Giá trị lớn nhất của nghề Báo nằm ở sự thay đổi do những con chữ tạo ra

Thử thách lớn nhất của nghề Báo là giữ được sự trung thực và khách quan

PV: Thưa ông, ông có thể chia sẻ cơ duyên nào đã đưa ông đến với nghề Báo?

- Nhà báo Tô Đình Tuân: Tôi có niềm đam mê với sách, báo từ nhỏ. Thuở bé, tôi thường tìm đến tiệm sách cách nhà 20 km để mua sách và các tạp chí, tuần báo mỗi khi đi lấy hàng về để phụ giúp gia đình mua bán tạp hóa.

Tôi học đều các môn nhưng đến năm học lớp 9, tôi dành nhiều thời gian hơn cho văn chương. Tôi được chọn vào đội tuyển học sinh giỏi văn của tỉnh và tham gia nhiều kỳ thi học sinh giỏi quốc gia. Sau đó, tôi quyết định thi vào ngành Ngữ văn - Báo chí và chọn theo nghề báo với sự đam mê và mơ ước được đi đến nhiều nơi trên đất nước mình. Tôi chưa bao giờ nghĩ đến chuyện làm giàu từ nghề mà thích được đi nhiều nơi, viết những bài báo bằng khối óc và trái tim mình.

Nhà báo Tô Đình Tuân - Tổng Biên tập Báo Người Lao Động tặng sách “Dấu ấn 30 năm nghề báo” cho đồng chí Nguyễn Huy Ngọc - Vụ trưởng Vụ Địa phương III - Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, dịp ông ra mắt sách ngày 8/6 vừa qua

Nhà báo Tô Đình Tuân ký tặng sách cho bạn đọc

- Trong suốt hành trình làm báo của mình, những kỷ niệm nào làm ông nhớ mãi và sâu sắc?

- Trong 30 năm qua, tôi đã sống trọn đam mê và hết mình với nghề Báo. Vì vậy, có rất nhiều kỷ niệm với nghề.

Tôi nhớ khi mới trở thành phóng viên, chiếc áo tôi mặc sau một ngày chạy tin bài nóng bức ướt đẫm mồ hôi và cả mùi khét nắng. Vậy mà chỉ cần mỗi ngày xuất hiện 2 - 3 tin, bài trên báo là vui lắm, quên hết cả mệt nhọc.

Nhiều đêm trực tin, viết bài, tôi ngủ luôn tại cơ quan. Lúc nào cũng sẵn sàng nhận nhiệm vụ. Tất cả các bài báo đăng tôi đều cất giữ, nó trở thành kỷ niệm đáng nhớ của cuộc đời mình.

- Với ông, điều gì là thử thách lớn nhất và giá trị lớn nhất mà nghề Báo mang lại?

- Theo tôi, thử thách lớn nhất của nghề Báo là giữ được sự trung thực và khách quan trong môi trường đầy áp lực và nhiễu loạn thông tin, nhất là trong bối cảnh hiện nay. Trong thời đại mà thông tin có thể bị thao túng hoặc sử dụng cho mục đích riêng, nhà báo buộc phải liên tục đưa ra lựa chọn giữa viết theo sự thật hay viết theo yêu cầu của “bên đặt hàng”.

Dũng khí, bản lĩnh và sự trung chính là điều không phải nhà báo nào cũng có và duy trì được lâu dài. Sự thật là mục tiêu cao quý nhất nhưng cũng là điều khó giữ vững nhất trong môi trường đầy rẫy cám dỗ và rủi ro như hiện nay.

Giá trị lớn nhất của nghề Báo không nằm ở con chữ, mà nằm ở sự thay đổi do những con chữ ấy tạo ra, góp phần bảo vệ công lý, sự thật và lẽ phải. Nghề báo là cây cầu giữa cơ quan công quyền và công chúng, giữa hiện tại và tương lai, giữa cá nhân và cộng đồng.

