Nâng cao quyền lợi cho bệnh nhân tham gia BHYT trong chẩn đoán, điều trị

Tỷ lệ bao phủ BHYT tại Việt Nam đạt 94,2% dân số

Tại hội thảo “Nâng cao hơn nữa quyền lợi bệnh nhân trong chẩn đoán, điều trị” do Báo Tiền Phong và Bộ Y tế đồng tổ chức sáng nay (8/5), Ths Hoàng Trung Tuấn, Phó Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm y tế cho biết, tính đến cuối năm 2024, tỷ lệ bao phủ BHYT tại Việt Nam đạt 94,2% dân số - một con số đáng ghi nhận cho thấy nỗ lực bền bỉ của hệ thống chính sách và các địa phương trong việc mở rộng mạng lưới an sinh.

Về mức đóng, người lao động, hưu trí, người hưởng trợ cấp… đều đóng 4,5% tiền lương hoặc lương hưu, hoặc mức lương cơ sở. Các nhóm yếu thế như hộ nghèo, cận nghèo, trẻ em dưới 6 tuổi… được Nhà nước hỗ trợ toàn bộ hoặc một phần mức đóng. Đáng chú ý, đến cuối năm 2023, quỹ BHYT vẫn cân đối và có kết dư, là nền tảng quan trọng để mở rộng quyền lợi trong các năm tới.

Ths Hoàng Trung Tuấn, Phó Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm y tế (Bộ Y tế) phát biểu tại hội thảo

Hiện nay, chính sách BHYT phân chia thành 5 nhóm đối tượng chính theo trách nhiệm đóng phí: Nhóm do người lao động và người sử dụng lao động đóng (cán bộ, công chức, người làm công ăn lương…); Nhóm do tổ chức BHXH đóng (người hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH dài hạn);

Nhóm do ngân sách Nhà nước đóng (trẻ em dưới 6 tuổi, người nghèo, người có công, người dân tộc thiểu số…); Nhóm do ngân sách hỗ trợ một phần (hộ cận nghèo, học sinh, sinh viên, người lao động tự do…); Nhóm tham gia theo hộ gia đình (người không thuộc 4 nhóm trên, đóng tự nguyện theo hộ).

Mô hình này tạo điều kiện phổ cập BHYT toàn dân, đồng thời bảo đảm chia sẻ rủi ro và trách nhiệm tài chính giữa Nhà nước, người dân và doanh nghiệp.

Về phạm vi quyền lợi của người tham gia BHYT, người tham gia BHYT được hưởng các quyền lợi về khám chữa bệnh nội trú, ngoại trú tại các cơ sở y tế công lập và một số cơ sở tư nhân có ký hợp đồng với BHYT. Quỹ BHYT chi trả một phần hoặc toàn bộ chi phí tùy theo.

Mức hưởng (từ 80% đến 100% tùy nhóm đối tượng), tuyến điều trị (đúng tuyến hay trái tuyến); dịch vụ kỹ thuật sử dụng (mức chi phí, danh mục được ban hành); Phạm vi quyền lợi không ngừng được mở rộng theo hướng bao phủ các loại thuốc, thiết bị, dịch vụ kỹ thuật và hình thức điều trị hiện đại, đồng thời ưu tiên người nghèo, người dân tộc, và các đối tượng dễ tổn thương khác.

Quyền lợi cụ thể của người có thẻ BHYT gồm thuốc tân dược và thuốc Y học cổ truyền. Danh mục thuốc tân dược hơn 1.030 hoạt chất/thuốc và 59 loại thuốc phóng xạ, theo Thông tư 30/2018 và TT 20/2022. BHYT thanh toán từ 30% đến 100%, tùy điều kiện chuyên khoa và bệnh lý. Danh mục thuốc y học cổ truyền có gần 1.000 công thức thuốc cổ truyền, 349 dược liệu được chi trả.

Tính đến cuối năm 2024, tỷ lệ bao phủ BHYT tại Việt Nam đạt 94,2% dân số

Trang thiết bị và vật tư y tế hiện 337 nhóm thiết bị y tế từ vật tư tiêu hao thông thường đến thiết bị can thiệp cao cấp như: Mạch máu nhân tạo, stent, máy tạo nhịp tim, khớp nhân tạo, dao siêu âm, Ligasure...

Về dịch vụ kỹ thuật y tế, quỹ BHYT thanh toán gần như toàn bộ các kỹ thuật y học hiện đại và truyền thống, gồm PET-CT, DSA, phẫu thuật có robot, xạ phẫu Gamma Knife, xét nghiệm gene ung thư….Đặc biệt, dịch vụ kỹ thuật cao trong chẩn đoán ung thư, can thiệp tim mạch, xương khớp, di truyền phân tử cũng đã được mở rộng chi trả.

