Xây dựng văn hóa công vụ có ý nghĩa to lớn trong công cuộc cải cách nền hành chính theo hướng chuyên nghiệp, hiện đại, hiệu quả, liêm chính, phục vụ Nhân dân, phát triển đất nước nhanh và bền vững. Xác định rõ vai trò văn hóa công vụ, là một trong những yếu tố tiên quyết để nâng cao chỉ số cải cách hành chính, xây dựng chính quyền Thủ đô, thành phố Hà Nội đã chú trọng xây dựng đạo đức công vụ nhằm đổi mới tác phong, lề lối công tác của đội ngũ thực thi công vụ. Kết quả thực hiện đã giúp mỗi cán bộ, công chức, viên chức nâng cao trách nhiệm, ngày càng ứng xử chuẩn mực, phục vụ Nhân dân và doanh nghiệp tận tình hơn…

Văn hóa là nền tảng xây dựng đạo đức công vụ và đạo đức công vụ là cơ sở để thực thi trách nhiệm công vụ. Việc xây dựng và không ngừng bồi đắp nâng cao văn hóa, đạo đức công vụ cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có vai trò quan trọng và cần thiết trong lộ trình hướng đến một nền hành chính hiện đại, chuyên nghiệp, liêm chính và phục vụ.

Trong các triều đại phong kiến Việt Nam, văn hóa công vụ được thể hiện qua đạo nghĩa quân thần “trung quân ái quốc”, “tận tâm, tận lực gánh vác sơn hà”... Tinh thần ấy, trách nhiệm ấy đã làm nên những vàng son lịch sử chất chứa niềm tự hào với mỗi con dân nước Việt. Trong thời đại mới, cùng với việc đề cao tinh thần vì cộng đồng, văn hóa trách nhiệm sớm được định hình cùng đạo đức công vụ - hướng tới một công vụ liêm chính, là động lực phát triển quốc gia, dân tộc.

Ngay từ những ngày đầu tiên của chính thể nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, Chủ tịch Hồ Chí Minh - người sáng lập ra nền công vụ Việt Nam viết bài “Chính phủ là công bộc của dân” đăng trên Báo Cứu quốc đã khẳng định: “Việc gì có lợi cho dân thì làm. Việc gì có hại cho dân thì phải tránh”. Trong quá trình xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức cho nền công vụ Việt Nam, Người luôn nhắc nhở: Nước ta là nước dân chủ; bao nhiêu lợi ích đều vì dân; Bao nhiêu quyền hạn đều của dân; Chính quyền từ xã đến Chính phủ Trung ương do dân cử ra; Đoàn thể từ Trung ương đến xã là do dân tổ chức nên. Nói tóm lại, quyền hành và lực lượng đều ở nơi dân.

Quan điểm này của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định giá trị cơ bản của văn hóa công sở Việt Nam, bản chất của nền công vụ Việt Nam là phục vụ. Nền công vụ có văn hóa trước hết phải là tận tuỵ phục vụ Nhân dân. Vì vậy, văn hóa công vụ chỉ thực sự tích cực và hoàn thiện nếu nền công vụ đó mang đến cho tổ chức và công dân sự hài lòng. Sự hài lòng của người dân chính là thước đo hiệu quả trong thực hiện nhiệm vụ của cán bộ, công chức.

Cán bộ, đảng viên phải có văn hóa công vụ mới hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Văn hóa công vụ là một nội dung thường được thể hiện trong các lời tuyên thệ. Như lời tuyên thệ trong lễ kết nạp đảng viên; Trong 10 lời thề của cán bộ, chiến sĩ Quân đội Nhân dân Việt Nam; Trong các lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Với Quân đội, Người dạy phải “hiếu với dân”; Với lực lượng Công an thì “đối với dân phải kính trọng, lễ phép”; Với người thầy thuốc phải như “từ mẫu”; Cô giáo phải như “mẹ hiền”; Từ tuổi thiếu nhi đã phải biết “yêu Tổ quốc, yêu đồng bào”...

Trong suốt các thời kỳ cách mạng, Đảng ta luôn đề cao vai trò quan trọng của văn hóa, coi đó là nền tảng tinh thần, là mục tiêu, động lực quan trọng trong quá trình phát triển đất nước. Việc chú trọng chăm lo xây dựng văn hóa trong Đảng, văn hóa trong các cơ quan nhà nước và các đoàn thể được Đảng ta xác định là nhân tố quan trọng để xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; Trong đó trọng tâm là xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức có phẩm chất đạo đức, có năng lực chuyên môn, nghiệp vụ, hết lòng phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định, từ ngày thành lập đến nay, Đảng ta luôn luôn coi trọng vai trò của văn hoá và hết sức quan tâm đến công tác xây dựng văn hoá trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng đất nước, nhất là trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội.

