Tag

Âm hưởng Điện Biên qua những bài ca đi cùng năm tháng

Nhịp điệu cuộc sống 07/05/2025 10:21
aa
TTTĐ - Mỗi tháng 5 về, cả nước tưng bừng kỉ niệm ngày chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954) “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”, mốc son chói lọi trong lịch sử giữ nước của dân tộc. Thời gian có thể qua đi nhưng âm hưởng về Điện Biên vẫn còn sống mãi trong kí ức người Việt qua những bài ca đi cùng năm tháng.
Điện Biên tích cực bảo tồn, vun đắp, phát huy giá trị văn hóa đặc sắc Điện Biên sắp khánh thành Cột cờ A Pa Chải Bản lĩnh và trí tuệ Việt Nam trong Chiến dịch Điện Biên Phủ

Điện Biên trong lòng Hà Nội

71 năm trước, không ít người con Hà Nội đã chiến đấu kiên cường ở chiến trường Điện Biên ấy. Có những người trở về để trở thành nhân chứng sống kể lại cho con cháu mình nghe về “Chiến sĩ anh hùng/ Đầu nung lửa sắt / Năm mươi sáu ngày đêm khoét núi, ngủ hầm, mưa dầm, cơm vắt (Hoan hô chiến sĩ Điện Biên - Tố Hữu).

Có những người lại tiếp tục “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”, tham gia vào cuộc kháng chiến chống Mỹ của dân tộc nhưng có những người mãi mãi gửi tuổi thanh xuân nơi chiến tuyến. Chính bởi vậy, dù địa lý cách nhau mấy trăm cây số nhưng vẫn có sự gần gũi, thân thuộc là vậy.

Người Hà Nội còn gắn bó với Điện Biên Phủ khi tái hiện chiến thắng lẫy lừng này trong cuộc kháng chiến chống Mỹ với trận “Điện Biên Phủ trên không” năm 1972.

Sắc hoa ban Tây Bắc giữa lòng Thủ đô Hà Nội
Sắc hoa ban Tây Bắc giữa lòng Thủ đô Hà Nội

Chiến công 12 ngày đêm của trận “Điện Biên Phủ trên không” đã buộc Mỹ phải chấp nhận thất bại, tuyên bố ngừng ném bom miền Bắc Việt Nam, tiếp tục trở lại bàn đàm phán ở Hội nghị Paris.

Một lần nữa lấy tên “Điện Biên Phủ” để tạo lập chiến công trong thời đại mới, chính là Hà Nội và cả nước vẫn mang trong mình niềm tự hào về chiến tích của cha ông ta xưa kia.

Hà Nội còn có phố Điện Biên Phủ, một con phố gắn liền với rất nhiều di tích, điểm nhấn của thành phố này. Từ ngày 7/5/1964, nhân kỷ niệm 10 năm chiến thắng Điện Biên Phủ, UBND thành phố Hà Nội quyết định đặt cho một con đường nằm trong khu trung tâm của thành phố tên gọi Điện Biên Phủ. Con đường sẽ luôn nhắc nhở mỗi người dân Thủ đô và các thế hệ mai sau về quá khứ hào hùng của dân tộc.

Không những thế, dịp này hàng năm, những ca khúc về Điện Biên cứ ngân dọc các phố, vang lên từ mỗi ngôi nhà. Giai điệu hào hùng, trầm bổng của những bài hát này tái hiện lại một thời đạn bom oanh liệt và cho thấy trái tim của người Hà Nội vẫn hướng tới Điện Biên Phủ thân yêu.

“Hò kéo pháo” - tái hiện không khí chiến đấu hăng say quên mình

Bài hát “Hò kéo pháo” theo như nhạc sĩ Hoàng Vân tâm sự: "Nó là những giây phút đẹp nhất, xúc động nhất trước thiên anh hùng ca bất tử của chiến thắng Điện Biên Phủ, mà không dễ gì có được trong cuộc đời sáng tác âm nhạc của tôi...". Bài hát mang khí thế của những dòng người tập trung hết sức lực và tình cảm kéo những khẩu pháo nặng hàng tấn từ thung lũng lên đỉnh đồi để chiến đấu. Bởi vậy, bài hát này đã góp phần không nhỏ tạo nên sức mạnh để làm nên những chiến thắng ngày ấy.

