Chàng trai Việt kiều và hành trình mang thương hiệu nông sản Việt ra thế giới

Hướng về cội nguồn

Daniel Nguyễn Hoài Tiến sinh ra tại quận Cam, bang California (Mỹ). Tuổi thơ của anh không có nhiều ký ức về Việt Nam ngoài những khi thấy bố mẹ nói chuyện bằng tiếng Việt hay nói về cách ăn cơm bằng đũa. Từ chữ viết, địa lý, văn hóa hay hình ảnh, cảnh quan anh đều chưa từng một lần tiếp xúc. "Tôi chỉ biết mình sống ở đất nước Mỹ, không có nhận thức rằng mình là người Việt Nam, hay mình gốc Việt", anh Tiến bộc bạch.

Daniel Nguyễn Hoài Tiến - chàng Việt kiều trong nhiều năm qua đã đưa nông sản Việt đi khắp thế giới

Đến khi chuẩn bị vào đại học, Daniel Nguyễn Hoài Tiến mới học tiếng Việt. Người gây ấn tượng đặc biệt với anh là cô giáo Nguyễn Ngọc Nga. “Cô Nga đã dạy cho mình những sự kiện đầu tiên về lịch sử và văn hóa của Việt Nam, giúp mình nhận biết về cội nguồn, dân tộc, về tình yêu quê hương, đất nước”, anh chia sẻ.

Sau khi tốt nghiệp đại học, Daniel Nguyễn Hoài Tiến đến thành phố New Orleans, tiểu bang Louisiana, để lập nghiệp. Anh làm nhiều việc liên quan đến các lĩnh vực môi trường, tài nguyên thiên nhiên, nông nghiệp và phát triển kinh tế cộng đồng.

Trong nhiều năm, Daniel Nguyễn Hoài Tiến đã giúp sinh kế cho những dân chài gốc Việt bị mất việc sau trận bão Katrina và vụ tràn dầu trên vịnh Mexico bằng việc sáng lập hợp tác xã nông nghiệp mang tên VEGGI. Hợp tác xã chuyên sản xuất rau sạch, làm đậu phụ, sữa đậu nành... cung cấp cho hàng chục chuỗi nhà hàng, siêu thị và khu chợ trời ở California.

Anh Tiến tại một sự kiện gặp gỡ các đối tác nước ngoài tiêu thụ sản phẩm của người dân tộc thiểu số

Cũng thời gian này, Tiến đã gặp được nghiên cứu sinh Nguyễn Vũ Hoàng (con trai PGS-TS Nguyễn Văn Huy, cháu nội GS Nguyễn Văn Huyên). Hoàng đến Mỹ để làm luận án về Việt kiều ở miền Nam Hoa Kỳ và trở thành một người bạn thực sự của Tiến.

Với phương pháp sư phạm "không giống người bình thường", nghiên cứu sinh này đã kiên nhẫn dạy tiếng Việt cho Tiến, thậm chí mất một năm để dạy anh các dấu của tiếng Việt, chỉnh lại giọng nói. "Khi quen anh Hoàng và gia đình PGS - TS Nguyễn Văn Huy, tôi thấy mình thật sự có cơ hội tìm hiểu về tri thức bản địa của Việt Nam một cách sâu sắc hơn", anh Tiến bày tỏ.

“Việt Nam chính là tình yêu lớn nhất của cuộc đời”

2008 là năm thay đổi cuộc đời của chàng Việt kiều. Đó là lần đầu tiên anh và gia đình cùng nhau về Việt Nam với tâm trạng háo hức và tò mò... Chuyến về Việt Nam đầu tiên ấy có ý nghĩa đặc biệt với gia đình của Hoài Tiến. Anh cùng bố mẹ đi thăm nhà cũ ở TP Hồ Chí Minh rồi đi thăm bạn bè, người thân trong gia đình cũ của bố ở Đà Lạt.