Để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ đó, việc xây dựng, thực thi và nâng cao văn hóa công vụ trong các cơ quan hành chính nhà nước có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Nền hành chính nhà nước được tổ chức chặt chẽ từ Trung ương đến địa phương; Là hệ thống trực tiếp tổ chức thực hiện đường lối, chính sách, pháp luật và bảo đảm cho đường lối, chính sách, pháp luật đi vào cuộc sống; Là cầu nối trực tiếp giữa Đảng, Nhà nước với Nhân dân; Trực tiếp xử lý công việc hằng ngày, thường xuyên tiếp xúc trực tiếp với Nhân dân… Chính vì vậy, xây dựng văn hóa công vụ trong cơ quan hành chính nhà nước sẽ góp phần tạo ra môi trường văn hóa để mỗi cán bộ, công chức, viên chức không ngừng học tập, rèn luyện, xứng đáng là những “công bộc” của dân, tôn trọng, phục vụ Nhân dân, vì lợi ích của Nhân dân.

Thực tế cho thấy, kể từ khi Chính phủ ban hành Quy chế Văn hóa công sở trong các cơ quan hành chính nhà nước năm 2007 đến nay, việc xây dựng, hình thành văn hóa công sở đã có nhiều tác động tích cực, không ngừng gia tăng giá trị văn hóa trong hoạt động công vụ ở các cơ quan công quyền, thúc đẩy sự phát triển của nền hành chính công vụ.

Phát biểu tại Hội nghị toàn quốc tổng kết 10 năm công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực giai đoạn 2012 - 2022, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh: “Các giải pháp phòng, chống tham nhũng phải phù hợp với bối cảnh yêu cầu phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam và truyền thống văn hóa của dân tộc; Tiếp thu có chọn lọc kinh nghiệm của nước ngoài; Đồng thời, phải xây dựng được văn hóa công vụ của mỗi ngành, cơ quan, đơn vị. Văn hóa công vụ sẽ bảo đảm tính chuyên nghiệp, trách nhiệm, minh bạch, hiệu quả trong thực thi nhiệm vụ”.

Để phòng ngừa, ngăn chặn và chống lại “giặc nội xâm”, “kẻ thù hung ác”, bên cạnh việc xây “lồng” cơ chế để “nhốt” quyền lực thì việc xây dựng, hình thành văn hóa công vụ là giải pháp mang tính căn cơ, lâu dài, phù hợp với xu thế phát triển của thế giới và truyền thống văn hóa dân tộc.

Mới đây, Bộ Chính trị đã ban hành Kết luận số 12-KL/TW về tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Kết luận số 12 nhấn mạnh đến việc kiên quyết, kiên trì xây dựng văn hóa tiết kiệm, không tham nhũng, tiêu cực trong cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và Nhân dân. Cán bộ, đảng viên, trước hết là cán bộ lãnh đạo, quản lý phải chấp hành, thực hiện nghiêm các quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; Thực hiện tốt quy tắc ứng xử, đạo đức nghề nghiệp, trọng liêm sỉ, danh dự; Phê phán, lên án, tích cực đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực. Điều này càng đặt vấn đề phải chú trọng văn hóa liêm chính trong đội ngũ cán bộ, công chức để “không thể, không dám, không muốn tham nhũng” trong công cuộc quyết tâm phòng, chống tham nhũng của Đảng.

Nhấn mạnh vấn đề văn hóa trong cán bộ, công chức, GS.TS Hoàng Chí Bảo, nguyên Ủy viên Hội đồng Lý luận Trung ương cho rằng, chúng ta phải thấy tham nhũng là phản dân chủ, phản văn hóa. Bác Hồ còn nói tham nhũng là một tội ác phải nghiêm trị. Quyết tâm của Bộ Chính trị, của Trung ương trong đẩy mạnh chống tham nhũng là rất được lòng dân. Bản thân điều đó đã có ý nghĩa về văn hóa chính trị.

“Theo tôi, muốn xây dựng văn hóa không tham nhũng thì không có gì tốt hơn là giáo dục về đạo đức, thực hành đạo đức cách mạng cần, kiệm, liêm, chính, nhất là trong Đảng, trong đội ngũ cán bộ, công chức có chức, có quyền phải rất chú trọng giáo dục danh dự, liêm sỉ. Khi biết nhục vì rơi vào tham nhũng thì người ta sẽ tự bảo vệ mình và tự khắc có khả năng chống được tham nhũng”, GS.TS Hoàng Chí Bảo nói và cho rằng, chúng ta cũng phải kiểm soát chặt chẽ quyền lực bằng chính sách, cơ chế để không dám và không thể tham nhũng, tức là, có hàng rào luật pháp rất chặt chẽ và để không ai muốn tham nhũng vì phải trả giá rất đắt cả về cuộc sống, sinh mệnh và danh dự.

GS.TS Hoàng Chí Bảo cho rằng, phải có cơ chế, chế tài, cùng với giáo dục tinh thần. Theo cách nói của ông cha ta là phải kết hợp tốt đức trị và pháp trị, nhất là đề cao pháp trị trong xây dựng nhà nước pháp quyền thì cán bộ mới không dám tham nhũng. Khi cán bộ liêm chính thì doanh nghiệp có muốn móc nối, làm ăn phi pháp cũng khó.