Bộ đội ta kéo những khẩu pháo nặng hàng tấn vượt núi, xuyên rừng vào chiến trường Điện Biên Phủ (Ảnh tư liệu)
Bộ đội ta kéo những khẩu pháo nặng hàng tấn vượt núi, xuyên rừng vào chiến trường Điện Biên Phủ (Ảnh tư liệu)

Hồi đó, 17 tuổi, Hoàng Vân tạm "xếp bút nghiên" lên đường đi kháng chiến. Từ trường sĩ quan, Hoàng Vân được điều về làm Chính trị viên một tốp văn công của Sư đoàn 312. Vào thời điểm quân ta đang chuẩn bị cho Chiến dịch Điện Biên Phủ thì ông được cử đi quan sát chiến trường để sau đó đưa đồng đội tới phục vụ các đơn vị tham gia chiến đấu.

Một hôm, Hoàng Vân được tận mắt nhìn thấy cảnh tượng hào hùng của các chiến sĩ pháo binh gò lưng kéo pháo vượt dốc núi cao hàng nghìn mét. Hàng trăm con người lưng cúi rạp, chân xoạc, tay bám vai ghì cùng hỗ trợ dây tời kéo khẩu trọng pháo nhích dần, nhích dần từng tấc một ngược lên đỉnh dốc theo một nhịp thống nhất: "Hò dô ta... nào! Hai... ba nào!".

Giờ nghỉ, các chiến sĩ còn kể cho Hoàng Vân nghe biết bao tấm gương dũng cảm hy sinh của pháo thủ trong khi làm nhiệm vụ: Pháo thủ Mận bị pháo đè lên chân vẫn một mực kiên trung, chiến sĩ Nguyễn Văn Chức quên mình ôm chèn lao vào giữ pháo, anh hùng Tô Vĩnh Diện lấy thân mình chèn pháo… đã khiến nhạc sĩ xúc động mạnh mẽ.

Nhạc sĩ Hoàng Vân
Nhạc sĩ Hoàng Vân

Ông đã thức thâu đêm để viết cho xong bài hát này. Sau này, mặc dù nhạc sĩ Hoàng Vân đã có thêm nhiều kiến thức âm nhạc đủ sức sáng tác đại hợp xướng “Bài ca Điện Biên Phủ” nhưng ca khúc “Hò kéo pháo” vẫn là ca khúc đi vào lòng người sâu đậm nhất, góp phần tái hiện lại không khí chiến đấu hăng say quên mình của bộ đội và Nhân dân ta những tháng ngày hào hùng, gian khổ ấy.

“Giải phóng Điện Biên” - bản hùng ca bất hủ

“Giải phóng Điện Biên” của nhạc sĩ Đỗ Nhuận từ lâu đã trở thành tượng đài bằng âm thanh, một bản hùng ca bất hủ rộn ràng trong tâm hồn mỗi người Việt, khơi dậy trong lòng người những tình cảm xúc động, bồi hồi, như đang được tham gia vào đoàn quân thắng trận trở về năm ấy, cho dù người đó đã đi qua những giờ phút sinh tử của cuộc chiến “56 ngày đêm mưa dầm cơm vắt” hay đang sống trong những năm tháng thanh bình, no ấm.

Hoa ban Tây Bắc
Hoa ban Tây Bắc

Qua cuốn hồi kí “Âm thanh cuộc đời”, nhạc sĩ Đỗ Nhuận đã kể về “đứa con tinh thần” này với biết bao tình cảm nâng niu, trân trọng. Mùa xuân 1954, nhạc sĩ Đỗ Nhuận - Trưởng đoàn văn công Tổng cục chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam dẫn đoàn lên Tây Bắc tham gia "Chiến dịch Trần Đình" (mật danh của chiến dịch Biện Biên Phủ).

Cuộc chiến kéo dài tới ngày thứ 50. Sáng hôm ấy, nhạc sĩ Đỗ Nhuận cùng anh chị em văn công đang san lấp hố bom dọc đường, gặp một cán bộ tuyên huấn mặt trận tìm đến. Với giọng nói đầy lạc quan, anh nói với nhạc sĩ Đỗ Nhuận như để mọi người cùng nghe: "Thắng đến nơi rồi. Đỗ Nhuận phải sáng tác một ca khúc mừng chiến thắng, kẻo không đuổi kịp cánh lính bộ binh xung kích đó...".

