Xứng tầm nền báo chí chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại

Chứng nhân lịch sử, vũ khí sắc bén

Báo chí xuất hiện ở nước ta từ giữa thế kỷ XIX nhưng không có tính cách mạng bởi không đại diện, không phục vụ lợi ích của đất nước, của Nhân dân. Chỉ khi lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh và các nhà cách mạng tiền bối của Đảng ta làm báo, sử dụng báo chí như vũ khí sắc bén phục vụ sự nghiệp giành lại độc lập cho dân tộc, xây dựng nước Việt Nam tự do, dân chủ, mới thực sự có nền báo chí cách mạng.

Ngày 21/6/1925, Báo “Thanh niên” do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc sáng lập, ra mắt số đầu tiên, bắt đầu hình thành dòng báo chí cách mạng Việt Nam (Ảnh tư liệu)

Báo Thanh Niên ra ngày 21/6/1925 do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc sáng lập, đã chỉ ra rằng: “Để dẫn dắt Nhân dân làm một sự nghiệp vĩ đại cần phải có một sức lãnh đạo. Sức lãnh đạo đó không phải của một vài người thôi, mà sinh ra từ sự hiệp lực của hàng ngàn, hàng vạn người... Muốn cho hàng ngàn, hàng vạn người ấy đoàn kết chặt chẽ với nhau, thì họ phải cùng một ý chí như nhau, họ phải theo đuổi cùng một mục đích như nhau, có vậy mới có đoàn kết”. Sự ra đời của Báo Thanh Niên và cả nền báo chí cách mạng được khai sinh từ đó nhằm tạo sự đoàn kết, đồng thuận của cả dân tộc để cùng theo đuổi mục đích chung dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, đó là: Đánh đuổi thực dân, đế quốc, phong kiến phản động, giành độc lập, tự do cho dân tộc, mang lại ấm no, hạnh phúc cho Nhân dân.

100 năm qua, trải qua 3 giai đoạn lịch sử quan trọng là đấu tranh giành độc lập dân tộc (1925 - 1945), đánh bại thực dân Pháp, đế quốc Mỹ và thống nhất đất nước (1946 - 1975) và xây dựng chủ nghĩa xã hội, tiến hành công cuộc đổi mới, hội nhập (từ năm 1975 đến nay), báo chí cách mạng Việt Nam đã trung thành với tôn chỉ, mục đích đặt ra từ ban đầu, luôn đồng hành với dân tộc, làm nên một pho sử vàng vẻ vang, rất đỗi tự hào.

Đặc biệt, trong hai cuộc kháng chiến vĩ đại của dân tộc, những người làm báo đã dựng xây danh xưng nhà báo - chiến sĩ bằng sự dấn thân nghề nghiệp đầy quả cảm, anh dũng. Khoảng 500 nhà báo đã hy sinh chính là những tấm gương sáng ngời, tô thắm truyền thống vinh quang của báo chí cách mạng Việt Nam.

Trong công cuộc đổi mới đất nước, báo chí đã không ngừng khẳng định vai trò là lực lượng tiên phong trên mặt trận tư tưởng văn hóa. Không chỉ là phương tiện truyền thông, báo chí còn là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước với Nhân dân; phát huy vai trò dẫn dắt, định hướng dư luận, xây dựng đồng thuận xã hội.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm cán bộ, công nhân viên Nhà máy in Tiến Bộ tại Hà Nội, ngày 11/5/1959 (Ảnh tư liệu)

Đến nay, nền báo chí cách mạng Việt Nam đã phát triển vượt bậc về mọi mặt, cả về số lượng cơ quan báo chí, chất lượng chương trình nội dung ấn phẩm, làm chủ công nghệ truyền thông hiện đại.

Nhiều cơ quan báo chí phát triển thành cơ quan báo chí đa phương tiện ngang tầm khu vực và thế giới. Đội ngũ người làm báo cách mạng ngày càng lớn mạnh, vững vàng về bản lĩnh chính trị, giỏi chuyên môn nghiệp vụ, gương mẫu về đạo đức nghề nghiệp, thực hiện tốt trách nhiệm xã hội...

Bên cạnh những mặt tích cực, tác động từ mặt trái nền kinh tế thị trường và mở rộng giao lưu, hợp tác quốc tế đã, đang tác động không nhỏ đến đời sống báo chí và đội ngũ những người làm báo trong nước. Trong đó, quá trình toàn cầu hóa với sự bùng nổ của công nghệ số, trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), Internet vạn vật (IoT), mạng xã hội... không chỉ mang đến những cơ hội mà còn đặt ra nhiều thách thức đối với báo chí cách mạng Việt Nam...

Đội ngũ những người làm báo tiếp tục khẳng định vai trò xung kích trong đấu tranh phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Không quản hiểm nguy, nhiều nhà báo và cơ quan báo chí đã dấn thân, điều tra, kiên trì theo đuổi đến cùng để phanh phui những sai phạm, góp phần làm trong sạch bộ máy, bảo vệ công lý, giữ gìn kỷ cương, củng cố niềm tin của Nhân dân với Đảng và Nhà nước. Theo GS.TS Tạ Ngọc Tấn, con số ấn tượng cho thấy vai trò quan trọng của báo chí khi có khoảng trên 70% các vụ việc tham nhũng, lãng phí, tiêu cực được hệ thống báo chí phát hiện, đưa ra các chứng cứ thuyết phục, làm manh mối cho các cơ quan có trách nhiệm của nhà nước vào cuộc, điều tra, xử lý.