Tại Hà Nội, xác định tầm quan trọng của văn hóa công vụ, lãnh đạo thành phố luôn rất chú trọng việc nâng cao ý thức, trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức Thủ đô. Đặc biệt, thời gian gần đây, việc thực hiện Chương trình số 06-CTr/TU của Thành ủy Hà Nội về “Phát triển văn hóa, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, xây dựng người Hà Nội thanh lịch văn minh giai đoạn 2021 - 2025”; Hai bộ quy tắc ứng xử, đã tạo sự chuyển biến mạnh mẽ, từng bước bồi đắp môi trường văn hóa công sở văn minh, hiện đại và chuyên nghiệp.

Cùng với đó, thành phố thực hiện chủ đề công tác năm “Nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động hệ thống chính trị”, “Năm kỷ cương hành chính”… với mục tiêu bao trùm là lấy người dân và doanh nghiệp làm trọng tâm phục vụ. Nhờ vậy, hệ thống chính trị thành phố đã tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính, xây dựng “Chính quyền phục vụ”. Đặc biệt, vai trò nêu gương, đạo đức công vụ, tinh thần, thái độ, ý thức, văn hóa ứng xử của cán bộ, công chức, viên chức Thủ đô ở công sở, nơi cư trú và nơi công cộng đã được chú trọng, với những hình ảnh đẹp, gần gũi, giàu giá trị nhân văn, giá trị văn hóa của người Hà thành.

Đầu năm 2017, Hà Nội ban hành Bộ Quy tắc ứng xử của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong các cơ quan thuộc thành phố với mục đích định hướng cho cán bộ các chuẩn mực trong giải quyết công việc với tổ chức và công dân, trong gia đình và xã hội và góp phần giữ gìn và phát triển truyền thống văn hóa tốt đẹp của Thủ đô và đất nước, xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh.

Đến làm việc tại khu vực một cửa, khu vực sảnh chính của các sở, quận, huyện của Hà Nội hiện nay có thể thấy các nội dung của Bộ Quy tắc ứng xử của cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong các cơ quan trực thuộc thành phố được in khổ lớn, đóng khung và treo công khai tại những vị trí dễ thấy.

Người dân làm thủ tục hành chính tại Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội

Tại Sở Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Quy tắc ứng xử được Sở in thành khổ lớn treo công khai tại Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính của Sở; Treo tại 10/10 phòng, đơn vị thuộc Sở tại vị trí dễ nhìn để được nhắc nhở thực hiện hằng ngày. Sở đã tích cực rà soát và xây dựng lại Quy chế làm việc theo phương châm: “Rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ quy trình, rõ hiệu quả”, đưa các nội dung Quy tắc ứng xử vào Quy chế làm việc, nhằm thống nhất trong trao đổi công việc và đồng thuận trong toàn cơ quan.

Hướng dẫn người dân làm thủ tục hành chính tại bộ phận một cửa UBND phường Đại Mỗ, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội

Quận Nam Từ Liêm là địa bàn đầu tiên của Hà Nội triển khai thực hiện mô hình “Chính quyền, công sở thân thiện và trách nhiệm”. Triển khai mô hình này, tất cả các phòng, ban thuộc Quận ủy, UBND quận Nam Từ Liêm, các đoàn thể và các phường trực thuộc đều xác định phương châm hành động “5 biết” (biết nghe dân nói, biết nói dân hiểu, biết làm dân tin, biết xin lỗi và biết cảm ơn), “5 rõ” (rõ người, rõ việc, rõ quy trình, rõ trách nhiệm, rõ hiệu quả), “3 không” (không chậm trễ trong việc giải quyết hồ sơ và công việc; Không sách nhiễu, phiền hà nhân dân; không để tổ chức, công dân đi lại nhiều lần)... Mô hình này được cộng hưởng với triển khai thực hiện Quy tắc ứng xử trong các cơ quan, đơn vị, hình thành nên những nét đẹp văn hóa mới, vừa nâng cao hiệu quả công việc, vừa hình thành một nền hành chính vì dân…

Để nâng cao văn hóa công vụ, Ban Chỉ đạo Chương trình 06 của Thành uỷ Hà Nội đã tổ chức nhiều đoàn kiểm tra, giám sát tại các sở, ngành, đoàn thể, quận huyện; Yêu cầu các cơ quan thực hiện nghiêm túc hơn nữa Quy tắc ứng xử. Qua đó, các đoàn đã giám sát, kiểm tra, đôn đốc để cán bộ, nhân viên thực hiện tốt hơn nữa quy tắc ứng xử, góp phần hình thành văn hóa công vụ, tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu quả công việc.

Nhìn lại lịch sử, có thể thấy việc xây dựng văn hóa công vụ là mạch nguồn bền bỉ chảy suốt hơn nghìn năm Thăng Long - Hà Nội. Việc nâng cao văn hóa công vụ là việc làm rất cần thiết nhằm bồi đắp mạch nguồn văn hóa lâu đời, thể hiện lối ứng xử thanh lịch, hòa nhã của người Hà Nội.