Âm hưởng Điện Biên qua những bài ca đi cùng năm tháng

Đêm hôm ấy, nhạc sĩ Đỗ Nhuận ôm cây đàn ghi-ta bập bùng tìm giai điệu, tiết tấu và ca từ và rồi bỗng nhiên anh nẩy ra ca từ: "Giải phóng Điện Biên, bộ đội ta tiến quân trở về, giữa mùa hoa nở miền Tây Bắc tưng bừng vui...". Từ ấy hình ảnh và cảnh quan Tây Bắc cứ như một cuốn phim hiện lên trong ca từ của Đỗ Nhuận: "Bản mường xưa nương lúa mới trồng, kìa đoàn em bé giữa đồng nắm tay xoè hoa”.

Bài hát được nhạc sĩ Đỗ Nhuận vận dụng một cách sáng tạo âm hưởng, làn điệu dân ca Tây Bắc và làn điệu chèo của đồng bằng Bắc Bộ với những tiếng kèn thắng trận hùng tráng, nhịp chân múa xòe hoa xen lẫn với bước quân hành. Bài hát đã trở thành nhạc hiệu chương trình Thời sự của Đài Tiếng nói Việt Nam suốt những năm qua.

“Tình ca Tây Bắc” - đậm văn hóa, tình người xứ hoa ban

Nếu như hai bài hát trên viết về không khí chiến đấu và chiến thắng của bộ đội và Nhân dân ta trong suốt chiến dịch thì “Tình ca Tây Bắc” lại vẽ nên Tây Bắc trong những năm tháng hòa bình xây dựng, mang đậm văn hóa, tình người xứ sở hoa ban.

Đó là năm 1957, trên đường đi sưu tầm dân ca Mường, Thái ở vùng đất Tây Bắc, nhạc sĩ Bùi Đức Hạnh rất hứng khởi vì bắt gặp ý nhạc hay trong bài thơ “Tình ca Tây Bắc” của Cầm Giang. Khi sáng tác, ông không chạy theo các khổ thơ mà chỉ nhắc lại mô típ của nó: “Em là dòng sông Mã, anh là núi Mường Hung…, anh là rừng xanh thẳm, em là suối ngàn sâu…”, làm sao cho quyện với giai điệu theo một kết cấu chặt chẽ.

Mùa vàng Tây Bắc
Mùa vàng Tây Bắc

Tình yêu đôi lứa đẹp một cách hồn nhiên vì đều biết hiến dâng cho nhau, vì nhau, vun đắp cuộc sống đầm ấm, bền chắc: “Em hãy về bên suối, đợi anh ở bên khuông, anh làm no lòng mường/ em làm vui ấm bản”. Cuối cùng, cuộc sống êm đềm của đôi lứa đã hoà hợp với mùa xuân đất trời thanh bình như muôn đời nay vẫn thế: “Bên nhau cùng sống vui êm đềm cùng núi rừng, đất nước hoà bình, hạnh phúc ta như mùa xuân”.

Những âm thanh dịu dàng, mát lành như dòng suối ấy cứ chảy mãi, chảy mãi vào tâm hồn người nghe, thấm đẫm chất dân ca miền Tây Bắc, gợi lên tình yêu quê hương, xứ xở thiết tha trong mỗi con người Việt Nam.

Đọc thêm

Bà Rịa - Vũng Tàu khởi công thêm dự án du lịch trị giá tỷ USD Du lịch

Bà Rịa - Vũng Tàu khởi công thêm dự án du lịch trị giá tỷ USD

TTTĐ - Sáng 15/5, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu chứng kiến dự án du lịch nghỉ dưỡng có vốn đầu tư hơn 1 tỷ USD tại Hồ Tràm, Xuyên Mộc.
Xử lý thông tin phản ánh về xây dựng đường cao tốc khu vực Đồng bằng sông Cửu Long Giao thông

Xử lý thông tin phản ánh về xây dựng đường cao tốc khu vực Đồng bằng sông Cửu Long

TTTĐ - Báo điện tử VnExpress ngày 8 tháng 5 năm 2025 có bài phản ánh về suất đầu tư đường cao tốc trên cầu cạn tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long.
“Bản hòa tấu” nghệ thuật đỉnh cao mở màn Tuần lễ Văn hóa Du lịch Hà Nam 2025 Du lịch