Khi làm đúng, báo chí không chỉ đưa tin mà còn góp phần thức tỉnh xã hội, góp phần xóa bỏ những bất công và kiến tạo niềm tin, thắp lên niềm hy vọng về một tương lai tốt đẹp hơn.

Nhà báo Tô Đình Tuân - Tổng Biên tập Báo Người Lao Động đại diện trao 10 nghìn lá cờ Tổ quốc cho tỉnh Quảng Bình

Sứ mệnh cùng Báo Người Lao Động

- Trong vai trò là Tổng Biên tập, ông định hướng chiến lược phát triển của Báo Người Lao Động ra sao trong bối cảnh báo chí hiện đại cạnh tranh và thay đổi nhanh chóng?

- Trong bối cảnh các cơ quan báo chí đang phải đối mặt với hàng loạt thách thức, từ sự cạnh tranh khốc liệt trên môi trường số đến nguồn thu truyền thống sụt giảm nghiêm trọng, việc chủ động tìm kiếm mô hình phát triển bền vững đang trở thành yêu cầu sống còn.

Để thích nghi với sự thay đổi của thời đại và đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của công chúng, báo chí cần tiếp tục đẩy mạnh quá trình chuyển đổi số trong thời gian tới, bởi sức mạnh đột phá của trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ ảnh hưởng mạnh mẽ lên các nguồn thông tin.

Vì vậy, các cơ quan báo chí, cụ thể là Báo Người Lao Động, sẽ tập trung vào một số xu hướng chính sau:

Thứ nhất, cá nhân hóa và đa dạng hóa nội dung. Điều đó có nghĩa là báo chí sử dụng dữ liệu và phân tích để cá nhân hóa nội dung cho từng độc giả, dựa trên sở thích, hành vi và nhu cầu của họ. Bên cạnh các bài báo truyền thống thì đẩy mạnh phát triển nhiều loại nội dung mới để đáp ứng nhu cầu đa dạng của người đọc.

Hiện nay, bên cạnh podcast, video, livestream, infographic,… Báo Người Lao Động điện tử đã cho ra mắt nhiều chuyên mục, sản phẩm mới như AI365, Audio AI, MC số… Báo in cũng đã được “công nghệ hóa” với các sản phẩm do trí tuệ nhân tạo (AI) thực hiện.

Thứ hai, tận dụng AI để tự động hóa các tác vụ như thu thập thông tin, phân tích dữ liệu... giúp nhà báo tiết kiệm thời gian và tập trung vào những công việc sáng tạo hơn.

Thứ ba, tiếp tục đầu tư vào việc phát triển các nền tảng số để tiếp cận nhiều độc giả hơn. Thời gian qua, Báo Người Lao Động đã định hướng lại các kênh mạng xã hội, đồng thời xây dựng thêm những kênh mới do các phòng, ban nội dung phụ trách. Đến thời điểm này, chúng tôi đã có một hệ sinh thái mạng xã hội có thể nói là mạnh, với hơn 20 kênh đang hoạt động hiệu quả.

Bên cạnh đó, Báo Người Lao Động cũng số hóa hoạt động của tòa soạn, chuyển đổi số về quản trị hành chính, xây dựng hệ thống quản trị số…

Nhà báo Tô Đình Tuân cùng đoàn công tác thăm, động viên cán bộ, chiến sỹ đảo Đá Tây

- Vậy những đổi mới gần đây về nội dung, hình thức và công nghệ của Báo Người Lao Động đã mang lại những thay đổi giá trị cụ thể nào, thưa ông?

- Đối với báo điện tử, từ ngày 1/1/2024, chúng tôi đã chính thức vận hành giao diện mới sau một tháng chạy thử nghiệm để bạn đọc góp ý. Điểm nổi bật của đợt cải tiến lần này là nhằm tăng tiện ích cho người dùng.

