Tôi hài lòng vì gần 50 năm làm báo cách mạng

Bén duyên từ “phóng viên bán chuyên”

Năm 1971, ở tuổi mười tám, đôi mươi, chàng trai trẻ Trần Thế Tuyển quyết định xếp bút nghiên lên đường ra mặt trận theo tiếng gọi của Tổ quốc. Từ Nam Định, ông vượt Trường Sơn vào tận miền Tây Nam Bộ, sống những tháng ngày khói lửa trong vai trò người lính chiến đấu.

Đến năm 1973, khi đang là Trợ lý Tuyên huấn Trung đoàn 174 (Sư đoàn 5), ông được giao nhiệm vụ tổ chức một tờ tin nội bộ để phục vụ công tác tuyên truyền trong đơn vị. Đó là khởi đầu cho sự nghiệp báo chí, với cái tên mộc mạc được nhiều chiến sĩ gọi đùa nhau là “Báo Trung đoàn Cao Bắc Lạng”.

Đại tá - Nhà báo Trần Thế Tuyển, nguyên Cục phó Cục Báo chí, nguyên Tổng Biên tập Báo Sài Gòn Giải phóng, Chủ tịch Hội Hỗ trợ gia đình liệt sĩ TP Hồ Chí Minh

Ông kể: “Tôi bắt đầu từ việc chép tin đọc chậm trên Đài Tiếng nói Việt Nam ở Tiểu đoàn 31 - nơi huấn luyện tân binh từ hậu phương vào. Không qua bất kỳ trường lớp nào, tôi vừa học vừa làm, chăm chú lắng nghe từng chương trình, bài viết trên đài phát thanh, đặc biệt là chương trình phát thanh Quân đội Nhân dân. Khi lên đề cương báo, tôi trình qua Chủ nhiệm rồi tổ chức bài vở, in ấn và phát hành.

May mắn thay, các tác phẩm của ông đều nhận được sự hỗ trợ tích cực từ các đồng chí trong Ban Tuyên huấn cùng hai họa sĩ chiến trường là anh Nguyễn Trọng Thanh và Nguyễn Văn Ẩm - sinh viên Trường Mỹ thuật Công nghiệp Hà Nội vừa được bổ sung vào đơn vị giúp đỡ. Nhờ vậy, các số báo ra đều đặn, chất lượng nội dung và hình thức ngày càng được nâng cao.

“Tôi đóng hai vai, vừa làm tuyên huấn, vừa là phóng viên. Xuống đơn vị, tôi làm nhiệm vụ nắm tình hình, truyền đạt nghị quyết, chỉ đạo của cấp trên (Trợ lý Tuyên huấn); lấy tư liệu, gặp gỡ nhân vật để phỏng vấn viết bài (phóng viên). Mỗi số báo đều gói ghém trong đó những lát cắt thời sự nóng hổi từ đơn vị, với nội dung và hình thức ngày càng chỉn chu”, nhà báo Trần Thế Tuyển nhớ lại.

Đề cương số đặc biệt Tờ tin Trung đoàn Cao Bắc Lạng (Trung đoàn 174) sau ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước

Cũng theo ông, nhờ sự hỗ trợ tích cực từ hai họa sĩ tài hoa mà số báo nào ra cũng được cấp trên và cán bộ chiến sĩ khen ngợi. Chính từ những “bản tin chiến hào” ấy, ông nhận ra mình có “tố chất” làm báo và sự nghiệp cầm bút cũng theo ông từ đó, khởi đầu cho một hành trình dài của nghề báo.

Tác nghiệp ở những chiến trường khốc liệt

Sau ngày Giải phóng miền Nam, nhà báo Trần Thế Tuyển được điều động về Báo Quân khu 7 - tờ báo kế tục Báo Quân Giải phóng miền Nam. Đây cũng là giai đoạn chiến sự biên giới Tây Nam bắt đầu bùng nổ.

Lúc này, ông lại trở thành phóng viên chiến trường, cùng đồng đội thâm nhập sâu vào lãnh thổ Campuchia, tác nghiệp tại mặt trận 779 và 479 - nơi bộ đội tình nguyện Việt Nam chiến đấu, giúp Nhân dân Campuchia thoát khỏi thảm họa diệt chủng Khmer Đỏ.