Có thể nói rằng, tư duy xin - cho trong văn hóa công vụ “đã hết thời”, nền hành chính vì dân phục vụ đã bám sâu vào trong nếp nghĩ, cách làm của đại đa số cán bộ, công chức tại các đơn vị trên địa bàn TP Hà Nội. Kết quả đó là nhờ những chuyển đổi mạnh mẽ của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư cùng sự quyết liệt trong chỉ đạo, điều hành của lãnh đạo thành phố trong triển khai Bộ Quy tắc ứng xử của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động. Dù vậy, ở một số nơi vẫn có một số cán bộ còn nhũng nhiễu, họ như “những con sâu bỏ rầu nồi canh”, cần quyết liệt chấn chỉnh ngay trong thời gian tới.

Các thủ tục hành chính đã được giải quyết nhanh hơn, thái độ của cán bộ nhẹ nhàng hơn, niềm nở hơn, thời gian chờ ít hơn… là nhận xét chung của nhiều người dân khi được hỏi về trải nghiệm tại các cơ quan hành chính nhà nước trên địa bàn Hà Nội trong thời gian qua.

Bộ phận Một cửa quận Cầu Giấy

Chị Doãn Thị Hiền (phường Quan Hoa, quận Cầu Giấy, Hà Nội) chia sẻ: “Mỗi lần đến UBND phường giải quyết công việc, tôi luôn nhận được sự hướng dẫn nhiệt tình của các anh, chị cán bộ, công chức. Cách đây không lâu, tôi ra phường lấy tiền hỗ trợ COVID-19, cán bộ bộ phận một cửa làm việc rất nhanh, chỉ mất vài phút là các thủ tục đã làm xong và tôi có thể ra về”.

Chị Hiền cho biết thêm, từ khi thành phố thực hiện mô hình “4 xin, 4 luôn”: Xin chào, xin lỗi, xin cảm ơn, xin phép; Luôn mỉm cười, luôn nhẹ nhàng, luôn lắng nghe, luôn giúp đỡ, chị cảm nhận rõ rệt sự thay đổi trong cách ứng xử của cán bộ công chức cơ sở với người dân.

Để kiểm chứng điều này, nhóm phóng viên báo TTTĐ “mục sở thị” tại một số phường trên địa bàn Hà Nội như Mỹ Đình 2 (quận Nam Từ Liêm), Dịch Vọng Hậu (quận Cầu Giấy), Thạch Bàn (quận Long Biên), Hàng Trống (quận Hoàn Kiếm)… Tác các phường này, chúng tôi đều thấy cán bộ, công chức ứng xử, giao tiếp với dân rất chuẩn mực, nhẹ nhàng và chuyên nghiệp.

Bác Nguyễn Thị Lan (phường Thạch Bàn, quận Long Biên) phải thốt lên rằng: “Thật đáng mừng khi thái độ ứng xử của cán bộ, công chức ngày càng tốt lên. Ngoài thái độ niềm nở, vui vẻ khi làm việc, cán bộ phường Thạch Bàn bây giờ còn làm việc rất chuyên nghiệp, hiệu quả và nhanh chóng hơn trước rất nhiều. Đúng theo tinh thần phục vụ người dân".

Thực hiện chủ trương của Thành ủy, UBND thành phố Hà Nội, các sở, ban, ngành và địa phương cũng đã có những cách làm sáng tạo, phù hợp và hiệu quả. Tại phường Mỹ Đình 2, quận Nam Từ Liêm, văn hóa công vụ được lãnh đạo đặc biệt quan tâm và coi đây là một trong những nội dung quan trọng trong công tác hành chính góp phần xây dựng chính quyền đô thị.

Bà Nguyễn Thị Hồng Phương - Phó Chủ tịch UBND phường Mỹ Đình 2 (quận Nam Từ Liêm, Hà Nội) chia sẻ, phường luôn lấy sự hài lòng của người dân và các tổ chức đến làm các thủ tục, giấy tờ là mục đích cuối cùng trong đánh giá hiệu quả công việc

Bà Nguyễn Thị Hồng Phương, Phó Chủ tịch UBND phường Mỹ Đình 2, quận Nam Từ Liêm cho biết, mặc dù vẫn còn nhiều khó khăn với tỷ lệ cán bộ nữ lên tới 60% nhưng phường luôn lấy sự hài lòng của người dân và các tổ chức đến làm các thủ tục, giấy tờ là mục đích cuối cùng trong đánh giá hiệu quả công việc.

“Tất cả cán bộ công chức trong phường đều xác định được ý thức trách nhiệm của bản thân trong việc phục vụ Nhân dân và các tổ chức. Chúng tôi không chỉ thực hiện kỷ luật kỷ cương hành chính, thời gian làm việc khoa học, giải quyết công việc hiệu quả mà còn xây dựng chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp thông qua phong cách, thái độ, tác phong phục vụ tổ chức, cá nhân đến giao dịch”, Phó Chủ tịch UBND phường Hồng Phương chia sẻ.