“Bản hòa tấu” nghệ thuật đỉnh cao mở màn Tuần lễ Văn hóa Du lịch Hà Nam 2025

TTTĐ - Mới đây, Quảng trường Công viên Lễ hội - Sun Urban City, TP Phủ Lý dường như bùng nổ với chương trình nghệ thuật đặc biệt “Rực rỡ Hà Nam” cùng màn bắn pháo hoa mãn nhãn, chính thức khai màn Tuần Văn hóa Du lịch Hà Nam 2025. Chương trình thu hút đông đảo người dân và du khách tham dự.
Cảnh sát giao thông TP Hồ Chí Minh chính thức tổ chức sát hạch lái xe Giao thông

Cảnh sát giao thông TP Hồ Chí Minh chính thức tổ chức sát hạch lái xe

TTTĐ - Ngày 14/5, Phòng Cảnh sát giao thông (CSGT) - Công an TP Hồ Chí Minh đã tổ chức kỳ thi sát hạch lái xe cho hàng trăm thí sinh. Đây là kỳ thi đầu tiên do CSGT thực hiện sau khi tiếp nhận nhiệm vụ này.
Xây dựng đường sắt tốc độ cao cần gắn với chuyển giao, làm chủ và phát triển công nghệ Giao thông

Xây dựng đường sắt tốc độ cao cần gắn với chuyển giao, làm chủ và phát triển công nghệ

Sáng 14/5, tại Trụ sở Chính phủ, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã tiếp xã giao ông Trần Tư Xương, Tổng Giám dốc Công ty Công trình xây dựng Trung Quốc (CCECC), thuộc Tập đoàn Xây dựng đường sắt Trung Quốc (CRCC).
Đà Nẵng chi hơn 100 tỷ đồng nâng tầm phố du lịch An Thượng Nhịp điệu cuộc sống

Đà Nẵng chi hơn 100 tỷ đồng nâng tầm phố du lịch An Thượng

TTTĐ - Trong giai đoạn 2 đầu tư tuyến phố du lịch An Thượng, Đà Nẵng sẽ chi hơn 100 tỷ đồng đầu tư nhiều hạng mục, mở rộng không gian, trong đó có sân khấu nhạc nước.
Đồng Nai lên phương án đầu tư dự án Tuyến đường trên cao Giao thông

Đồng Nai lên phương án đầu tư dự án Tuyến đường trên cao

TTTĐ - Tỉnh Đồng Nai vừa có cuộc họp về phương án đầu tư cho Dự án Tuyến đường trên cao dọc quốc lộ 51 (từ ngã tư Vũng Tàu đến Cổng 11).
Nhân dân Thủ đô hoan hỉ cung nghinh xá lợi Phật Người Hà Nội

Nhân dân Thủ đô hoan hỉ cung nghinh xá lợi Phật

TTTĐ - Chiều 13/5, xá lợi Đức Phật Thích Ca Mâu Ni đã chính thức đến Hà Nội trong lễ cung nghinh long trọng, thành kính. Nhân dân Thủ đô cung kính chờ đón xá lợi Phật để chiêm bái, đỉnh lễ.
Lựa chọn đầu tư mở rộng hoàn chỉnh đoạn tuyến cao tốc phải khoa học, sát thực tiễn Giao thông

Lựa chọn đầu tư mở rộng hoàn chỉnh đoạn tuyến cao tốc phải khoa học, sát thực tiễn

TTTĐ - Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh yêu cầu này tại cuộc họp nghe báo cáo tình hình triển khai nghiên cứu đầu tư mở rộng các đoạn tuyến cao tốc Bắc - Nam phía đông giai đoạn 2017-2020 và giai đoạn 2021-2025 theo quy mô cao tốc hoàn chỉnh, chiều 13/5.
Cung nghinh xá lợi Phật, một lòng hướng thiện Người Hà Nội

Cung nghinh xá lợi Phật, một lòng hướng thiện

TTTĐ - Từ ngày 13 - 16/5, xá lợi Đức Phật Thích Ca Mâu Ni - bảo vật quốc gia Ấn Độ được tôn trí tại chùa Quán Sứ (Hà Nội). Đây là dịp để Nhân dân Thủ đô và các vùng được cùng chiêm báo, đỉnh lễ và hướng về Phật pháp với lòng thành kính, mong điều thiện, điều lành ngập tràn thế gian, mọi người đều được sống an lành, vui vẻ.
Xem thêm