Nhà báo Trần Thế Tuyển cùng đồng đội những năm 1980

Hơn một thập kỷ gắn bó với chiến trường Campuchia (từ năm 1977 - 1990), ông luôn bám sát các đơn vị tình nguyện Việt Nam. Những bài viết của ông lúc đó không chỉ truyền thông tin, mà còn truyền tinh thần chiến đấu, thể hiện rõ trách nhiệm, bản lĩnh và trái tim của người lính.

Cuối năm 1988, từ Báo Quân khu 7, ông được điều về Báo Quân đội Nhân dân - cơ quan đại diện tại TP Hồ Chí Minh. Nhận nhiệm vụ được ít ngày, ông được Thiếu tướng - Tổng Biên tập Trần Công Mân phân công nhiệm vụ tháp tùng trở lại Campuchia công tác. Lần ấy, ông hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ và chính từ chuyến đi đó, ông tiếp tục được lãnh đạo tin tưởng giao viết các bài điều tra, phản biện.

Ông chia sẻ: “Biết tôi thích viết ký, các ông Vũ Linh (Trưởng ban), Phạm Đình Trọng (Phó Trưởng ban) phân công tôi viết những sự kiện khó và nhạy cảm. Đặc biệt, khi dư luận xuất hiện thông tin sai lệch về bộ đội tình nguyện Việt Nam, đó là những bài viết về nạn “video đen”. Chính ông được giao điều tra, viết bài phản biện để bảo vệ danh dự quân đội.

Dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Tổng Biên tập Trần Công Mân, bài báo của ông không chỉ làm rõ sự việc mà còn giúp trả lại danh dự cho những người lính tình nguyện Việt Nam.

Khi quay lại mặt trận 479, Thiếu tướng Khiếu Anh Lân - Tư lệnh mặt trận đã xúc động nói: “Cảm ơn Báo Quân đội Nhân dân đã dũng cảm đấu tranh bảo vệ danh dự cho bộ đội tình nguyện”.

Làm báo vừa là lý tưởng, vừa là món nợ ân tình

Sau hơn một thập kỷ “bám địa bàn” ở chiến trường Campuchia, Nhà báo Trần Thế Tuyển trở về nước và tiếp tục gắn bó với Báo Quân đội Nhân dân, ông giữ các vị trí Phó rồi Trưởng Cơ quan đại diện tại phía Nam, được thăng quân hàm Đại tá. Năm 2003, ông được bổ nhiệm làm Cục Phó Cục Báo chí - Bộ Văn hóa Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch). Năm 2008, ông giữ chức Tổng Biên tập Báo Sài Gòn Giải phóng.

Thời kỳ làm Tổng Biên tập Báo Sài Gòn Giải phóng, Nhà báo Trần Thế Tuyển không những đưa tờ báo phát triển vững mạnh mà còn để lại nhiều dấu ấn đáng nhớ.

Đặc biệt, ông cùng Ban Biên tập đã khởi xướng chương trình “Nghĩa tình Trường Sơn”, vận động các doanh nghiệp đóng góp được trên 100 tỷ đồng để xây dựng các công trình nhằm tri ân các anh hùng liệt sĩ. Chẳng hạn như: Xây dựng 5 đền tưởng niệm Anh hùng liệt sĩ Trường Sơn, nơi đây không chỉ là điểm đến cho du khách thập phương mà còn là địa chỉ giáo dục, vun đắp tình yêu quê hương, đất nước cho thế hệ trẻ.

Đây cũng là công trình gắn liền với câu đối nổi tiếng của ông: “Thân ngã xuống thành đất đai Tổ quốc / Hồn bay lên hóa linh khí quốc gia”. Không những thế, câu đối này đã xuất hiện tại gần 100 đền thờ liệt sĩ, nghĩa trang, nhà bảo tàng, phòng truyền thống trong cả nước.

Nhà báo Trần Thế Tuyển (giữa) cùng các tướng lĩnh trong một cuộc gặp gỡ các chiến sĩ dịp kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam

Đến khi về hưu, Nhà báo Trần Thế Tuyển dường như không nghỉ mà tiếp tục tham gia công tác xã hội, miệt mài với công tác đền ơn đáp nghĩa. Năm 2020, ông là thành viên sáng lập và được bầu làm Chủ tịch Hội Hỗ trợ gia đình liệt sĩ TP Hồ Chí Minh - một tổ chức xã hội hoàn toàn tự nguyện.

