Xây dựng thế trận phòng không nhân dân rộng rãi trong chiến dịch "Điện Biên Phủ trên không"

Có được điều đó là nhờ Bộ Tư lệnh Thủ đô đã phát huy tốt vai trò nòng cốt tham mưu với Thành ủy lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng thế trận phòng không nhân dân rộng rãi nhiều thành phần, động viên toàn dân đánh giặc, với sự tổ chức chỉ đạo chặt chẽ.

Suốt trong thời gian diễn ra chiến dịch “Điện Biên Phủ trên không” lịch sử, Thành ủy Hà Nội, Bộ Tư lệnh Thủ đô đã chỉ đạo các đơn vị chiến đấu, phục vụ chiến đấu; tổ chức lực lượng cơ động và lực lượng tại chỗ, lực lượng tập trung và lực lượng rộng rãi nhiều thành phần. Song song với việc đó cũng tập trung mọi nỗ lực chỉ huy lực lượng vũ trang địa phương cùng toàn dân tham gia chiến dịch phòng không, phối hợp với bộ đội tên lửa, pháo cao xạ xây dựng, củng cố thế trận phòng không nhân dân.

Sự phối hợp này đã tạo nên hệ thống hỏa lực phòng không rộng khắp, nhiều tầng, nhiều hướng, đánh địch liên tục cả ngày lẫn đêm, từ xa đến gần, bảo vệ an toàn các mục tiêu trọng yếu trên địa bàn. Bộ Tư lệnh Thủ đô cũng đã tham mưu với Thành phố thành lập Hội đồng phòng không nhân dân để chỉ đạo công tác phòng không nhân dân. Trên cơ sở đó đã phát động và tổ chức toàn dân bắn máy bay địch, lấy lực lượng phòng không ba thứ quân làm nòng cốt, xây dựng và phát triển phòng không của dân quân, tự vệ. Phòng không nhân dân đã linh hoạt trong chiến đấu, sử dụng mọi thứ vũ khí từ thông thường đến hiện đại, tích cực bắn máy bay địch bay thấp, phục vụ chiến đấu và vây bắt giặc lái.

Tính đến trước thời điểm diễn ra Chiến dịch, 4 đại đội pháo phòng không 100mm; 92 trận địa trực chiến; 1.122 tổ, đội dân quân, tự vệ phối hợp đánh trả máy bay địch; làm được trên 630.000 hố cá nhân, 569.000 hầm tập thể, 1.130 km giao thông hào phục vụ chiến đấu đã được Lực lượng vũ trang Thủ đô phối hợp với các địa phương xây dựng. Bên cạnh đó cũng tổ chức được 36 đài quan sát của Thành phố, 414 trạm quan sát của các quận (huyện) cùng hàng trăm trạm y tế, tổ, đội cấp cứu lưu động và bảo đảm hậu cần, đạn trên 4 tuyến phòng không.

Công tác tổ chức và vận động nhân dân sơ tán phòng tránh và đào hầm, hào trú ẩn cho nhân dân cũng được chú trọng thực hiện. Lực lượng vũ trang Thủ đô huy động lực lượng, phương tiện sơ tán hơn 550.000 người dân trong nội thành đến nơi an toàn; tổ chức hệ thống thông tin-thông báo, quan sát, báo động rộng khắp từ xa vào gần, trên các hướng, các khu vực trọng điểm vừa làm nhiệm vụ quan sát phát hiện địch trên không vừa thông báo báo động.

Nhờ đó nhân dân chủ động phòng tránh đã hạn chế thương vong đáng kể do máy bay địch gây ra; tổ chức tốt công tác khắc phục hậu quả bom đạn như cấp cứu tải thương, cứu sập, cứu hỏa, thu dọn vệ sinh nơi bị đánh phá, chôn cất nạn nhân, tháo bom đạn chưa nổ...