Kiểm tra chuyên ngành quá mức cần thiết đang tạo gánh nặng cho doanh nghiệp

Đây là phản ánh chung của nhiều doanh nghiệp tại Hội nghị Đối thoại Hải quan với Doanh nghiệp do Diễn đàn Kinh tế Tư nhân Việt Nam (VPSF) phối hợp với Ban Cải cách và Hiện đại hoá - Tổng cục Hải quan, Hội Doanh nhân trẻ Thành phố Hà Nội(HanoiBA), Hiệp Hội DNNVV TP. Hà Nội (HanoiSME) tổ chức ngày 26/6/2017 tại Hà Nội.

Tại hội nghị, các doanh nghiệp đã nêu những khó khăn, vướng mắc và đối thoại trực tiếp với các lãnh đạo Tổng cục Hải quan xung quanh 3 chuyên đề: Sử dụng Hệ thống VINASS/VCIS; Kiểm tra hàng hoá chuyên ngành; Thực hiện các giao dịch thương mại qua biên giới.

Trực tiếp chủ trì Hội nghị là Ông Vũ Ngọc Anh - Phó Tổng cục trưởng, Tổng cục Hải quan. Các báo cáo viên gồm: Ông Ngô Minh Hải - Phó Cục trưởng Cục Giám sát quản lý về Hải quan; Ông Phạm Duyên Phương - Phó Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin và thống kê; Ông Dương Văn Tâm – Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế. Phiên Đối thoại Hải quan – Doanh nghiệp có sự tham dự của lãnh đạo Tổng cục Hải quan, lãnh đạo VPSF, lãnh đạo HanoiBA, HanoiSME và các Doanh nghiệp.

Thực hiện Nghị quyết 36a/NQ-CP ngày 14/10/2015 của Chính phủ về Chính phủ điện tử và Kế hoạch triển khai Dịch vụ công trực tuyến (DVCTT) của Bộ Tài chính, từ ngày 01/3/2017, Tổng cục Hải quan đã chính thức triển khai Hệ thống DVCTT tại địa chỉ http://pus.customs.gov.vn. Hệ thống DVCTT được triển khai gồm 41 thủ tục hành chính thuộc lĩnh vực hải quan, cho phép đối tượng thực hiện thủ tục là các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân nộp hồ sơ điện tử và theo dõi tình trạng xử lý hồ sơ tại tất cả các đơn vị hải quan trên toàn quốc. Đối với mỗi thủ tục được cung cấp DVCTT, Tổng cục Hải quan đều đăng tải hướng dẫn, trình tự thực hiện theo quy định hiện hành.

Mặc dù đã có những cải tiến mạnh mẽ về thủ tục hành chính trong lĩnh vực hải quan, doanh nghiệp vẫn gặp nhiều khó khăn trong quá trình xuất nhập khẩu hàng hoá chủ yếu do trở ngại từ thủ tục kiểm tra hàng hoá chuyên ngành. Đây cũng được coi là một trong những “nút thắt” trong cải cách thủ tục hành chính, theo tinh thần Nghị quyết 19/NQ-CP.

Theo thống kê của Diễn đàn Kinh tế Tư nhân VPSF, trong khi thủ tục hải quan chỉ chiếm 28% thời gian thông quan hàng hóa, thủ tục kiểm tra chuyên ngành chiếm tới 72% và làm tăng chi phí kinh doanh của doanh nghiệp. Tổng cục Hải quan cho biết, hiện nay, tỷ lệ lô hàng phải kiểm tra chuyên ngành trước khi thông quan còn rất cao (khoảng 30%), trong khi tỷ lệ không đạt yêu cầu rất thấp, chỉ dưới 1%. Nghị quyết 19/NQ-CP đã yêu cầu “giảm tỷ lệ các lô hàng nhập khẩu phải KTCN tại giai đoạn thông quan từ 30 - 35% xuống còn 15% vào năm 2016”. Tuy nhiên, mục tiêu này đến nay chưa đạt được.

Trong thời gian qua, VPSF đã liên tục có công văn kiến nghị về các vướng mắc kiểm tra chuyên ngành đến Văn phòng Chính phủ; Hội đồng Quốc gia về Phát triển bền vững và Nâng cao năng lực cạnh tranh ; Hội đồng tư vấn cải cách thủ tục hành chính của Thủ Tướng Chính phủ; Tổng cục Hải quan và Các Bộ có quy định về kiểm tra chuyên ngành. Đồng thời, tại các Hội thảo, Hội nghị do Chính phủ và các Bộ tổ chức, đại diện Lãnh đạo Ban Thư ký VPSF cũng đã có phát biểu, tham luận đưa ra những kiến nghị về các nội dung này.

Một số kiến nghị cụ thể: Thủ tục cấp giấy phép nhập khẩu đối với thiết bị phát, thu phát sóng vô tuyến điện, giấy phép nhập khẩu hàng mobile theo invoice/shipment; Thủ tục kiểm tra hiệu suất năng lượng tối thiểu hàng nhập khẩu; Thủ tục tạm xuất tái nhập để bảo hành, sửa chữa đối với các mặt hàng thiết bị công nghệ; Nghị định 58/2016/NĐ-CP quy định chi tiết về kinh doanh sản phẩm, dịch vụ mật mã dân sự và xuất khẩu, nhập khẩu sản phẩm mật mã dân sự; Thủ tục kiểm dịch thực vật đối với mặt hàng Bông xơ; Đề nghị bãi bỏ thủ tục cấp Giấy Xác nhận công bố phù hợp với quy định an toàn vệ sinh thực phẩm đối với thực phẩm bổ sung theo Khoản 4 Điều 4 Nghị định 38/2012/NĐ-CP; Đề nghị bỏ giấy phép XNK tự động một số mặt hàng như phân bón, hóa chất, thép; Hàng nhập khẩu gửi qua dịch vụ chuyển phát nhanh; Hàng điện tử viễn thông phi mậu dịch…

Thực tế, kiểm tra chuyên ngành quá mức cần thiết đang là lực cản cơ bản đối với nỗ lực cải thiện chỉ số “Giao dịch thương mại qua biên giới”, làm tăng chi phí bất hợp lý và tạo gánh nặng quá mức đối với DN. Điều này có thể được chứng minh từ số liệu của Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh cho thấy, năm 2016, đơn vị chỉ phát hiện 30/67.224 lô hàng (chiếm 0,04%) không đạt yêu cầu về kiểm tra an toàn thực phẩm.