Ông cho biết: “Chúng tôi xác định đã hoàn thành nhiệm vụ phục vụ đất nước, nay về hưu tham gia Hội không phải làm từ thiện mà là tri ân, trả món nợ với đồng đội, những người con ưu tú đã hy sinh vì Tổ quốc”.

“Tôi luôn đau đáu trước con số hơn 500.000 liệt sĩ chưa xác định được danh tính hoặc chưa tìm thấy hài cốt. Trong 1,2 triệu liệt sĩ đã hy sinh vì Tổ quốc, sự mất mát đó không của riêng ai mà là nỗi day dứt của cả dân tộc. Vì thế, tôi và anh em trong Hội vẫn lặng lẽ, tận tụy làm việc, không vì danh, không vì lợi mà chỉ mong góp phần làm dịu nỗi đau của những người mẹ, người vợ, người con còn đang ngóng trông một nắm tro tàn của người thân”, nhà báo Trần Thế Tuyển bộc bạch.

Hiện tại, với tư cách là Phó Chủ tịch Hội Hỗ trợ gia đình liệt sĩ Việt Nam, Chủ tịch Hội Hỗ trợ gia đình liệt sĩ TP Hồ Chí Minh, ông còn là “Tổng Biên tập” của tờ đặc san mang tên “Linh khí quốc gia”. Với ông, đây như một vòng tròn của sự tri ân, đi hết một hành trình làm báo cách mạng.

“Tôi thầm hài lòng vì gần 50 năm làm báo cách mạng, khởi đầu từ việc làm tờ tin Trung đoàn và khép lại bằng tờ đặc san của Hội Hỗ trợ gia đình liệt sĩ TP Hồ Chí Minh. Tôi đã đi hết một hành trình làm báo cách mạng”, Nhà báo Trần Thế Tuyển chia sẻ.

Niềm tin gửi thế hệ mai sau

Nhìn lại chặng đường gần 50 năm cầm bút, Đại tá - Nhà báo Trần Thế Tuyển khẳng định: Dù ở thời đại nào, báo chí vẫn luôn là kênh truyền tải thông tin, là vũ khí sắc bén của công tác tư tưởng, chính trị. Nếu như ngày xưa, báo chí nặng về cổ vũ tinh thần chiến đấu, khích lệ, động viên toàn xã hội thực hiện nhiệm vụ chính trị, giải phóng đất nước, thì bây giờ, báo chí lại có tính phản biện rất cao, góp phần xây dựng xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.

Nhà báo Trần Thế Tuyển cùng các đại biểu tưởng niệm các Anh hùng liệt sĩ tại Di tích lịch sử quốc gia Khu vực Đồn Long Khốt, tỉnh Long An

Nhà báo Trần Thế Tuyển nhấn mạnh, Đảng, Nhà nước ta đặc biệt chú trọng công tác báo chí, tuyên truyền, nhưng theo ông, thực tiễn bao giờ cũng phong phú, biến đổi. Ông cho rằng, trong bất cứ hoàn cảnh nào, báo chí cách mạng cũng cần dựa vào định hướng của Đảng, pháp luật của Nhà nước, và đặc biệt là nhu cầu tinh thần, trí tuệ của Nhân dân.

“Tôi tâm đắc với chủ trương “vươn mình” của Đảng hiện nay; đồng thời tán thành quan điểm của Tổng Bí thư Tô Lâm: Cái gì pháp luật không cấm, hãy để người dân làm. Tôi nghĩ báo chí cũng vậy, hãy tạo hành lang pháp lý cho báo chí phát triển nhằm phục vụ tốt nhất lợi ích của đất nước và Nhân dân”, Nhà báo Trần Thế Tuyển chia sẻ.

Nhà báo lão thành nói, điều quan trọng nhất với người làm báo không chỉ là kỹ năng, mà là lý tưởng. “Nếu có lời khuyên cho thế hệ làm báo hôm nay, tôi gửi gắm niềm tin: Các bạn hãy xác định nghề báo vừa là nhu cầu thiết yếu về tinh thần của xã hội, vừa là vũ khí sắc bén của công tác tư tưởng, như Bác Hồ dặn: Viết cho ai, viết để làm gì và viết như thế nào? Với thế hệ nhà báo trẻ, “làm báo là làm việc cho dân”. Hãy giữ ngòi bút như giữ khí phách của một người chiến sĩ và hãy sống trọn vẹn với nghề, không chỉ bằng tri thức mà bằng trái tim của người cầm bút”, Đại tá - Nhà báo Trần Thế Tuyển tâm sự.