Thứ nhất, giao diện mới cải thiện các vấn đề về trải nghiệm đọc, tăng tương tác, thu hút các bạn đọc trẻ; tối ưu lại thiết kế và trải nghiệm đọc trên phiên bản mobile. Thứ hai, đa dạng hóa cách trình bày, giúp tạo ra các nội dung dễ hiểu, dễ gây ấn tượng và hấp dẫn hơn đối với bạn đọc.

Đối với báo in, chúng tôi cũng có lối đi khác biệt. Thay vì đưa tin hoặc phản ánh, bài đăng sẽ theo cách "mượn sự kiện" để gợi vấn đề và đề xuất giải pháp hoặc cùng bạn đọc hiến kế giải pháp. Các đề tài thời sự có tác động xã hội lớn sẽ được điều tra, phân tích, mổ xẻ chuyên sâu, đa chiều, đi đến tận cùng vấn đề. Các chuyên trang có nội dung gần gũi hơn khi thiên về tư vấn, hướng dẫn, chia sẻ với bạn đọc về mọi chuyện trong cuộc sống.

Ngoài ra, chúng tôi liên tục cử nhân sự tham gia các khóa bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng về chuyển đổi số, sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI). Đồng thời, không ngừng chuyển đổi phương thức tác nghiệp từ truyền thống sang đa phương tiện bằng việc sử dụng AI sản xuất ra những sản phẩm mới như Audio AI, MC ảo…

Việc liên tục đổi mới cả về nội dung, hình thức và công nghệ như trên đã mang lại nhiều hiệu quả, như: Lượng truy cập vào các nền tảng xuất bản của Báo Người Lao Động tăng nhanh và chúng tôi đã vào tp 8 cơ quan báo chí có lượng bạn đọc cao nhất cả nước. Bên cạnh đó, nhiều tác phẩm báo chí của Báo Người Lao Động đã đoạt giải cao tại Giải Báo chí Quốc gia và Giải Báo chí TP Hồ Chí Minh.

Trách nhiệm xã hội và đạo đức người làm báo

- Chúng ta vừa bước qua mốc son 100 năm Báo chí cách mạng, vậy theo ông, nhà báo cách mạng hiện đại cần gì để tiếp nối truyền thống nhưng vẫn thích ứng với xu thế mới?

- Trong xu thế phát triển hiện nay, các nhà báo cách mạng hiện đại ngoài tư tưởng vững vàng, có tư duy phản biện, biết phân tích, bình luận và lý giải hiện tượng dưới góc nhìn đa chiều một cách khoa học, khách quan, bám sát thực tiễn đời sống của Nhân dân - đúng với tinh thần của báo chí cách mạng "Mắt sáng, lòng trong, bút sắc" thì còn phải biết về truyền thông số, phân tích dữ liệu, kể chuyện đa phương tiện, thích ứng nhanh với công nghệ mới như AI, BigData, Blockchain trong báo chí để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao và đa dạng của bạn đọc.

Nhà báo Tô Đình Tuân cùng ông Võ Hoàng Hải, Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng Nam Á, tặng phần quà của "Mai Vàng tri ân" đến GS-BS Trần Đông A

- Ông đánh giá thế nào về trách nhiệm xã hội và đạo đức nghề nghiệp của người làm báo trong giai đoạn hiện nay?