“Hiếm khi tôi thấy bố mẹ xúc động như thế. Trước đấy, tôi không thể hình dung được là mẹ mình lớn lên trong cái ngõ như thế nào hay là bố mình ngày xưa đi tu ở Đà Lạt ra sao, bạn bè của bố mình như thế nào. Những thứ ấy bố mẹ tôi không bao giờ nói đến thì bây giờ mình mới bắt gặp", anh Tiến kể lại. Anh cho biết chính điều đó là động lực để anh muốn tìm hiểu nhiều hơn, sâu hơn về Việt Nam.

Trở về Việt Nam là một quyết định bước ngoặt trong đời của Hoài Tiến

Daniel Nguyễn Hoài Tiến trở lại Việt Nam năm 2012 với tư cách thành viên đoàn tư vấn về định hướng phát triển bền vững của đồng bằng sông Cửu Long. Lần về này giúp anh có nhiều trải nghiệm, hiểu biết nhiều hơn về Việt Nam. "Đó là lần đầu tiên tôi được đi, chứng kiến những khó khăn của bà con. Tôi cảm giác mình hiểu Việt Nam hơn, nó thật sự làm tôi yêu đất nước hơn" - anh Hoài Tiến bộc bạch.

Cũng từ đó, Tiến về nước nhiều hơn và đến năm 2014, anh quyết định hồi hương để khởi nghiệp. Không giống như một số bạn trẻ chọn thành phố làm nơi khởi nghiệp, Daniel Nguyễn Hoài Tiến chọn đến vùng sâu, vùng xa, đến với bà con dân tộc thiểu số vùng cao.

Khởi nghiệp ở Việt Nam, Tiến thành lập công ty tư vấn phát triển nông nghiệp bền vững. Sau quá trình làm dự án liên quan đến bà con dân tộc thiểu số, anh chuyển sang sưu tầm, phổ biến lại giống ngô bản địa của bà con dân tộc Nùng, H’Mông cũng như đầu tư mở rộng canh tác. Anh Tiến cũng hướng dẫn bà con dân tộc trong cách chăn nuôi, trồng trọt để tăng năng suất, sản lượng, nâng cao đời sống.

Tìm hiểu kỹ về thị trường, anh tập trung thu mua, bao tiêu nhiều giống nông sản bản địa cho bà con dân tộc H’Mông, Dao, Thái, Tày... Trong khi bà con canh tác trên nương rẫy thì Tiến lo xây dựng thương hiệu, phân phối ra thị trường và xuất khẩu nông sản ra nước ngoài. "Tôi giúp bà con thành lập hợp tác xã ở 2 huyện Si Ma Cai và Sa Pa (tỉnh Lào Cai) thu mua ngô, thóc, thảo mộc, gia vị... Thương lái thu mua ngô với giá 4.000 đồng/kg thì tôi mua 15.000 đồng/kg", chàng trai Việt kiều nói.

Người ta thường thấy anh Tiến hàng ngày đều gắn bó với núi rừng, nương rẫy

Hiện tại, anh Tiến ấp ủ dự án sản xuất một loại rượu whisky từ giống ngô bản địa của Việt Nam. Anh đã cho xây dựng được vùng trồng ngô 15 ha ở Si Ma Cai. Anh hào hứng: "Sau khi kêu gọi đầu tư, công ty tôi sẽ chuyển giao công nghệ, bàn giao máy móc hiện đại và chỉ dẫn bà con làm".

Hoài Tiến cũng cho rằng vùng dân tộc thiểu số có nhiều sản phẩm văn hóa, nông sản tiềm năng chưa được khai thác hết. Vì thế, để phát triển sinh kế bền vững cho đồng bào thì cần xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm này, từ đó giúp bà con tiếp cận thị trường trong nước và quốc tế. "Tôi khát khao được giúp bà con thoát cảnh khó khăn, đổi đời trên chính mảnh đất của họ" - anh Tiến bày tỏ mong muốn.