Cơ hội bứt phá trên trường quốc tế của Việt Nam

Thị trường chuỗi cung ứng lạnh của Việt Nam, dự kiến đạt giá trị 1,5 triệu USD vào năm 2024, sẽ tiếp tục tăng trưởng với tốc độ kép hàng năm (CAGR) là 13,6%, đạt mức 5,2 triệu USD vào năm 2033. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn cần giải quyết các thách thức về chuỗi cung ứng để khai thác tối đa tiềm năng xuất khẩu và duy trì lợi thế cạnh tranh của mình.

Cạnh tranh gay gắt xuất khẩu hàng hóa vào thị trường Trung Quốc

Nhu cầu nhập khẩu nông sản tươi của Trung Quốc tiếp tục tăng mạnh, tạo ra sự cạnh tranh giữa các quốc gia Đông Nam Á. Năm 2024, Trung Quốc đã có mức nhập khẩu sầu riêng cao kỷ lục, giá trị lên tới 6,99 tỷ USD, trong đó giá trị nhập khẩu từ Thái Lan dẫn đầu với 4 tỷ USD. Tuy nhiên, Việt Nam đang nhanh chóng bắt kịp, với kim ngạch xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc tăng 37,6% trong năm 2023, giá trị đạt gần 2,9 tỷ USD, với thị phần sầu riêng Việt trong tổng lượng nhập của Trung Quốc chiếm 41,5%.

Khi nhu cầu về hàng hóa thực phẩm tươi sống cao cấp tại Trung Quốc tiếp tục gia tăng, các nhà xuất khẩu Đông Nam Á cũng đang nỗ lực củng cố chuỗi cung ứng của mình để đáp ứng các quy định nhập khẩu nghiêm ngặt, đồng thời nâng cao thương hiệu để tạo sự khác biệt. Cuộc cạnh tranh khốc liệt trên thị trường Trung Quốc vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. Đồng thời, khi các quốc gia trong khu vực tăng cường nỗ lực, cạnh tranh dự kiến sẽ trở nên gay gắt hơn trong những năm tới.

Chuyển đổi logistics tại Việt Nam: Vận tải hàng không tăng trưởng vượt bậc

Ngành xuất khẩu nhóm hàng hóa thực phẩm tươi sống tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam, với kim ngạch xuất khẩu rau củ đạt 5,6 tỷ USD trong năm 2024, trong đó sản lượng xuất khẩu sang Trung Quốc chiếm gần 65%, tương đương 3,63 tỷ USD. Việt Nam đang tận dụng tốt lợi thế về sản xuất nông nghiệp và vị trí địa lý gần Trung Quốc. Tuy nhiên, việc xuất khẩu nhóm hàng hóa dễ hư hỏng còn đòi hỏi một mạng lưới chuỗi cung ứng hiệu quả. Hiện nay, các doanh nghiệp chủ yếu sử dụng các phương thức vận tải đường bộ, đường sắt và hàng không.

Mặc dù vận tải đường bộ xuyên biên giới vẫn là phương thức vận chuyển chính, nhưng phương pháp này có một số hạn chế nhất định, chẳng hạn như tình trạng tắc nghẽn giao thông hay biến động nhiệt độ, đặc biệt trong mùa cao điểm xuất khẩu vào tháng Sáu. Vì hàng hóa tươi sống cần được vận chuyển nhanh chóng, đặc biệt là trên các quãng đường dài, các nhà xuất khẩu đã dần chuyển sang sử dụng vận tải hàng không như một giải pháp thay thế.

Năm 2024, khối lượng hàng hóa tươi sống được vận chuyển bằng đường hàng không từ Việt Nam sang Trung Quốc đã tăng 42,5%, điều này càng khẳng định vai trò quan trọng của dịch vụ giao nhận hàng không trong việc đảm bảo duy trì chất lượng của các sản phẩm nhạy cảm với nhiệt độ khi được giao đến nơi.

Các lô hàng hóa tươi sống chiếm tới 78% tổng khối lượng hàng hóa vận chuyển bằng đường hàng không từ Việt Nam sang Trung Quốc trong năm 2024, phản ánh nhu cầu ngày càng tăng đối với phương thức vận chuyển nhanh chóng và có kiểm soát nhiệt độ. Sự thay đổi này không chỉ minh chứng cho sự gia tăng nhu cầu về nông sản tươi mà còn cho thấy các doanh nghiệp đang có kỳ vọng lớn hơn về tốc độ giao hàng, độ tin cậy và khả năng xử lý các lô hàng đặc biệt.

Bà Ee-Hui Tan, Giám đốc Khai thác của FedEx tại Việt Nam & Campuchia nhận xét: “Khi nhu cầu thị trường gia tăng một cách mạnh mẽ, các nhà xuất khẩu nông sản Việt Nam buộc phải áp dụng chiến lược vận chuyển đa phương thức linh hoạt, cân bằng giữa vận tải đường bộ, đường hàng không và đường biển để tối ưu hóa hiệu quả.