Lãnh đạo phường Mỹ Đình 2 cũng cho biết, trong quá trình làm việc, cán bộ công chức hàng ngày sẽ phải tiếp xúc với rất nhiều sắc thái công dân và không ít trường hợp đến làm thủ tục trong thái độ bực dọc, khó chịu, gây ồn ào.

“Khi người dân đến, nếu thấy có nhiều bực dọc, cán bộ công chức phường sẽ mời ngồi, hỏi han xem vì sao lại bức xúc như vậy, sau đó sẽ tiếp nhận hồ sơ và làm việc. Không ít trường hợp tôi phải trực tiếp mời vào phòng làm việc để trò chuyện, giải thích cho họ hiểu và hướng dẫn cách giải quyết”, bà Hồng Phương chia sẻ.

Tại UBND phường Giang Biên, quận Long Biên, việc chấp hành giờ giấc, niềm nở, thân thiện với công dân, sẵn sàng hỗ trợ người dân soạn thảo, đánh máy văn bản, mang trả kết quả tại nhà khi người dân khó khăn về giờ giấc, đi lại, hỗ trợ phí dịch vụ với hộ nghèo hoặc người dân mắc bệnh hiểm nghèo… là những việc làm được đánh giá cao của bộ phận “một cửa” của phường. Những điều này đều được hình thành từ chính môi trường làm việc thân thiện, cởi mở, không khí làm việc dân chủ mà phường duy trì được lâu nay, góp phần thúc đẩy tình cảm, tinh thần trách nhiệm trong mỗi người cán bộ.

Trên thực tế, bên cạnh các điểm sáng cùng những thành tựu đáng ghi nhận trong xây dựng văn hóa công vụ, đâu đó vẫn còn một bộ phận cán bộ, công chức, trong đó có cả cán bộ cấp cao thoái hóa, biến chất, quan liêu, tiêu cực, tham nhũng, thậm chí có biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Tinh thần, thái độ giao tiếp phục vụ Nhân dân có lúc, có nơi còn chưa tốt. Đại hội XIII của Đảng đã đánh giá: “Một bộ phận cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức chưa gương mẫu, chưa thực sự tôn trọng ý kiến, kiến nghị của Nhân dân và giải quyết kịp thời các quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người dân”.

Tấm biển 10 quy tắc giao tiếp với công dân được treo tại bộ phận một cửa

Điển hình như câu chuyện giải quyết vụ việc cho người dân của một số cán bộ xã Liên Trung (huyện Đan Phượng, TP Hà Nội). Theo bà Nguyễn Thị Thúy cùng đại diện một số hộ dân trú tại cụm 2 xã Liên Trung, huyện Đan Phượng, TP Hà Nội, phản ánh, năm 1994 các hộ dân ở ngõ 38 Nhà Thờ được xã Liên Trung để lại lối đi rộng 5m. Tuy nhiên nhiều năm qua, gia đình ông Nguyễn Trọng Sâm đã lấn chiếm đất công, xây tường rào gây khó khăn trong việc đi lại của các hộ dân.

“Hơn hai mươi năm qua, các hộ dân đã nhiều lần đề nghị gia đình ông Sâm lùi lại, trả diện tích lối đi chung, ông Sâm đã hứa nhưng mãi không thực hiện. Ngày 10/7/2019, người dân làm đơn gửi lên UBND xã Liên Trung yêu cầu giải quyết. Tuy nhiên, xã không giải quyết và cũng không báo cáo lên UBND huyện. Đến tháng 1/2020, UBND xã Liên Trung vẫn tổ chức xét duyệt, sau đó làm tờ trình lên huyện”, bà Thúy bức xúc phản ánh.

Hay mới đây, Chủ tịch UBND quận Cầu Giấy, Hà Nội đã ra quyết định kỷ luật công chức với hình thức Cảnh cáo ông Đỗ Ngọc Anh - Chủ tịch UBND phường Yên Hòa; Khiển trách ông Nguyễn Xuân Quang - Phó Chủ tịch UBND phường Yên Hòa và ông Trần Anh Tuấn - Đội trưởng Đội quản lý trật tự xây dựng đô thị quận Cầu Giấy.

Lực lượng chức năng xử lý sai phạm công trình biệt thự số 09 lô B, khu 5,2ha phường Yên Hòa, quận Cầu Giấy

Quyết định kỷ luật này được đưa ra sau hàng loạt tồn tại, có dấu hiệu "buông lỏng quản lý" của UBND phường Yên Hòa tại công trình biệt thự số 09 lô B, khu 5,2ha Yên Hòa. Hành vi vi phạm đã được phát hiện ngay từ giai đoạn thi công móng nhưng cán bộ phường Yên Hòa không kịp thời thiết lập hồ sơ vi phạm theo quy định của pháp luật, dẫn đến công trình vi phạm lớn, tồn đọng kéo dài, đến nay đã hoàn thiện gây khó khăn phức tạp cho việc xử lý, khắc phục hậu quả.

Hay mới đây nhất, vào ngày 19/7, Viện Kiểm sát Nhân dân huyện Thanh Trì đã ban hành cáo trạng, truy tố Nguyễn Tràng Thắng (SN 1982, cựu Chủ tịch UBND xã Tả Thanh Oai), Nguyễn Thúy Dương (SN 1987, cựu kế toán UBND xã Tả Thanh Oai) cùng về tội "Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ".

