 Đi cùng với không gian sống mới ở các khu chung cư cao tầng là những va chạm mới, từ chiếc ghế kéo rít lúc nửa đêm đến tiếng trẻ con khóc vọng xuống tầng dưới hay đỗ xe sai chỗ… Giữa đời sống 4.0, bài học ứng xử “tầng trên, tầng dưới” không chỉ là câu chuyện dân sinh, mà còn là phép thử cho văn hóa Hà Nội: Thanh lịch, chuẩn mực, biết đặt mình vào cộng đồng. Khi tường nhà không ngăn nổi mâu thuẫn… Một sáng cuối tuần, nhóm Zalo cư dân một tòa nhà tại khu chung cư trên địa bàn phường Yên Sở, Hà Nội bỗng náo lên vì một tin nhắn ngắn gọn nhưng đầy bức xúc: “Đề nghị gia đình tầng 8 không để con chạy nhảy từ 6h sáng. Đây là khu chung cư, không phải sân bóng!”. Không chậm trễ, phía gia đình bị nêu tên lập tức phản hồi: “Chúng tôi sống hợp pháp, con trẻ vận động là điều bình thường. Đừng làm quá lên!”. Chỉ trong vòng một buổi sáng, hàng chục tin nhắn qua lại, gay gắt không kém, giữa những cư dân… thậm chí còn chưa từng gặp mặt. Cuộc khẩu chiến khép lại bằng sự im lặng gượng gạo, nhưng những ánh mắt nhìn nhau trong thang máy sau đó thì đầy lạnh nhạt, ngại ngùng và xa cách. Một “cuộc chiến tầng trên, tầng dưới” không tiếng gào thét to tiếng nhưng âm ỉ và đủ sức bào mòn dần mối quan hệ cộng đồng trong không gian tưởng chừng văn minh, hiện đại.  Các tòa chung cư cao tầng tại khu đô thị Dương Nội, Hà Nội | | Tại khu chung cư ở phường Dương Nội, Hà Nội, anh Lê Văn Hùng (45 tuổi) kể lại: “Sáng nào tôi cũng bị đánh thức bởi tiếng kéo ghế cót két từ căn hộ tầng trên. Ban đầu nghĩ là chuyện nhỏ nhưng sau một tháng ròng rã, tôi dán một mảnh giấy nhắc nhẹ thì lập tức bị gỡ mất, kèm theo tin nhắn phản ứng rất khó chịu”. Ở khu chung cư tại phường Hoàng Liệt, chị Lê Ngọc Mai (35 tuổi) không khỏi ngán ngẩm khi bắt gặp những túi rác to nhỏ vứt bừa bãi dưới chân cầu thang, bất chấp bảng “cấm đổ rác” ngay trước mắt. Chưa kể, thang máy bị dán bã kẹo cao su, tiếng cười nói ồn ào, trẻ con nghịch phá nút bấm, chó mèo thỉnh thoảng phóng uế như nơi không người… Không gian sống được kỳ vọng là hiện đại, văn minh nhưng lại liên tục phát sinh những va chạm đời thường. Khi thiếu đi một “ngôn ngữ chung” của sự đồng cảm, chia sẻ và tôn trọng, những xích mích nhỏ lại có thể biến thành chiến tranh bàn phím, khiến chung cư, vốn là nơi ở như trở thành một nơi “ở tạm”.  Khu chung cư Rose Town (phường Yên Sở, thành phố Hà Nội) “Người Hà Nội xưa gắn với ngõ phố, nơi hàng xóm tối lửa tắt đèn có nhau nhưng khi không gian sống chuyển lên cao, cách sống khép kín hơn, thì văn hóa cũng cần dịch chuyển”, một chuyên gia xã hội học đô thị chia sẻ. Thực tế cho thấy, nhiều cộng đồng cư dân trẻ ở các khu đô thị mới tại Hà Nội tuy có trình độ học vấn, điều kiện sống tốt nhưng lại thiếu gắn kết. Mỗi người đóng cửa căn hộ riêng của mình, giữ một vùng trời riêng, ít ai biết mặt hàng xóm, càng ít khi chủ động chào