- Người làm báo trong giai đoạn hiện nay cần xác định báo chí ngoài nhiệm vụ chính trị còn phụng sự xã hội để góp phần lan tỏa những giá trị tốt đẹp, tình yêu quê hương, đất nước, con người, thúc đẩy phát triển văn hóa, xã hội…

Thời gian qua, Báo Người Lao Động không chỉ là một tờ báo mạnh về chính trị, mà còn là một thương hiệu gắn với trách nhiệm cộng đồng. Do đó, chúng tôi tập trung đẩy mạnh tuyên truyền gương người tốt, việc tốt để lan tỏa những giá trị tốt đẹp, tình yêu quê hương thông qua các cuộc thi như “Lòng tốt quanh ta”, “Lắng nghe người dân hiến kế”, “Chủ quyền quốc gia bất khả xâm phạm”…

Đồng thời, báo triển khai hàng loạt chương trình mang tính xã hội, như: "ATM thực phẩm miễn phí", "Tình thương cho em”, "Trái tim miền Trung" “Hướng về miền Bắc yêu thương”…

Gần đây nhất, chúng tôi đã kết hợp với Tập đoàn Công nghệ Tài chính MoMo phát động quyên góp học bổng "Vững bước tới trường" trên ứng dụng MoMo nhằm tiếp sức học sinh - sinh viên nghèo trên cả nước. Bên cạnh đó, trong dịp giao lưu và giới thiệu tác phẩm “Dấu ấn 30 năm nghề báo” của tôi tại Đường sách TP Hồ Chí Minh hôm 8/6/2025, Báo Người Lao Động cũng đã ra mắt chương trình “Vòng tay yêu thương” nhằm góp phần tri ân các Mẹ Việt Nam anh hùng, hỗ trợ học sinh khuyết tật, vượt khó vươn lên, bệnh nhân cấp cứu không có khả năng chi trả…

Vừa qua, Báo Người Lao Động đã vinh dự được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tặng Bằng khen vì có nhiều thành tích trong tuyên truyền về lĩnh vực văn hóa, thể thao và du lịch giai đoạn 2023 - 2024. Đây là sự ghi nhận cho những nỗ lực của chúng tôi trong việc góp phần phát triển công nghiệp văn hóa với nhiều tọa đàm chất lượng và đặc biệt là Giải thưởng “Mai Vàng” đã tồn tại suốt 30 năm qua.

- Theo dõi những hoạt động xã hội của quý báo, tôi rất ấn tượng và cảm kích tấm lòng mà báo mang lại cho đất nước và Nhân dân. Với thâm niên trong nghề, ông có lời nhắn nhủ gì gửi đến thế hệ nhà báo trẻ hôm nay?

- Lịch sử Báo chí cách mạng Việt Nam là một hành trình vẻ vang, bắt đầu từ ngòi bút của Chủ tịch Hồ Chí Minh và được viết tiếp bởi biết bao thế hệ nhà báo đã không ngại gian khó, thậm chí hy sinh tính mạng vì sự thật, vì Nhân dân, vì độc lập và phát triển của đất nước.

Thế hệ các bạn hôm nay đến với nghề báo trong một thời đại rất khác: Báo chí không chỉ cạnh tranh về thông tin mà còn cạnh tranh về xây dựng và giữ vững niềm tin. Công nghệ thay đổi liên tục, mạng xã hội lên ngôi và tin giả len lỏi khắp nơi. Nhưng chính lúc này, vai trò của người làm báo trung thực, dũng cảm và bản lĩnh lại càng trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.

Tôi mong các nhà báo trẻ hãy cố gắng: Thứ nhất là giữ vững lý tưởng và sự trung chính của người làm báo chân chính, không chạy theo sự hào nhoáng của truyền thông thị trường mà đánh mất chính mình. Thứ hai là viết bằng trí tuệ và cả bằng trái tim, để bài báo không chỉ đúng mà còn nhân văn, nhân ái. Thứ ba là không ngừng học hỏi, làm chủ công nghệ vì báo chí trong tương lai không thể tách rời công nghệ, thậm chí công nghệ là mũi nhọn then chốt, chỉ đứng sau nội dung. Thứ tư là hãy luôn gần dân, sát thực tiễn, bởi "Nhà báo cách mạng là người bạn trung thành của Nhân dân".

Đây là những điểm mấu chốt để góp phần làm nên sự thành công của nghề Báo!

- Trân trọng cảm ơn ông!