Cụ thể, ông Nguyễn Tràng Thắng với chức vụ là Chủ tịch UBND xã Tả Thanh Oai (Thanh Trì, TP.Hà Nội) và bà Nguyễn Thúy Dương - công chức kế toán, tài chính UBND xã Tả Thanh Oai, vì vụ lợi và động cơ cá nhân khác, đã làm trái công vụ là dùng 15 hóa đơn giá trị gia tăng khống (không có hàng hóa, dịch vụ kèm theo) để rút tiền từ dự toán ngân sách phòng, chống dịch tả lợn Châu Phi nhưng thanh toán không đúng mức giá cho các cá nhân có phương tiện công nông, máy xúc tham gia tiêu hủy lợn nhiễm dịch. Các đối tượng sau đó giữ lại số tiền chênh lệch từ việc thanh toán là 212 triệu đồng không nộp trả lại ngân sách. Số tiền này đã được Thắng, Dương hoàn trả vào các khoản tiền Thắng đã chỉ đạo tạm ứng để chi tiêu sai nguyên tắc trước đó. Hành vi của Thắng và Dương đã gây thiệt hại cho ngân sách Nhà nước với tổng số tiền hơn 212 triệu đồng.

Việc đưa ra những quyết định, xử lý công việc như ở xã Liên Trung, phường Liên Hòa… có thể còn liên quan đến năng lực xử lý công việc nhưng cũng không thể không nói đến sự thiếu trách nhiệm, nhũng nhiễu, gây khó dễ với dân của một bộ phận cán bộ. Chúng ta hẳn vẫn chưa thể quên những câu chuyện buồn liên quan đến cách ứng xử của cán bộ công chức với người dân như việc xưng “mày - tao”; Chuyện người dân đến làm thủ tục xin giấy chứng tử cho người thân bị cán bộ hẹn đi hẹn lại mà vẫn không nhận được giấy chứng tử, sau đó sự việc được đẩy thành căng thẳng khi có thông tin muốn làm nhanh ở phường phải “lót tay” 200.000 đồng…

Đành rằng trong thực tế, cán bộ công chức, đặc biệt là cấp phường, xã cũng có không ít áp lực, từ khối lượng công việc lớn, áp lực từ cấp trên hay thậm chí cả áp lực từ những hành vi thiếu văn hóa, thiếu tôn trọng của người khác… nên có thể trong một hoàn cảnh nào đó, trong một giây phút nào đó họ mất kiểm soát từ lời nói đến hành vi. Có đôi lúc, chúng ta có thể thông cảm nhưng sâu xa, mỗi cán bộ công chức đều cần hiểu rằng, khi lựa chọn một công việc nào đó, mỗi người đều có nghĩa vụ làm tốt vai trò, trách nhiệm của mình trong công việc đó. Việc lấy cớ vì lý do này, lý do khác để hành xử thiếu chuẩn mực với người dân rõ ràng là điều không thực sự xác đáng.

Khi bước ra ngoài cổng khu tập thể, một cán bộ phường Trúc Bạch (quận Ba Đình, Hà Nội) liền cảm thán: “Cô ấy uy tín lắm chị ạ. Bao nhiêu năm làm việc chưa từng bị người dân hay ai chê trách điều gì. Lúc nào cũng niềm nở, nhẹ nhàng, điềm tĩnh như thế”. Đó là một trong những những lời nhận xét chung của cán bộ phường và của người dân phường Trúc Bạch về cô Nguyễn Thị Hảo - Tổ trưởng Tổ dân phố số 4. Đáng mừng là, trên địa bàn Hà Nội, có không ít những con người làm việc tận tụy, nhiệt tình, hết lòng vì dân và “được lòng dân” như thế.

Chưa ai nhìn thấy cô tức giận, chưa từng nghe thấy cô to tiếng khi làm việc… đó chỉ là hai trong số rất nhiều những lời nhận xét chân thành dành cho cô.

Có dịp tiếp xúc với cô Hảo, trực tiếp nghe cô chia sẻ về chuyện đời chuyện nghề, chúng tôi mới cảm nhận rõ nét về những điều người dân nói về cô.

Cô Nguyễn Thị Hảo, Tổ trưởng Tổ dân phố số 4, phường Trúc Bạch chưa từng bị dân chê bởi cách làm việc nhẹ nhàng, tận tụy và hết lòng vì dân

Vốn là kế toán của một công ty lớn thuộc ngành đường sắt, sau khi nghỉ hưu, năm 2009, cô Nguyễn Thị Hảo (sinh năm 1954) được những người trong tổ dân phố tin yêu bầu làm tổ trưởng. Khác với nhiều người, khi làm công việc được cho là “vác tù và hàng tổng”, công việc mang tính chất “làm dâu trăm họ” tưởng nhiều khó khăn nhưng với cô mọi việc lại rất thuận lợi.