hỏi, giao tiếp. Đến khi xảy ra mâu thuẫn, phần lớn lại chọn cách phản ứng trong im lặng hoặc qua… tin nhắn gay gắt. Chị Nguyễn Thị Mai Hương (48 tuổi), cư dân lâu năm tại khu đô thị Dương Nội, kể lại một câu chuyện đáng suy ngẫm: “Tôi từng bị hàng xóm viết tin mắng mỏ trong nhóm cư dân chỉ vì mở nhạc tập yoga hơi to vào buổi sáng sớm. Lúc đầu cũng bức xúc lắm, nhưng sau đó tôi quyết định nhắn lời xin lỗi, rồi mời chị ấy cùng tập yoga miễn phí. Vậy mà từ mâu thuẫn lại thành bạn”. Câu chuyện của chị Hương phản ánh rõ điều tưởng chừng đơn giản nhưng lại không dễ: Văn minh không chỉ là sống theo đúng quy định, mà còn là khả năng lắng nghe, điều chỉnh hành vi để hài hòa với cộng đồng, biết tôn trọng sự khác biệt, nhường nhịn đúng lúc. | | | Anh Đỗ Đình Toàn, cư dân khu chung cư Rose Town | Công nghệ nâng tầm văn hóa nhưng không thay thế được lòng người Một trong những thay đổi lớn trong đời sống đô thị hiện đại là sự xuất hiện của các nhóm kết nối cộng đồng trên nền tảng số như Zalo, Facebook. Ban đầu chỉ để thông báo mất điện, sửa thang máy, đến nay gần như mỗi tòa chung cư đều có từ 3–5 nhóm cộng đồng: Nhóm cư dân toàn nhà, nhóm tầng, nhóm từ thiện, nhóm thể thao… Anh Đỗ Đình Toàn, cư dân khu chung cư Rose Town (phường Yên Sở, thành phố Hà Nội) chia sẻ: “Chúng tôi coi các nhóm cư dân không chỉ là nơi cập nhật thông tin, mà là cầu nối mềm giữa những người sống chung một mái nhà, giúp ai cũng có thể nói, có thể nghe và chia sẻ vấn đề của mình”. Tuy nhiên, chính các nền tảng số này lại có thể trở thành “không gian công kích tập thể” nếu không được điều hành và sử dụng đúng mực. Từ một tin nhắn góp ý nhẹ, dễ dàng bị kéo thành hàng chục bình luận gay gắt, gán ghép, khiến sự việc đơn giản trở nên phức tạp và tổn thương không đáng có. Chị Phạm Thu Hà, cư dân một khu chung cư tại phường Thanh Xuân, bày tỏ: “Công nghệ giúp mình không bị bỏ lỡ thông tin nhưng quan trọng vẫn là thái độ. Một tin nhắn góp ý nếu thiếu thiện chí thì cũng vô nghĩa”. Đời sống 4.0 không thể thiếu kỹ năng mềm 1.0, đó là khả năng nói lời xin lỗi, khả năng cảm thông, sự khéo léo trong giao tiếp và cả việc biết “dừng lại một nhịp” trước khi viết ra điều gì đó có thể khiến người khác tổn thương. Thành phố đáng sống bắt đầu từ cư dân đáng mến Theo anh Phạm Xuân Lâm, thành viên Ban quản trị tòa DV04 (khu chung cư Rose Town), nhiều mâu thuẫn tưởng lớn nhưng chỉ cần một lời xin lỗi đúng lúc là hóa giải được. “Chúng tôi khuyến khích gặp mặt trực tiếp, trao đổi ôn hòa. Tránh tranh luận dài dòng trong nhóm Zalo vì rất dễ hiểu lầm”, anh Lâm chia sẻ. Anh Lâm cho hay, một số nguyên tắc “giao ước cộng đồng” đã được đề xuất và triển khai tại nhiều chung cư như: Giữ yên lặng sau 22h, không đổ rác sai nơi quy định, không thả rông vật nuôi, không bật tivi quá to, góp ý với thái độ lịch sự… Dù chưa có tính pháp