Khi niềm tin người tiêu dùng bị bào mòn...

5 tháng đầu năm 2025, các lực lượng chức năng Ban Chỉ đạo 389 thành phố Hà Nội kiểm tra 9.587 trường hợp, xử lý 8.770 vụ vi phạm về buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả...

Niềm tin của người tiêu dùng là yếu tố sống còn đối với sự phát triển của bất kỳ doanh nghiệp nào. Tuy nhiên, thời gian gần đây, hàng loạt vụ bê bối liên quan đến sản xuất hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, gian lận thương mại, quảng cáo sai sự thật bị phát hiện đã khiến niềm tin của người tiêu dùng dần bị bào mòn nghiêm trọng.

Đạo đức kinh doanh xuống cấp, hồi chuông cảnh tỉnh toàn xã hội

Trong bối cảnh thương mại điện tử ngày càng phát triển mạnh mẽ, cùng với sự gia tăng cạnh tranh giữa các doanh nghiệp, đạo đức kinh doanh một trong những yếu tố cốt lõi đảm bảo sự phát triển bền vững đang có dấu hiệu xuống cấp nghiêm trọng. Lợi nhuận đang dần được đặt lên trên tất cả, đẩy lùi giá trị đạo đức, lương tâm và trách nhiệm xã hội ra phía sau.

Sự xuống cấp đạo đức kinh doanh đang làm tổn thương nghiêm trọng đến niềm tin của người dân. Người dân ngày càng hoang mang, lo sợ khi lựa chọn sản phẩm cho gia đình: “Liệu món ăn này có an toàn?”, “Liệu thuốc này có phải là hàng thật?”, “Liệu quảng cáo kia có đúng sự thật?”. Khi niềm tin bị xói mòn, hậu quả không chỉ là mất khách hàng mà còn là mất nền tảng để doanh nghiệp tồn tại lâu dài, phát triển bền vững.

Một sản phẩm giảm cân được "thần thánh hóa" bởi người nổi tiếng, nhưng thực chất chứa chất cấm, gây nguy hiểm đến sức khỏe. Khi hậu quả xảy ra, doanh nghiệp thường đổ lỗi cho người tiêu dùng "sử dụng sai cách" hoặc đơn giản là... im lặng, chối bỏ trách nhiệm.

Lực lượng Quản lý thị trường đồng loạt kiểm tra Saigon Square (Quận 1), phát hiện hàng nghìn sản phẩm nghi giả mạo thương hiệu nổi tiếng

Nguyên nhân thì có nhiều như: Chạy theo lợi nhuận một cách mù quáng mà xem nhẹ đạo đức nghề nghiệp. Thiếu sự kiểm tra, giám sát chặt chẽ từ cơ quan chức năng, dẫn đến tâm lý “lách luật”, “làm liều”. Ý thức trách nhiệm xã hội của một bộ phận doanh nghiệp và cá nhân còn thấp. Giáo dục về đạo đức kinh doanh trong đào tạo nghề và quản lý doanh nghiệp còn hạn chế…

Tuy nhiên, có một nguyên nhân rất quan trọng đó là sự thiếu minh bạch trong thông tin, thiếu kiểm soát từ các cơ quan quản lý nhà nước cũng đã góp phần khiến tình trạng này trầm trọng hơn.

Nhiều sản phẩm được đưa ra thị trường mà không qua kiểm định chặt chẽ, hoặc "lọt lưới" nhờ các mối quan hệ. Trong khi đó, cơ chế bảo vệ người tiêu dùng còn yếu, giải quyết khiếu nại kéo dài khiến người mua sản phẩm nản lòng đành “câm nín”.

Niềm tin của người tiêu dùng là tài sản vô hình nhưng vô cùng quý giá, khi bị mất đi, không chỉ doanh nghiệp mà cả nền kinh tế cũng phải gánh chịu hậu quả. Người tiêu dùng trở nên dè dặt, thậm chí quay lưng với hàng nội địa, tạo điều kiện cho hàng hóa ngoại tràn vào thị trường trong nước.

