Siết chặt hàng xách tay: Cần những giải pháp đồng bộ

Để siết chặt công tác quản lý, tăng tính răn đe, xử lý đối với hành vi này, mới đây, Chính phủ đã ban hành Nghị định 98/2020/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng có hiệu lực từ ngày 15/10. Tuy nhiên, theo các chuyên gia và các nhà quản lý, để xử lý được tận gốc tình trạng này, cần đồng bộ chính sách từ thương mại, thị trường đến thuế, hải quan…

Mua bán hàng xách tay vẫn tấp nập

Ngày 15/10, Nghị định 98/2020 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng chính thức có hiệu lực. Quy định mới “siết” quản lý hàng xách tay, thế nhưng thị trường này vẫn mua bán rất sôi động, sự chuyển biến trong hoạt động buôn bán hàng hóa xách tay chưa được bao nhiêu.

Tại cửa hàng ở ngõ 165 Trần Quốc Vượng (quận Cầu Giấy, Hà Nội), những thùng hàng mới về để đầy trên sàn nhà. Chủ cửa hàng này cho hay: "Chúng tôi vẫn chủ yếu nhập các sản phẩm dầu gội đầu, sữa tắm, son môi". Khi PV hỏi có biết buôn bán hàng xách tay nhập lậu sẽ bị xử phạt rất nặng lên tới cả 200 triệu đồng từ ngày 15/10 không, chủ cửa hàng không nói gì và lảng sang chuyện khác.

Mua bán hàng xách tay vẫn sôi động dù mức xử phạt lên tới 200 triệu đồng

Chị P, chủ 3 cửa hàng tại một khu đô thị mới của huyện Thanh Trì cho biết, thực ra từ ngày quy định mới ra, biết là sai nhưng mà vẫn phải bán cho hết số hàng tồn. Giờ chị chủ yếu bán online là chính. Chị còn nói, nếu có khách hàng hỏi mua chị cũng dặn nhân viên kiểm tra thông tin kỹ hơn, vì cũng e ngại cơ quan chức năng đóng giả làm người mua hàng. Ngoài ra, chị P cũng tiết lộ thêm, nếu đăng bán sản phẩm lên mạng xã hội tôi yêu cầu nhân viên làm mờ logo hoặc che bớt tên sản phẩm, đồng thời thêm các dấu ký hiệu vào tên thương hiệu để tránh sự truy quét của an ninh mạng.

Tương tự, khi đưa thông tin quy định về xử phạt hành vi kinh doanh hàng “xách tay” có thể bị phạt nặng theo Nghị định 98 hỏi một số chủ kinh doanh hàng ngoại ở phố Nguyễn Sơn (Long Biên) - thủ phủ bán đồ xách tay với các shop chuyên hàng Nga, hàng Thái Lan, hàng Đức - chúng tôi nhận được câu trả lời rằng, họ có nghe thông tin trên báo chí nhưng kinh doanh vẫn phải kinh doanh. Cửa hàng kinh doanh bao nhiêu năm nay thì vẫn cứ thế buôn bán.

Theo bật mí của một cửa hàng mỹ phẩm ở ngõ 158 phố Nguyễn Sơn, mặc dù năm nay do ảnh hưởng của dịch Covid-19 hàng hóa đã kém sôi động hơn nhưng thời điểm này khách đến mua vẫn đông, chủ yếu là người mua buôn. Các mặt hàng gắn mác "xách tay" được rao bán chủ yếu là mỹ phẩm, thực phẩm chức năng có xuất xứ từ Anh, Mỹ, Hàn Quốc, Nhật Bản… Phần lớn những sản phẩm này đều có bao bì, nhãn mác nước ngoài mà không có nhãn phụ hay hướng dẫn sử dụng bằng tiếng Việt.

Với lời quảng cáo hàng được nhờ tiếp viên xách về, số lượng có hạn thay vì nhập khẩu ồ ạt, bao bì ghi toàn tiếng nước ngoài với giá bán phải chăng… nhiều cửa bán đồ hàng xách tay vẫn hoạt động náo nhiệt, dường như họ không quan tâm nhiều đến mức xử phạt mới.

Cần đồng bộ các giải pháp

Theo chuyên gia kinh tế Vũ Vinh Phú, sở dĩ hàng xách tay có sức hấp dẫn là do tâm lý sính hàng ngoại của người tiêu dùng. Lợi dụng tâm lý đó, không ít gian thương đã sử dụng chiêu bài quen thuộc để kiếm lời trên lòng tin của người tiêu dùng là trà trộn hàng giả, hàng nhái trong vỏ bọc hàng xách tay. Thị trường hàng xách tay hoạt động công khai, tràn lan không phải chỉ là trong một, hai năm gần đây mà đã diễn ra trong nhiều năm nhưng vẫn chưa có biện pháp xử lý dứt điểm.

Tổng Cục trưởng Tổng cục Quản lý Thị trường Trần Hữu Linh nhìn nhận, Nghị định 98/2020 thực chất là để cụ thể hóa hơn các quy định trong Nghị định 185/2013 về xử phạt trong lĩnh vực thương mại, buôn lậu… hiện hành.

"Đặc biệt, tới đây, lực lượng quản lý thị trường sẽ xây dựng các chương trình, kế hoạch, phối hợp với các đơn vị như hải quan, thuế, các đơn vị chức năng khác để tăng cường công tác đấu tranh, ngăn chặn việc vận chuyển hàng hóa trái phép qua biên giới cũng như các cơ sở kinh doanh gắn mác các loại hàng xách tay Nhật, Mỹ, Pháp, Úc trên chính thị trường nội địa…", ông Linh nói.

Để xử lý được tận gốc tình trạng buôn bán hàng xách tay, cần đồng bộ chính sách từ thương mại, thị trường đến thuế, hải quan…

Ông Kiều Dương, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách pháp chế - Tổng cục Quản lý Thị trường, khẳng định về bản chất, hàng xách tay chính là hàng lậu và việc xuất hiện tràn lan ở thị trường thực chất là hệ quả của hoạt động buôn lậu qua biên giới. Cũng bởi tính chất phức tạp nên để ngăn chặn tình trạng này, việc áp dụng một vài biện pháp xử phạt hành chính là chưa đủ.

"Xử phạt hành chính chỉ là một kênh để hạn chế buôn lậu, buôn bán hàng hóa trái pháp luật. Để xử lý được tận gốc tình trạng này, cần đồng bộ chính sách từ thương mại, thị trường đến thuế, hải quan…", ông Dương đề xuất.

Bên cạnh đó, để không gián tiếp tiếp tay cho các vi phạm, người tiêu dùng cần cân nhắc lựa chọn các sản phẩm cho bản thân và gia đình. Thay vì chọn “hàng xách tay”, hãy lựa chọn và sử dụng hàng nhập khẩu hoặc sản xuất trong nước vừa đảm bảo an toàn sức khỏe, giúp các doanh nghiệp có điều kiện phát triển, vừa tăng thu cho ngân sách nhà nước.