Đối với hình thức khám chữa bệnh mới, hỗ trợ điều trị từ xa, từ năm 2024, Luật mới cho phép thanh toán BHYT cho các dịch vụ: Khám chữa bệnh từ xa; Khám chữa bệnh tại nhà; Y học gia đình; Hỗ trợ chi phí vận chuyển từ tất cả tuyến; Thanh toán điều trị tật khúc xạ cho trẻ em; Điều trị các bệnh hiểm nghèo hiếm gặp như: u ác tụy, u trung thất, bệnh lý võng mạc trẻ sinh non, bệnh Wilson, suy tim bẩm sinh...

Với mức đóng 4,5% thu nhập, BHYT Việt Nam hiện nay vẫn duy trì được trạng thái tài chính cân đối. Tuy nhiên, khi mở rộng quyền lợi, tăng mức hưởng, điều chỉnh giá dịch vụ theo hướng “tính đúng, tính đủ”, chúng ta sẽ phải nhiên cứu sửa đổi Luật BHYT, tái cơ cấu mức đóng linh hoạt theo nhóm đối tượng, bảo đảm khả năng chi trả của người dân và ngân sách Nhà nước.

Tiến tới khám chữa bệnh miễn phí cho người dân

GS.TS Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế, Chủ tịch Hội đồng Y khoa Quốc gia cho biết, đến hết năm 2023, quỹ BHYT kết dư 40.000 tỷ đồng. Năm nay quỹ BHYT kết dư dự kiến tăng thêm. Hiện tại, ngành Y tế đang định hướng sửa đổi Luật BHYT, để cụ thể một số nội dung tiến tới khám chữa bệnh miễn phí cho người dân theo chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm.

Dự kiến thời gian tới, nước ta sẽ sửa toàn bộ Luật BHYT, trong đó có nhiều nội dung tập trung khám chữa bệnh cho người dân, đặc biệt là khám chữa bệnh để sàng lọc, phát hiện sớm một số bệnh nguy hiểm.

GS.TS Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế, Chủ tịch Hội đồng Y khoa Quốc gia phát biểu tại hội thảo

Cũng theo GS.TS Trần Văn Thuấn, hành lang pháp lý cho công tác y tế ngày càng được hoàn thiện, nổi bật là việc ban hành Luật Khám bệnh, chữa bệnh, Luật Bảo hiểm y tế và Luật Dược sửa đổi. Các chính sách không chỉ chuyển từ định hướng sang hành động cụ thể mà còn khẳng định rõ hơn quyền và nghĩa vụ của người bệnh, góp phần nâng cao chất lượng và sự an toàn trong khám, chữa bệnh.

Chất lượng khám chữa bệnh tiếp tục được cải thiện, cả về chuyên môn và quy trình phục vụ. Hệ thống bệnh viện không ngừng được mở rộng, năng lực y tế cơ sở được củng cố, kỹ thuật cao được chuyển giao sâu rộng về cơ sở. Bên cạnh đó, tỷ lệ người dân tham gia BHYT đạt trên 94% đã giúp giảm đáng kể gánh nặng chi phí cho người bệnh, nhất là với các nhóm yếu thế.

Đặc biệt, chuyển đổi số trong y tế có nhiều bước tiến quan trọng: 4 nền tảng số y tế dùng chung đã được hoàn thiện; hồ sơ sức khỏe điện tử và khám chữa bệnh từ xa bước đầu được triển khai đồng bộ, giúp rút ngắn thời gian tiếp cận, tăng tính minh bạch và nâng cao hiệu quả chẩn đoán, điều trị.

Một trong những định hướng lớn mang tính đột phá đã được đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh gần đây, đó là: “Phấn đấu để mỗi người dân được khám sức khỏe định kỳ ít nhất một lần mỗi năm và tiến tới miễn viện phí toàn dân”. Đây là những mục tiêu cụ thể, giàu tính nhân văn, thể hiện rõ bản chất ưu việt của chế độ ta và quyết tâm chính trị trong xây dựng một hệ thống y tế phục vụ nhân dân.

Ngành y tế xác định lộ trình 2026 - 2030 và 2031 - 2035 sẽ tập trung triển khai đồng bộ các nhiệm vụ trọng tâm để từng bước hiện thực hóa hai chủ trương lớn này. Đây là hành trình dài hơi, cần bước đi vững chắc nhưng cũng là cơ hội lớn để chúng ta chuyển đổi hệ thống y tế từ chăm sóc bệnh sang bảo vệ sức khỏe, từ bị động sang chủ động, đồng thời nâng cao thực chất quyền lợi người bệnh.