Học phí có thể tăng nhưng chất lượng nhất định phải đi kèm

Học phí tăng theo lộ trình tự chủ

Theo Nghị định 81/2021/NĐ-CP, từ năm học 2022 - 2023, các trường đại học công lập thực hiện tự chủ tài chính có quyền điều chỉnh học phí dựa trên khung quy định của Nhà nước. Đây được xem là bước đi nhằm giảm gánh nặng ngân sách và giúp các trường có nguồn lực để đầu tư cơ sở vật chất, nâng cao chất lượng đào tạo.

Lộ trình tăng học phí đã được nhiều trường công bố từ sớm. Đơn cử như tại Đại học Kinh tế Quốc dân, học phí với sinh viên nhập học năm 2025-2026 dự kiến là 18-25 triệu đồng (chương trình chuẩn), tăng 2-3 triệu đồng so với năm ngoái. Đại học Mở Hà Nội, Học viện Phụ nữ Việt Nam có mức tăng tương tự. Một số trường ngoài công lập còn có mức học phí lên đến hàng trăm triệu đồng mỗi năm.

Nhiều trường đại học vừa công bố mức tăng học phí theo lộ trình tự chủ (Ảnh minh hoạ)

Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra thách thức lớn đối với sinh viên, đặc biệt là những bạn có hoàn cảnh khó khăn. Mức học phí tăng đồng nghĩa với áp lực tài chính ngày càng lớn. Bạn Nguyễn Thị Mai, sinh viên trường Đại học Kinh tế Quốc dân chia sẻ: “Trước đây, em chỉ cần một công việc làm thêm để trang trải cuộc sống, nhưng năm nay học phí tăng mạnh khiến em phải nhận thêm ca làm để có thể cân bằng tiền học và sinh hoạt phí.”

Dù học phí tăng nhưng không phải ở đâu cũng có sự cải thiện rõ ràng. Bạn Nguyễn Đức Anh, sinh viên trường Đại học Công nghiệp Hà Nội cho biết: “Học phí tăng gần gấp đôi so với trước đây nhưng sĩ số lớp học vẫn đông, các bài giảng vẫn theo cách cũ, chưa có nhiều đổi mới. Chúng em mong muốn có sự thay đổi thực chất hơn.”

Không ít sinh viên phản ánh rằng, dù học phí tăng cao nhưng họ vẫn gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận các điều kiện học tập tốt hơn. Cụ thể, hệ thống thư viện, ký túc xá ở một số trường chưa đáp ứng đủ nhu cầu. Một số ngành học vẫn chưa có sự gắn kết chặt chẽ với doanh nghiệp, khiến sinh viên sau khi tốt nghiệp gặp khó khăn khi tìm việc làm.

Trên thực tế, nhiều trường đại học đã có những thay đổi tích cực sau khi thực hiện cơ chế tự chủ. Một số trường đầu tư mạnh vào cơ sở vật chất, mở rộng phòng thí nghiệm, trang bị thêm tài liệu học tập, cập nhật chương trình đào tạo theo chuẩn quốc tế. Có những trường cũng tăng cường hợp tác doanh nghiệp, tạo điều kiện thực tập và cơ hội việc làm tốt hơn cho sinh viên.

Trên thực tế, nhiều trường đại học đã thay đổi tích cực sau khi tự chủ

Không ít trường có chính sách hỗ trợ như học bổng, chương trình vay vốn ưu đãi nhưng không phải sinh viên nào cũng tiếp cận được các chương trình này.

Chất lượng đào tạo có theo kịp mức học phí?

Nhiều cha mẹ cho rằng, tăng học phí để nâng cao chất lượng đào tạo là điều nên làm nhưng tăng học phí có đi đôi với sự cải thiện trong chất lượng giảng dạy và cơ sở vật chất hay không lại là vấn đề cần phải bàn đến.

Nói về vấn đề tăng học phí ở các trường đại học hiện nay, PGS. TS Trần Xuân Nhĩ, nguyên Thứ trưởng Bộ GD&ĐT cho rằng: “Học phí thể hiện được mức độ phát triển kinh tế của một đất nước, nó có tầm ảnh hưởng lớn đến người dân, đặc biệt là người học.

Các trường đại học cần tính mức tăng học phí vừa phải, cân bằng giữa hoàn cảnh phát triển kinh tế của đất nước để người dân đi học được. Nếu như tăng học phí mà không tính toán hợp lý thì nó có thể gây mất công bằng trong tiếp cận giáo dục và hạn chế nguồn nhân lực chất lượng cho đất nước”.

Việc tăng học phí trong bối cảnh tự chủ tài chính là xu hướng tất yếu nhưng các trường đại học cần có chiến lược rõ ràng, đảm bảo sự minh bạch trong quản lý nguồn thu và phân bổ hợp lý để nâng cao chất lượng đào tạo.

Cha mẹ và sinh viên đều mong muốn, tăng học phí thì chất lượng đào tạo phải đi kèm

Về phía sinh viên, việc tìm hiểu kỹ về học phí, chương trình đào tạo và cơ hội việc làm trước khi lựa chọn trường cũng là điều quan trọng, để có thể đưa ra quyết định phù hợp với khả năng tài chính và định hướng tương lai.

“Trước hết phải tính toán điều kiện để tăng chất lượng, trong những điều kiện đó có cơ sở vật chất, trang thiết bị và chất lượng của giảng viên. Đặc biệt chất lượng đào tạo phải được đảm bảo tương xứng, nó thể hiện trong chương trình đào tạo, làm thế nào truyền được kiến thức đầy đủ cho sinh viên”, PGS. TS Trần Xuân Nhĩ nhấn mạnh .

Học phí có thể tăng nhưng chất lượng đào tạo nhất định phải đi kèm. Đó không chỉ là kỳ vọng của sinh viên mà còn là trách nhiệm mà các trường đại học cần thực hiện để xứng đáng với sự đầu tư của người học.