Đặc biệt khi phường Trúc Bạch thực hiện mô hình tổ cơ động hỗ trợ dịch vụ công trực tuyến tại nhà cho người dân, cô Hảo cùng các thành viên của phường được người dân đồng tình ủng hộ. Có được điều này là nhờ, trước khi triển khai các hoạt động, các tổ trưởng dân phố cùng với cán bộ công chức phường cũng đã có nhiều buổi làm việc, tiếp xúc, trao đổi thường xuyên với người dân.

“Tôi không cảm thấy khó khăn khi tiếp xúc hoặc làm việc với người dân. Người dân bây giờ trí thức cao, nhận thức tốt và họ rất cầu thị nên chỉ cần việc làm đúng, mô hình tốt thì họ sẽ đồng thuận cao. Đặc biệt, khi phường Trúc Bạch thực hiện mô hình Tổ cơ động hỗ trợ dịch vụ công trực tuyến tại nhà, ban đầu, ai cũng lo lắng nhưng rất may mắn là mô hình và việc làm của chúng tôi được người dân hưởng ứng”, cô Hảo chia sẻ.

Có bất kể chủ trương, chính sách gì của phường, cô Hảo đều trực tiếp “truyền thông” đến người dân một cách tường tận. Chính nhờ điều đó, người dân và cán bộ cũng dễ dàng xích lại gần nhau hơn.

“Có được sự ủng hộ của người dân đối với những tổ trưởng dân phố như chúng tôi thì ngoài sự nỗ lực của bản thân, còn nhờ có sự hỗ trợ và hướng dẫn tận tình của cán bộ, công chức phường. Lãnh đạo phường đối xử vô cùng gần gũi với người dân, biểu hiện ngay từ cách xưng hô “bà - con”. Từ ngày tôi làm tổ trưởng tổ dân phố đến giờ, chưa có bất kể ai chê trách tôi hoặc cán bộ của phường điều gì.

Điều đó không phải tự nhiên mà có. Tôi nhận thấy, cán bộ phường bây giờ rất chịu khó tu dưỡng, rèn luyện, luôn học hỏi cả về nghiệp vụ, tác phong, phẩm chất đạo đức và đặc biệt là có sự chỉ đạo sát sao của lãnh đạo cấp trên”, cô Hảo chia sẻ.

Hơn chục năm làm Tổ trưởng tổ dân phố, cô Hảo được cán bộ và người dân địa phương tin yêu, tín nhiệm bởi lòng nhiệt huyết, mẫu mực trong công việc và có trái tim nhân ái.

Là người nhanh nhẹn, tháo vát, cô Hảo luôn năng động, sáng tạo trong các phong trào hoạt động ở địa phương. Năm nay đã gần 70 tuổi nhưng cô Hảo chưa một ngày nào nghỉ ngơi, bởi còn nặng lòng với công việc ở tổ dân phố. Người dân địa phương đều nể phục, quý mến cô bởi làm bất cứ việc gì cô cũng đặt mình vào vị trí người khác và luôn nghĩ đến quyền lợi của mọi người.

Hằng ngày, cô Hảo không quản ngại vất vả, khó khăn, thường xuyên cùng các cán bộ cơ sở làm nhiều công việc không tên của tổ dân phố khi mọi người cần.

"Đóng góp vào công việc chung là niềm hạnh phúc của tôi trong nhiều năm qua. Vì thế, còn sức khỏe, tôi sẽ nỗ lực tiếp tục đóng góp cho cộng đồng", cô Hảo bộc bạch.

Khi được nghe rằng, cô Hảo chưa bao giờ tức giận hay to tiếng với bất kỳ ai trong tổ dân phố cũng như trong gia đình, chúng tôi liền hỏi bí quyết khiến cô có thể làm chủ được cảm xúc trong mọi hoàn cảnh. Cô cười đon đả: “Tôi chỉ nghĩ đơn giản rằng đầu tiên mình cần hoàn thành tốt công việc, nhiệm vụ của mình. Luôn giữ thái độ ổn định, tránh để cảm xúc chen ngang vào công việc, hạn chế cáu gắt. Việc ai đó đòi hòi quyền lợi của mình cũng là chuyện bình thường. Nhiệm vụ của mình là phải phân tích cho họ hiểu.

Đừng kỳ vọng là người dân nào cũng nói dễ nghe. Khi gặp những người đối xử chưa được thiện cảm với mình, nói những câu khó nghe, tôi sẽ xin phép ra về trước, sau đó vài ngày, đợi người dân bình tĩnh, tôi gọi điện hoặc đến gặp trực tiếp để giải thích cặn kẽ hơn; Chứ lúc đó cũng đối đáp, đôi co với là rất dễ mâu thuẫn, hỏng việc”.