Giải pháp nào cho vấn nạn hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng?

Theo thống kê từ lực lượng quản lý thị trường, mỗi năm phát hiện hàng chục nghìn vụ vi phạm liên quan đến hàng giả, hàng nhái. Thực phẩm gắn mác "hữu cơ" nhưng lại sản xuất từ nguyên liệu không rõ nguồn gốc, mỹ phẩm nhái thương hiệu lớn nhưng chứa chất độc hại, thuốc chữa bệnh làm giả với thành phần không đạt chuẩn… là những ví dụ đáng báo động về mức độ nguy hiểm của vấn nạn này.

Khi đạo đức bị đánh đổi lấy lợi nhuận thì không chỉ doanh nghiệp mất đi giá trị, mà xã hội cũng dần đánh mất những chuẩn mực vốn có. Đã đến lúc các bên liên quan phải cùng nhau hành động quyết liệt, khôi phục lại lòng tin, đạo lý và sự minh bạch trong kinh doanh vì một xã hội công bằng, văn minh và phát triển thực chất, bền vững.

Công an TP Hà Nội khởi tố 4 đối tượng sản xuất, buôn bán gạo ST25 giả

Trước thực trạng nhức nhối vấn nạn hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, thực phẩm bẩn... thì việc đưa ra những giải pháp hiệu quả, đồng bộ là vô cùng cấp thiết hiện nay của cơ quan quản lý Nhà nước, doanh nghiệp để khôi phục niềm tin của người tiêu dùng.

Đối với doanh nghiệp, cần hành xử có trách nhiệm hơn với người tiêu dùng, xem niềm tin là giá trị cốt lõi chứ không chỉ là công cụ kinh doanh. Muốn giữ được niềm tin của người tiêu dùng họ cần nghiêm túc tuân thủ các quy định về sản xuất, kiểm định và ghi nhãn.

Bên cạnh đó, ứng dụng công nghệ vào quản lý chuỗi cung ứng như sử dụng mã QR, hệ thống truy xuất nguồn gốc bằng blockchain cũng là một giải pháp hiệu quả để người tiêu dùng có thể kiểm tra xuất xứ và độ an toàn của sản phẩm.

Đồng thời, mỗi cá nhân cần nâng cao nhận thức, trang bị kiến thức nhận biết sản phẩm thật, giả, ưu tiên mua hàng có nguồn gốc rõ ràng, được chứng nhận bởi các cơ quan chức năng. Người tiêu dùng cũng cần mạnh dạn tố giác các hành vi gian lận thương mại để góp phần làm trong sạch thị trường.

Đối với cơ quan quản lý Nhà nước, cần tăng cường hơn nữa công tác kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm. Các lực lượng chức năng như Quản lý thị trường, Công an kinh tế, Thanh tra y tế… cần được trang bị tốt hơn về công nghệ và nhân lực, để có thể phát hiện và xử lý kịp thời các trường hợp vi phạm.

Tập trung hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến sở hữu trí tuệ, an toàn thực phẩm, tiêu chuẩn sản phẩm; tăng nặng mức xử phạt để đủ sức răn đe các đối tượng sản xuất và kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng.

Cùng với đó, tăng cường công tác tuyên truyền, phản ánh các vụ việc vi phạm, nêu rõ hậu quả và trách nhiệm liên quan. Công tác giáo dục trong nhà trường nên tích hợp các nội dung về tiêu dùng thông minh và đạo đức kinh doanh từ sớm.

Cuộc chiến chống hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, thực phẩm bẩn… không phải là trách nhiệm của riêng ai. Chỉ khi nhà nước quản lý chặt chẽ, doanh nghiệp làm ăn chân chính, có đạo đức, người tiêu dùng có trách nhiệm, truyền thông vào cuộc hiệu quả, thì mới có thể đẩy lùi được vấn nạn nhức nhối như hiện nay.

Đây không chỉ là cuộc chiến bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, mà còn là cuộc chiến bảo vệ lòng tin xã hội và sự phát triển lành mạnh của nền kinh tế.