Đừng để trẻ em sinh ra trẻ em...

Ngày 12/3, Tổ chức Cứu trợ Trẻ em phối hợp ngành Y tế Yên Bái tổ chức Hội thảo chia sẻ kết quả dự án Cải thiện sức khỏe sinh sản và tình dục cho thanh thiếu niên tỉnh Yên Bái.

Hội thảo chia sẻ kết quả Dự án Cải thiện sức khỏe sinh sản và tình dục cho thanh thiếu niên tỉnh Yên Bái

Báo động tình trạng mang thai sớm

Bác sĩ Trần Văn Hiển, Phó Giám đốc Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Yên Bái cho biết, mục tiêu dự án là cải thiện sức khỏe sinh sản cho thanh thiếu niên từ 15 - 19 tuổi, đối tượng hưởng lợi gián tiếp là cha mẹ, ông bà, người thân chăm sóc trẻ, cán bộ y tế, giáo viên...

Dự án được thực hiện trong 20 tháng (từ tháng 7/2023 đến 3/2025), trên địa bàn huyện Mù Cang Chải và huyện Văn Chấn của tỉnh Yên Bái.

Ông Trần Đăng Khoa, Phó Cục trưởng Cục Bà mẹ và Trẻ em (Bộ Y tế) cho biết, giáo dục về sức khỏe sinh sản, tình dục cho vị thành niên là một nội dung rất quan trọng đối với Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. Xã hội càng phát triển, công nghệ càng phát triển, các thông tin cập nhật rất nhanh, chúng ta cần phải có sự giáo dục, truyền thông đối với các em ở độ tuổi này.

Ông Trần Đăng Khoa, Phó Cục trưởng Cục Bà mẹ và Trẻ em (Bộ Y tế) chia sẻ tại hội thảo

Với đối tượng vị thành niên, thanh niên, việc mang thai sớm, lây truyền bệnh tình dục… là những hệ lụy mà tương lai các em sẽ ảnh hưởng rất lớn, nhất là các trẻ em gái, khi lớn lên có thể dẫn tới khó có con và vô sinh…

Mô hình dự án triển khai tại tỉnh Yên Bái một can thiệp rất hay, cần nhân rộng, không chỉ trong toàn tỉnh Yên Bái mà trong toàn quốc.

Dự án này có thể lồng ghép vào các chương trình của địa phương; nâng cao vai trò của nhà trường, gia đình, các tổ chức đoàn thanh niên; đặc biệt là vai trò của chính các em cần phải có ý thức và hành động trong việc chăm sóc sức khỏe sinh sản cho chính mình”.

Nhấn mạnh "Đừng để trẻ em sinh ra trẻ em", ông Trần Đăng Khoa, Phó Cục trưởng Cục Bà mẹ và Trẻ em (Bộ Y tế) cho rằng đây không chỉ là một lời cảnh báo mà còn là một thực trạng nhức nhối tại nhiều vùng nông thôn, miền núi, nơi tình trạng mang thai sớm và tảo hôn vẫn diễn ra.

Đại diện Trung tâm Y tế Văn Chấn (Yên Bái) chia sẻ bên lề hội thảo

Những hệ lụy của việc mang thai ở tuổi vị thành niên không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn đẩy các em vào vòng luẩn quẩn của đói nghèo, thiếu cơ hội phát triển. Vì vậy, giáo dục sức khỏe sinh sản cần được đẩy mạnh hơn nữa để bảo vệ tương lai của thế hệ trẻ.

Thực tế hiện nay, tình trạng kết hôn sớm ở các tỉnh vùng sâu vùng xa còn phổ biến. Tại tỉnh Yên Bái, tỷ lệ có thai ở phụ nữ 15 - 19 tuổi tại huyện Mù Cang Chải là 15,5% và ở huyện Văn Chấn là 9,6% trong năm 2021.

Một cán bộ Trung tâm Y tế huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái, cho biết mỗi năm tại huyện này có khoảng 150 - 180 trẻ em chào đời mà mẹ của các em vẫn là trẻ em (dưới 18 tuổi).

Theo Hội Kế hoạch hóa Gia đình Việt Nam, trung bình mỗi năm cả nước có gần 300.000 ca phá thai, chủ yếu ở độ tuổi 15 - 19, trong đó 60 - 70% là học sinh, sinh viên. Đáng chú ý, tỷ lệ phá thai trên 12 tuần tuổi - tháng thứ 3 của thai kỳ - chiếm tới gần 80%.

Giải pháp cấp thiết và vai trò của toàn xã hội

Sau dự án, tỷ lệ thanh thiếu niên tại nơi triển khai dự án có kiến thức cơ bản về sức khỏe sinh sản và tình dục vị thành niên tăng từ 32% lên 83%. Tỷ lệ thanh thiếu niên hiểu biết về bình đẳng giới tăng từ 70% lên 91%. Tỷ lệ thanh thiếu niên chấp nhận sử dụng các biện pháp tránh thai hiện đại tăng từ 63% lên 82%. Tỷ lệ thanh thiếu niên có khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản và tình dục tăng từ 24% lên 88%... nhờ vào các chương trình giáo dục sức khỏe sinh sản.

Bà Lê Thị Hồng Vân, Giám đốc Sở Y tế Yên Bái đánh giá cao hiệu quả của dự án

Theo bà Lê Thị Hồng Vân, Giám đốc Sở Y tế tỉnh Yên Bái, trước đây, các giáo viên luôn lo lắng về tình trạng học sinh quan hệ tình dục sớm, dẫn đến mang thai ngoài ý muốn và kết hôn sớm. Sau khi được trang bị kiến thức đầy đủ, học sinh đã có nhận thức tốt hơn, giảm thiểu đáng kể nguy cơ này. Việc kết hợp giữa giáo dục giới tính tại trường học và các chương trình tuyên truyền trong cộng đồng đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao ý thức của giới trẻ.

Đến nay, sau gần hai năm triển khai dự án, các chỉ số quan trọng về kiến thức và hành vi liên quan đến sức khỏe sinh sản và tình dục tại Yên Bái đã có những thay đổi tích cực rõ rệt so với trước kia. Việc tạo ra các không gian an toàn để thanh thiếu niên có thể chia sẻ thẳng thắn về vấn đề giới tính cũng giúp giảm thiểu những sai lầm đáng tiếc do thiếu hiểu biết.

Bên cạnh đó, dự án cũng nhấn mạnh vai trò của cha mẹ trong việc giáo dục con cái về sức khỏe sinh sản. Nhiều bậc phụ huynh trước đây còn e ngại khi nói chuyện với con về tình dục, nhưng nhờ các chương trình tư vấn và hướng dẫn, họ đã dần cởi mở hơn trong việc trao đổi, giúp trẻ có kiến thức đầy đủ để tự bảo vệ mình.

Toàn cảnh Hội thảo chia sẻ kết quả Dự án Cải thiện sức khỏe sinh sản và tình dục cho thanh thiếu niên tỉnh Yên Bái

Các chuyên gia khẳng định, giáo dục sức khỏe sinh sản không chỉ là trách nhiệm của nhà trường mà còn cần sự phối hợp chặt chẽ từ gia đình và xã hội. Ngoài việc giảng dạy lý thuyết, chúng ta cần tăng cường các hoạt động thực tế, cung cấp dịch vụ tư vấn tâm lý và tạo ra môi trường an toàn để thanh thiếu niên có thể chia sẻ và học hỏi.