Vận tải đường hàng không, kết hợp với các giải pháp kho lạnh tiên tiến, đóng vai trò thiết yếu trong việc bảo quản chất lượng và đảm bảo quy trình giao hàng liền mạch. Với chiến lược phát triển chuỗi cung ứng phù hợp, Việt Nam hoàn toàn có thể củng cố vị thế vững chắc tại Trung Quốc, đồng thời tiếp tục mở rộng độ phủ trong ngành nông sản toàn cầu”.

Những thách thức trong vận chuyển hàng hóa tươi sống

Mặc dù nhu cầu về nhóm hàng hóa tươi sống của Việt Nam tại Trung Quốc ngày càng gia tăng, những thách thức trong lĩnh vực logistics vẫn đang cản trở việc khai thác tối đa tiềm năng xuất khẩu. Giải quyết những vấn đề này là yếu tố then chốt để Việt Nam củng cố vị thế là nhà cung cấp chủ lực trong ngành thương mại nhóm hàng hóa tươi sống toàn cầu.

Một trong những vấn đề cấp bách hiện nay là sức chứa kho lạnh hạn chế, dẫn đến tình trạng tắc nghẽn trong việc xử lý các sản phẩm nhạy cảm với nhiệt độ. Điều này làm gia tăng nguy cơ hư hỏng sản phẩm và giao hàng chậm trễ, đặc biệt khi ngành bán lẻ hiện đại đang dần mở rộng và sự thay đổi trong sở thích tiêu dùng thúc đẩy nhu cầu ngày càng cao đối với thực phẩm ướp lạnh và đông lạnh. Đồng thời, sự phát triển cơ sở hạ tầng chưa bắt kịp với sự gia tăng trong khối lượng giao thương, dẫn đến sự kém hiệu quả trong quá trình vận chuyển và lưu trữ.

Ngoài ra, các quy định nhập khẩu nghiêm ngặt của Trung Quốc càng làm gia tăng sự phức tạp cho các nhà xuất khẩu. Việc tuân thủ các tiêu chuẩn ngày càng khắt khe, như tăng cường kiểm tra đối với hàng nông sản nhập khẩu, yêu cầu các doanh nghiệp tập trung vào khả năng truy xuất nguồn gốc, chất lượng sản phẩm và đảm bảo thực hiện nghiêm túc các quy trình an toàn thực phẩm. Nếu không có một hệ thống chuỗi cung ứng lạnh hoàn thiện, ngay cả những sản phẩm bán chạy cũng sẽ gặp khó khăn trong việc tuân thủ các quy định pháp lý.

Củng cố chuỗi cung ứng nhóm hàng hóa tươi sống bằng các giải pháp tiên tiến

Để duy trì đà xuất khẩu, Việt Nam cần đầu tư vào cơ sở hạ tầng chuỗi cung ứng lạnh chuyên dụng, nâng cao hiệu quả vận tải và đơn giản hóa quy trình hải quan. Các nhà cung cấp dịch vụ logistics như FedEx đang triển khai các giải pháp được thiết kế riêng để đáp ứng những nhu cầu này.

Công nghệ kiểm soát nhiệt độ tiên tiến đóng vai trò thiết yếu trong việc đảm bảo chất lượng sản phẩm. Container CSafe trang bị hệ thống máy nén chủ động, duy trì nhiệt độ ổn định từ 2°C đến 8°C hoặc từ 15°C đến 25°C, với các lựa chọn pallet đơn (RKN) và pallet nhiều (RAP). Trong khi đó, container Envirotainer RKN t2 cung cấp giải pháp làm mát bằng đá khô, rất phù hợp cho các lô hàng đông lạnh và làm mát.

Bà Ee-Hui chia sẻ: “Bên cạnh dịch vụ vận chuyển, dịch vụ hỗ trợ quy định và cung cấp kho lưu trữ hàng hóa cũng đóng vai trò quan trọng không kém. Dịch vụ hỗ trợ thông quan giúp các nhà xuất khẩu nhanh chóng có được giấy phép nhập khẩu, giảm thiểu chậm trễ và đảm bảo tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế.

Ngoài ra, các kho hàng chuyển phát nhanh của FedEx luôn được duy trì và kiểm soát nhiệt độ từ -10°C đến +25°C, mang lại sự linh hoạt cho các lô hàng hóa tươi sống và đảm bảo độ tươi mới của sản phẩm khi được giao đến nơi”.

Cơ hội phát triển cho Việt Nam

Cùng với sự tăng trưởng của ngành xuất khẩu nhóm hàng hóa tươi sống tại Việt Nam, củng cố chuỗi cung ứng lạnh và cơ sở hạ tầng sẽ đóng vai trò then chốt trong việc tận dụng tối đa các cơ hội xuất khẩu. Bằng việc tiếp tục đầu tư vào cơ sở hạ tầng và công nghệ, FedEx cam kết hỗ trợ các doanh nghiệp với các giải pháp logistics phù hợp, giúp Việt Nam củng cố vai trò là một đối tác chủ chốt trong ngành thương mại nhóm hàng hóa tươi sống của Đông Nam Á.