Ngày 28/2/2022, TAND tỉnh Kiên Giang xử phúc thẩm và ra bản án số 50/2022/DS-PT. Theo nội dung bản án, qua chứng cứ cũng như trình bày tại tòa, ngày 16/7/2007, ngoài hợp đồng ông Biền chuyển nhượng đất cho bà Lan thì ông Biền còn có hợp động chuyển nhượng 14.137m2 và 13.700m2 cho ông Cường và ông Hùng. Giữa bà Lan với ông Hùng, ông Cường là bà con thân thích, tiền mua đất cũng chủ yếu của gia đình bà Lan nhưng bà ở xa không tiện làm thủ tục sang tên. Trong ngày 16/7/2007 có thêm hợp đồng ông Biền chuyển nhượng toàn bộ 60.945m2 cho ông Hùng và Cường.

Đến ngày 12/11/2007, ông Hùng làm giấy tay chuyển nhượng toàn bộ 60.945m2 cho ông Cường. Các hợp đồng do ông Biền viết tay đều có chữ ký của ông Sang, mảnh đất cùng căn nhà ông Sang đang ở cũng có giấy ông Sang mượn lại.

Bản án phúc thẩm sửa bản án sơ thẩm số 12/2020/DS-ST và tuyên xử: “Không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn là ông Nguyễn Thanh Sang về việc yêu cầu: Hủy hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất diện tích 32.820m2 ngày 16/7/2007 giữa ông Biền với bà Lan; Hủy hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất diện tích 60.945m2 ngày 16/7/2007 giữa ông Biền với ông Hùng và ông Cường; Buộc ông Cường trả lại cho ông Sang và ông Biền toàn bộ số tiền được bồi thường mà ông Cường đã nhận”.

Tòa chấp nhận các hợp đồng chuyển nhượng và tuyên diện tích đất qua nhiều biến động của quy hoạch còn lại là 25.641,9m2 thuộc quyền sử dụng, sở hữu của ông Huỳnh Chí Cường.

Kháng nghị của VKSND cấp cao tại TP HCM

Ngày 15/3/2023, Viện trưởng VKSND cấp cao tại TP HCM có quyết định kháng nghị giám đốc thẩm đối với Bản án phúc thẩm số 50/2022/DS-PT ngày 28/2/2022 của TAND tỉnh Kiên Giang và Bản án sơ thẩm số 12/2020/DS-ST ngày 31/5/2020 của TAND TP Phú Quốc.

Theo quyết định kháng nghị, những hợp đồng chuyển nhượng đất có chữ ký của các bên và được ông Sang ký tên xác nhận với nội dung “Nguyễn Thanh Sang đồng thuận”. Về hợp đồng ngày 12/11/2007, ông Hùng lập chuyển nhượng toàn bộ diện tích đất cho ông Huỳnh Chí Cường theo yêu cầu của bà Lan và cha bà Lan “mục đích là để cho ông Cường nhận tiền bồi thường và làm các thủ tục sang nhượng.

Sau đó, ông Biền và ông Cường lập hợp đồng ủy quyền được chính quyền chứng thực và ông Cường đã nhận được số tiền bồi thường tiền thu hồi đất đối với diện tích 19.763,2m2 nằm trong dự án quy hoạch đường”.

Kết quả giải quyết vụ án, kháng nghị đi sâu phân tích hợp đồng chuyển nhượng 32.820,5m2 đất giữa ông Biền và bà Lan. “Có đủ căn cứ xác định ông Biền đã chuyển nhượng phần đất 32.820,5m2 cho bà Lan, được sự đồng thuận của ông Sang, bà Lan đã giao đủ số tiền 672.810.000 đồng và nhận phần đất 32.820,5m2 nên Tòa án 2 cấp tuyên công nhận hợp đồng dân sự về việc chuyển nhượng đất nông nghiệp, trồng cây lâu năm ngày 16/7/2007, diện tích đất 32.820,5m2 (đất đo đạc thực tế còn lại 25.641,9 m2); Căn nhà cấp 4, tọa lạc tại ấp Đường Bào, xã Dương Tơ, thành phố Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang được xác lập giữa bà Lại Thị Thu Lan và ông Nguyễn Văn Biền, ông Nguyễn Thanh Sang đồng thuận là có căn cứ, phù hợp với tài liệu, chứng cứ có trong vụ án.

Trong quá trình giải quyết vụ án và tại đơn yêu cầu độc lập, bà Lan yêu cầu công nhận phần diện tích đất và căn nhà nêu trên thuộc quyền sử dụng, sở hữu của bà nên Tòa án sơ thẩm tuyên công nhận phần diện tích đất và căn nhà nêu trên thuộc quyền sử dụng, sở hữu của bà Lại Thị Thu Lan là đúng quy định. Tuy nhiên, Bản án phúc thẩm sửa Bản án sơ thẩm, tuyên công nhận phần diện tích đất và căn nhà nêu trên thuộc quyền sử dụng, sở hữu của ông Huỳnh Chí Cường là mâu thuẫn và không có cơ sở do bà Lan không còn thỏa thuận nhờ ông Cường đứng tên kê khai đất”.

Vì các lẽ trên, VKSND quyết định “Kháng nghị đối với Bản án phúc thẩm số 50/2022/DS-PT ngày 28/2/2022 của TAND tỉnh Kiên Giang theo thủ tục giám đốc thẩm; Đề nghị Ủy ban Thẩm phán TAND cấp cao tại TP HCM xét xử giám đốc thẩm theo hướng hủy Bản án phúc thẩm nêu trên và Bản án sơ thẩm số 12/2020/DS-ST ngày 31/5/2020 của TAND Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang; Giao hồ sơ cho Tòa án cấp sơ thẩm giải quyết lại theo đúng quy định của pháp luật; Tạm đình chỉ thi hành Bản án phúc thẩm số 50/2022/DS-PT ngày 28/2/2022 của TAND tỉnh Kiên Giang cho đến khi có quyết định giám đốc thẩm”.

Thái Đào