lý mạnh mẽ nhưng lại là kim chỉ nam giữ gìn sự hòa thuận, nếp sống văn minh trong môi trường đông đúc và đa dạng. Văn hóa Hà Nội nếu chỉ là hoài niệm về sự tinh tế, nhã nhặn trong những ngõ phố nhỏ, sẽ dần phai nếu không được tiếp nối và chuyển hóa trong môi trường sống mới. Giữa tầng trên tầng dưới, con người không chỉ chia sẻ không gian mà còn chia sẻ cảm xúc, văn hóa và cách làm người. Một trong những nét đẹp đáng tự hào tại các khu chung cư hiện nay chính là việc cư dân chủ động kiến tạo đời sống cộng đồng ấm áp, giàu tình người. Tại khu Rose Town, nhóm cư dân tầng 8 đã duy trì thông lệ tổ chức tiệc nhỏ vào các dịp lễ, từ Trung thu, đến Tết thiếu nhi, tất niên, chào năm mới. Họ cùng góp tiền, chuẩn bị bánh kẹo, quà tặng và không gian check-in cho trẻ em… “Lúc đầu chỉ vài gia đình tham gia, giờ thì cả tầng rất thân thiết”, anh Đỗ Đình Toàn tự hào.  Người dân tại khu chung cư Rose Town đồng lòng với công việc chung Còn tại khu Bắc Linh Đàm, nhiều bạn trẻ, đặc biệt là đoàn viên, thanh niên, đã tổ chức các hoạt động cộng đồng như: Dọn vệ sinh, tổ chức lớp học kỹ năng cho trẻ nhỏ. Bạn Nguyễn Vân Ngọc - cán bộ Đoàn, chia sẻ: “Văn minh không chỉ là im lặng trong thang máy. Đó còn là hành động vì nhau, là sự tử tế, là tinh thần cộng đồng”. Những việc làm nhỏ ấy chính là minh chứng rằng, không gian sống có thể khô cứng, nhưng lòng người thì luôn ấm áp nếu được trao cơ hội và sự tin tưởng. Theo nghiên cứu của bà Nguyễn Thị Huệ (Viện nghiên cứu Văn hóa), chung cư cao tầng là kết quả tất yếu của đô thị hóa, nơi hội tụ đa dạng lối sống, tầng lớp xã hội và văn hóa khác nhau. Văn hóa ứng xử trong môi trường này không chỉ đơn thuần là phép lịch sự, mà đã trở thành một “phần cứng” trong cấu trúc sống chung từ việc lựa chọn nội thất đến lối sống gọn gàng, ngăn nắp, sạch sẽ…  Một gia đình chuyển từ nhà ở mặt đất lên sống tại chung cư cao tầng | | Điều đáng mừng là theo khảo sát gần đây, hơn 70% cư dân cho biết đã thích nghi dễ dàng với môi trường sống chung cư và hài lòng với các yếu tố an ninh, tiện ích, môi trường sống. Tỷ lệ này phần nào cho thấy: Người Hà Nội đang chuyển mình tích cực và nếp sống mới đang dần định hình theo hướng văn minh, hiện đại. Hà Nội đang bước vào thời đại 4.0 với tốc độ chưa từng có. Những cao ốc mọc lên, những khu đô thị nối dài nhưng điều quyết định vẻ đẹp thực sự của Thủ đô không phải là những tòa nhà cao bao nhiêu tầng, mà là ở đó, con người cư xử với nhau như thế nào. Trong hành trình từ ngõ nhỏ đến tầng cao, văn hóa Hà Nội đang chuyển mình. Từ chỗ “tối lửa tắt đèn có nhau”, nay là “chung tầng - chung lòng”. Giữ gìn văn minh không còn là trách nhiệm của một thế hệ, mà là sự chung tay của tất cả những ai đang sống trong không gian Thủ đô dù ở tầng trên hay tầng dưới.  | (Còn nữa) Tác giả: Lê Dung Bài viết liên quan: | | | | |
eMag
azine
