Tăng mạnh thuế thuốc lá để giảm lượng người hút thuốc

Tại phiên thảo luận về chính sách thuế thuốc lá, ông Đào Thế Sơn – Đại học Thương mại cho biết, Việt Nam hiện có 15,6 triệu người hút thuốc, thuộc top 15 quốc gia hút thuốc lá hàng đầu trên thế giới, trong đó, 43% nam giới, 1,1% nữ giới, 22,5% người trưởng thành hút thuốc. Mỗi năm, người Việt Nam sử dụng 31.000 tỷ đồng cho chi tiêu thuốc lá, 24.000 tỷ đồng/năm cho chi phí y tế liên quan tới tác hại của hút thuốc lá.

Trong khi đó, Việt Nam đưa ra Mục tiêu quốc gia về phòng, chống tác hại thuốc lá đến năm 2020, cụ thể: tỷ lệ hút thuốc ở thanh thiếu niên (15-24 tuổi) giảm từ 26% (năm 2012) còn 18% (năm 2020); tỷ lệ hút thuốc nam từ 47,4% (năm 2011) còn 39% (năm 2020); tỷ lệ hút thuốc nữ dưới 1,4% vào năm 2020.

Trên cơ sở tình trạng hút thuốc lá ngày càng tăng và ảnh hưởng lớn tới sức khỏe của người dân, và để đạt được mục tiêu quốc gia, tại hội thảo, các chuyên gia khẳng định rằng, chính sách quan trọng, hiệu quả nhất để kiểm soát việc hút thuốc lá chính là tăng thuế đối với thuốc lá.

Chính sách thuế thuốc lá đóng góp ít nhất 50% mức giảm về tỷ lệ hút thuốc, phần giảm còn lại do các chính sách kiểm soát thuốc lá khác mang lại. Trong khi đó, với tỷ lệ 35%-40% thuế trên giá bán lẻ như hiện nay, Việt Nam nằm trong nhóm nước có thuế thuốc lá thấp nhất trên thế giới và khu vực ASEAN.

Hiện nay, Bộ Tài chính đã đề xuất tăng thuế thuốc lá theo 2 phương án: Một là tăng thuế với thuốc lá theo tỷ lệ phần trăm lên 80% vào năm 2020 và 85% vào năm 2021 và hai là áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt hỗn hợp, tức là bên cạnh biểu thuế theo tỷ lệ hiện hành thì bổ sung thêm thuế tuyệt đối ở mức 1.000 đồng/bao thuốc lá 20 điếu và 15.000 đồng/điếu xì gà.

Theo tính toán của các chuyên gia kinh tế thuốc lá của WHO, với phương án tăng thuế như trên thì vào năm 2020, tỷ lệ hút thuốc lá của nam giới sẽ giảm được khoảng 1,5% so với tỷ lên hiện tại là 45,3%. Về mặt thu thuế của Nhà nước, ước tính mức tăng thuế như trên sẽ giúp cho nguồn thu từ thuế thuốc lá của tăng thêm 3.900 tỷ đồng mỗi năm.

Còn theo ông Đào Thế Sơn, để đạt mục tiêu quốc gia về giảm tỷ lệ hút thuốc, nên áp dụng mức thuế cụ thể từ 2.000 đồng - 5.000 đồng/bao. Thuế tuyệt đối có thể giảm đáng kể số người hút thuốc có thu nhập thấp và ngăn chặn được nhiều thanh niên hút thuốc hơn, đồng thời giảm được việc chuyển giá, trốn thuế.