Nền báo chí cách mạng Việt Nam đã phát triển vượt bậc về mọi mặt, cả về số lượng, chất lượng

Theo GS.TS Tạ Ngọc Tấn, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương, 100 năm đồng hành với dân tộc, báo chí cách mạng không chỉ là chứng nhân lịch sử mà thực sự là cầu nối giữa Đảng với Nhân dân; là vũ khí sắc bén trong đấu tranh vì độc lập, tự do của dân tộc; là công cụ hữu hiệu của công cuộc xây dựng, phát triển đất nước; là một bộ phận tạo thành, không thể tách rời của toàn bộ sự nghiệp cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng. Đó chính là vốn liếng, hành trang vô cùng quý giá để báo chí Việt Nam bước tiếp cùng dân tộc, cùng đất nước, viết tiếp những thành công trong kỷ nguyên phát triển mới.

Còn theo GS.TS Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương: Với cách tiếp cận khách quan, nhiều chiều, báo chí đã phản ánh trung thực, sinh động đời sống xã hội trên mọi miền đất nước; kịp thời nêu bật những vấn đề bức thiết về giảm nghèo, môi trường, giáo dục, y tế, an sinh, xã hội, cải cách hành chính, phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; đóng vai trò giám sát và phản biện xã hội, phát hiện những điểm nghẽn trong quản lý, tổ chức thực hiện chính sách, đưa ra các kiến nghị xác đáng, giúp Đảng, Nhà nước kịp thời điều chỉnh, hoàn thiện thể chế, pháp luật.

Đổi mới để đáp ứng yêu cầu của kỷ nguyên mới

Để báo chí cách mạng tiếp tục phát huy vai trò đồng hành với đất nước trong kỷ nguyên phát triển mới, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú chỉ đạo: Các cấp ủy, chính quyền, cơ quan báo chí cần quán triệt sâu sắc và thực hiện nghiêm nguyên tắc Đảng lãnh đạo toàn diện, tuyệt đối đối với hoạt động báo chí. Đây là vấn đề cốt lõi, căn bản đã được thực tiễn khẳng định và là đặc trưng của nền báo chí cách mạng Việt Nam. Báo chí là công cụ tư tưởng văn hóa sắc bén của Đảng, do đó việc giữ vững sự lãnh đạo của Đảng là nguyên tắc bất di bất dịch. Đó cũng là sự bảo đảm căn cốt cho tính Đảng, tính định hướng, tính cách mạng và nhân văn của nền báo chí nước nhà.

Các đại biểu tham quan Triển lãm ảnh chuyên đề "100 năm Báo chí cách mạng Việt Nam"

Để báo chí cách mạng Việt Nam tiếp tục sứ mệnh vẻ vang và đồng hành cùng dân tộc trong kỷ nguyên phát triển giàu mạnh, văn minh, thịnh vượng, Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú đề nghị cấp ủy của các cơ quan báo chí, hội nhà báo các cấp cần quán triệt đầy đủ, sâu sắc hơn nữa nguyên tắc: Đảng lãnh đạo tuyệt đối, toàn diện đối với hoạt động báo chí nhằm đáp ứng nhu cầu của sự nghiệp đổi mới, xây dựng và phát triển đất nước.

Báo chí phải bám sát quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng; theo sát hơi thở của cuộc sống, của thời đại; tuyên truyền thường xuyên, liên tục về những việc lớn, quan trọng, cấp bách mà hiện nay toàn Đảng và cả hệ thống chính trị đang tập trung tổ chức thực hiện…

Các cơ quan báo chí tích cực, quyết liệt tiến hành đổi mới, sắp xếp, tinh gọn hệ thống cơ quan báo chí theo hướng tinh - gọn - mạnh; tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, tính hấp dẫn, sức thuyết phục trong công tác thông tin, tuyên truyền của hệ thống báo chí.

Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú cũng đề nghị báo chí cần đẩy mạnh nghiên cứu, khai thác, ứng dụng thành tựu khoa học công nghệ, chuyển đổi số báo chí gắn với cải cách bộ máy hành chính, xây dựng cơ quan báo chí chuyên nghiệp, hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả và hội nhập quốc tế.

Nhìn lại 100 năm báo chí cách mạng đồng hành cùng Đảng và dân tộc, mỗi người làm báo hôm nay tự hào với truyền thống, đồng thời, nhận thức rõ những chỉ đạo sâu sắc của Tổng Bí thư Tô Lâm, "kỷ nguyên mới cũng đặt ra yêu cầu nhiệm vụ mới, cao hơn đối với báo chí cách mạng, đòi hỏi báo chí cũng phải phát triển tương xứng, vươn mình cùng dân tộc, xứng tầm với nền báo chí chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại". Đây vừa thể hiện sự kỳ vọng, vừa là mệnh lệnh chính trị, là lời hiệu triệu mỗi người làm báo, mỗi cơ quan báo chí cần phải đổi mới toàn diện tư duy, phương thức hoạt động và tổ chức bộ máy. Từ đó, tiếp tục xây dựng, củng cố và nâng tầm một thế hệ nhà báo tương lai “bút sắc - lòng trong - tâm sáng”, thấm nhuần tinh thần phụng sự đất nước, phụng sự Nhân dân.