Cảnh báo chiêu trò “nháy máy 3 giây”: Thủ đoạn không thể coi thường

Từ cuộc gọi làm phiền đến “mồi nhử” data...

Trong những tháng gần đây, nhiều người dùng điện thoại tại Việt Nam đã liên tục phản ánh về việc nhận được các cuộc gọi từ những số lạ, đặc biệt là các đầu số quốc tế có dấu “+” ở đầu như +22, +24, +28..., chỉ đổ chuông vài giây rồi tự động ngắt kết nối. Hiện tượng này, tưởng chừng vô hại, thực chất lại là một chiến thuật được kẻ gian sử dụng để thu thập và xác thực dữ liệu người dùng.

Ảnh minh họa

Theo Giám đốc Trung tâm Điều hành An ninh mạng CMC (Công ty CMC Cyber Security, Tập đoàn Công nghệ CMC), mục tiêu chính của những cuộc gọi này không phải để trực tiếp đánh cắp thông tin cá nhân hay tài chính.

Thay vào đó, chúng đóng vai trò như một “mồi nhử” để xác thực các thông tin cơ bản mà các đối tượng lừa đảo đã thu thập được từ nhiều nguồn khác nhau.

Khi người dùng bắt máy hoặc thậm chí tò mò gọi lại, kẻ xấu có thể xác nhận số điện thoại đó còn hoạt động, từ đó bổ sung vào danh sách dữ liệu “có giá trị” để bán cho các bên thứ ba, phục vụ mục đích quảng cáo hoặc tiếp tục khai thác cho các kịch bản lừa đảo sau này.

Không chỉ dừng lại ở việc xác minh số điện thoại, một số hệ thống tự động tinh vi còn có khả năng sử dụng công nghệ nhận diện giọng nói và từ khóa. Từ những phản hồi ngắn ngủi của người nghe, chúng có thể phân loại dữ liệu theo giới tính, độ tuổi ước tính hoặc mức độ phản ứng, giúp kẻ gian xây dựng các chân dung đối tượng tiềm năng để đưa ra các kịch bản lừa đảo phù hợp và hiệu quả hơn.

...Đến nguy cơ mất tiền

Mặc dù các cuộc gọi “nháy máy 3 giây” không thể trực tiếp đánh cắp thông tin cá nhân hay tài chính của bạn ngay lập tức, nhưng chúng lại mở ra cánh cửa cho hàng loạt hình thức lừa đảo tinh vi hơn.

Một trong những nguy cơ rõ ràng nhất là việc mất tiền cước điện thoại không cần thiết. Khi nhận được cuộc gọi, nếu người dân tò mò gọi lại các số lạ, đặc biệt là những số quốc tế có dấu “+” ở đầu, rất có thể bị tính cước phí rất cao, thậm chí là các dịch vụ giá trị gia tăng không mong muốn. Đây là một chiêu trò phổ biến mà các đối tượng lừa đảo sử dụng để thu lợi bất chính từ sự tò mò của người dùng.

Hơn thế nữa, những dữ liệu về số điện thoại đang hoạt động mà kẻ gian thu thập được có thể bị bán cho các bên thứ ba, phục vụ mục đích quảng cáo rác hoặc các cuộc gọi, tin nhắn làm phiền khác. Đáng lo ngại hơn, chúng còn được dùng để dựng các kịch bản lừa đảo phù hợp với từng nhóm đối tượng, đặc biệt là những người dễ bị tổn thương như người cao tuổi, nội trợ, hoặc những người đang tìm kiếm việc làm, những đối tượng có thể dễ dàng tin tưởng vào những lời hứa hẹn hấp dẫn.

Trong một cảnh báo mới đây, Cục An toàn thông tin cũng đặc biệt lưu ý về một nguy cơ tiềm ẩn khác, đó là trò lừa đảo bằng trí tuệ nhân tạo (AI) để giả giọng nói. Theo đó, nếu người dùng tiếp tục trả lời và trò chuyện với các cuộc gọi nháy máy, kẻ gian có thể thu thập đủ mẫu giọng nói.

Với sự phát triển của công nghệ AI, các mẫu giọng nói này hoàn toàn có thể bị sử dụng để tạo ra các bản ghi giả mạo giọng nói, phục vụ mục đích giả danh trong các cuộc gọi lừa đảo khác sau này. Đây là một mối đe dọa không thể xem thường, đặc biệt khi các vụ lừa đảo qua công nghệ deepfake ngày càng trở nên phổ biến.

Lời khuyên cần chú ý

Để tự bảo vệ mình khỏi những chiêu trò lừa đảo tinh vi này, Cục An toàn thông tin đã đưa ra những khuyến cáo quan trọng. Đối với những cuộc gọi nháy máy, tốt nhất là không gọi lại ngay lập tức, vì có thể dẫn đến mất nhiều chi phí không cần thiết hoặc tiếp tục dẫn đến bị làm phiền hoặc dẫn dụ vào bẫy lừa đảo.

Vì vậy, nếu số điện thoại lạ nháy máy làm phiền nhiều lần, hãy tiến hành thao tác chặn số và thông báo với nhà mạng về tình trạng này (ví dụ: Nhắn tin đến tổng đài 5656 theo cú pháp, hoặc báo cáo qua website của nhà mạng).

Tuyệt đối không nhấc máy hoặc gọi lại các số điện thoại lạ, đặc biệt là các số quốc tế không rõ nguồn gốc hoặc có dấu “+” ở đầu. Người dùng cũng có thể chủ động đăng ký dịch vụ chặn cuộc gọi rác của các nhà mạng để tăng cường bảo vệ.

Đặc biệt, không cung cấp bất kỳ thông tin cá nhân nào qua điện thoại, kể cả khi đầu dây bên kia tự nhận là nhân viên ngân hàng, công an, viện kiểm sát, tòa án, thuế, hay bất kỳ cơ quan nhà nước nào. Đồng thời, hãy cảnh giác với những đường dẫn hoặc yêu cầu cài đặt ứng dụng từ người lạ trên mạng xã hội, đó có thể là bẫy dẫn dụ bạn đến các trang web độc hại hoặc cài đặt phần mềm gián điệp.

Việc giữ cho mình một chút tỉnh táo và kiềm chế sự tò mò là chìa khóa để tránh mất tiền oan và bảo vệ bản thân khỏi các chiêu trò lừa đảo tinh vi trên mạng viễn thông.