Có lẽ, chính những điều cô tâm niệm với dân, làm tốt cho dân nên suốt hơn chục năm qua làm tổ trưởng chuyện va chạm to tiếng với dân chưa bao giờ xảy ra. Văn hóa công sở, đạo đức công vụ nằm ở chính chỗ đó chứ không phải ở đâu quá xa xôi…

Trong suốt 33 năm làm cán bộ (từ năm 1969 - 2002), Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Thị An luôn được chính quyền và người dân đánh giá cao bởi những cống hiến của bà trong công việc và cũng bởi sự thẳng thắn, bộc trực của một người cán bộ “dám nói, dám làm”.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Thị An luôn được chính quyền và người dân đánh giá cao bởi những cống hiến của bà trong công tác

Trong hơn 3 thập kỷ làm cán bộ, bà nhận thấy, cái được lớn nhất của một người cán bộ tốt chính là “được lòng dân”.

Trong suốt thời gian công tác, bà luôn lắng nghe ý kiến khách quan, trung thực của người dân, đồng nghiệp. Bà luôn xác định, mọi người cán bộ làm phải vì mọi người nên bà dám nói thẳng, nhìn thẳng để tìm ra những điều thiếu sót, góp ý để làm chính sách cho dân được tốt hơn. Với bà, người cán bộ tốt là luôn đau đáu về việc làm thế nào để những quan điểm, lời nói, hành động của mình được đa số người dân đồng thuận, ủng hộ.

Đến nay, đã gần 80 tuổi nhưng Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Thị An vẫn tràn đầy nhiệt huyết với công tác nghiên cứu khoa học, bảo vệ môi trường. Sau khi nghỉ hưu, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Thị An tiếp tục bận rộn với công tác xã hội. Là đại biểu HĐND thành phố Hà Nội (nhiệm kỳ 2004 - 2011) và đại biểu Quốc hội khóa XIII (nhiệm kỳ 2011 - 2016) của Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội, bà đã dồn nhiều tâm sức và thời gian tham gia các hoạt động lập pháp, giám sát, hiến kế những vấn đề quan trọng của Thủ đô và đất nước.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Thị An từng chia sẻ, trở thành đại biểu Quốc hội là một vinh dự lớn, song cũng là trách nhiệm nặng nề trước cử tri và Nhân dân. Để trở thành người đại biểu dân cử thực sự xứng đáng, việc đầu tiên là xác định mình phải hết lòng vì dân, phải đặt mình vào vị trí của người dân thì mới hiểu và có tiếng nói đại diện của người dân nơi nghị trường.

Có lẽ chính vì thế, trong nhiệm kỳ của mình, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Thị An đã có nhiều chất vấn, ý kiến thẳng thắn trên diễn đàn Quốc hội và để lại nhiều ấn tượng tốt đẹp trong lòng cử tri, Nhân dân cả nước.

Hẳn người dân Thủ đô còn nhớ, tại phiên thảo luận về Dự án Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí (sửa đổi), kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XIII, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Thị An đã thẳng thắn chỉ ra sự lãng phí, không tiết kiệm của một số cán bộ Nhà nước: “Không phải đi xe sang là có tầm đâu, nhiều đồng chí cán bộ cao cấp giản dị nhưng cũng có một số người còn nặng về hình thức; Đề nghị tăng giám sát, công khai chế độ trong phạm vi nào đó để mọi người giám sát”.

Thậm chí, bức xúc về tình trạng lãng phí, bà Bùi Thị An còn thẳng thắn chia sẻ, đất nước còn nghèo nhưng tình trạng lãng phí lại rất phổ biến. Dân nghèo nhưng tổ chức cưới phải hoành tráng rồi còng lưng đi làm trả nợ. Cán bộ thay đổi chức vụ là thay đổi xe mới. Cũng chính vì những chất vấn, góp ý thẳng thắn trên nghị trường nên bà Bùi Thị An chia sẻ, trong quá trình là đại biểu Quốc hội không ít lần bà gặp những gợi ý của trưởng ngành đề nghị phát biểu nhẹ nhàng hơn, thậm chí là xin không chất vấn.

Làm đại biểu Nhân dân không phải ai cũng có thể thẳng thắn như vậy. Muốn làm được vậy, người đại biểu đó nhất định phải có tâm sáng, lòng trong… Bất cứ ai tiếp xúc với Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Thị An đều cảm nhận được điều đó.

Hiện tại, với vai trò là Viện trưởng Viện Tài nguyên, Môi trường và Phát triển cộng đồng, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Thị An tiếp tục tham gia nhiều hoạt động khoa học nghiệp vụ, phát triển cộng đồng và bình đẳng giới, phục vụ cho sự phát triển bền vững của Thủ đô.

Câu chuyện về hai người phụ nữ, với hai vai trò, địa vị khác nhau nhưng có điểm chung mà chúng ta nhận thấy chính là hết lòng vì dân, đặt lợi ích của Nhân dân lên hàng đầu khi thực hiện những công việc liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến người dân. Nếu như cán bộ công chức nào nơi công sở cũng thấm nhuần được điều này giống như tổ trưởng tổ dân phố số 4 Nguyễn Thị Hảo và nguyên nữ đại biểu Quốc hội Bùi Thị An thì chắc chắn văn hóa công sở và đạo đức công vụ trên địa bàn TP Hà Nội sẽ ngày càng được nâng cao và đáp ứng được yêu cầu nguyện vọng ngày càng cao của Nhân dân.