Đảng bộ thành phố Hà Nội qua các kỳ Đại hội

Đảng Cộng sản Việt Nam được thành lập ngày 3/2/1930. Hơn một tháng sau, vào ngày 17/3/1930 tại nhà số 42 phố Hàng Thiếc (nơi ở của đồng chí Đỗ Ngọc Du và là trụ sở của Xứ ủy Bắc kỳ, nay thuộc phường Hoàn Kiếm), Ban Chấp hành lâm thời của Đảng bộ thành phố Hà Nội được thành lập. Đây là sự kiện lịch sử đánh dấu sự ra đời của Đảng bộ thành phố Hà Nội, đảng bộ đầu tiên trên cả nước; đặt nền móng cho sự lãnh đạo thống nhất và tiến bộ của phong trào cách mạng trên địa bàn Hà Nội.

Khu vực trụ sở Thành ủy Hà Nội nổi bật với cụm pa nô, băng rôn cỡ lớn mừng kỷ niệm 95 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam và Đảng bộ thành phố (Ảnh: Đỗ Tâm)

Dưới sự lãnh đạo của Trung ương Đảng, Đảng bộ và nhân dân Hà Nội cùng nhân dân cả nước đã làm nên nhiều chiến công vĩ đại: Cách mạng Tháng Tám năm 1945 lập nên nước Việt Nam dân chủ cộng hòa; kháng chiến chống Pháp mà đỉnh cao là chiến thắng lịch sử Điện Biên phủ chấn động năm châu; xây dựng miền Bắc xã hội chủ nghĩa chi viện sức người, sức của cho miền Nam đánh thắng giặc Mỹ, thu non sông về một mối. Từ khi được thành lập đến nay, Đảng bộ thành phố Hà Nội đã qua 17 kỳ Đại hội.

Từ ngày 21 - 30/4/1959, Đảng bộ thành phố Hà Nội đã tổ chức Hội nghị cán bộ toàn Đảng bộ tại Nhà hát Lớn Hà Nội. Theo chỉ thị của Trung ương, hội nghị này có ý nghĩa như một Đại hội của Đảng bộ (Đại hội lần thứ I). Đại hội đã vinh dự được đón Chủ tịch Hồ Chí Minh đến dự và phát biểu. Bác đã căn cặn: "Đảng bộ Hà Nội phải làm gương mẫu cho các Đảng bộ khác. Đảng bộ Hà Nội gương mẫu sẽ góp phần đưa miền Bắc tiến lên chủ nghĩa xã hội, làm cơ sở vững mạnh đấu tranh giành thống nhất nước nhà".

Đại hội đại biểu Đảng bộ Thành phố lần thứ II được tổ chức từ 25/1 - 02/02/1961 xác định nhiệm vụ của Thủ đô trong 2 năm (1961-1962) ra sức phát triển sản xuất công nghiệp và nông nghiệp, đẩy mạnh công cuộc phát triển kinh tế, lấy sản xuất công nghiệp làm trọng tâm, tiếp tục hoàn thành cải tạo xã hội chủ nghĩa. Đồng thời ra sức phát triển văn hóa giáo dục, đề cao trình độ quản lý và kỹ thuật, chăm lo cải thiện đời sống vật chất, tinh thần của Nhân dân. Tiến thêm một bước trên con đường xây dựng Hà Nội thành Thủ đô xã hội chủ nghĩa, thành một Thành phố công nghiệp góp phần xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh thống nhất nước nhà. Lần thứ hai Đảng bộ thành phố Hà Nội được đón Chủ tịch Hồ Chí Minh đến dự và phát biểu chỉ đạo Đại hội. Người tiếp tục căn dặn: "Đảng bộ Thủ đô và đồng bào, trước hết là công nhân Thủ đô phải gương mẫu, làm đầu tàu để đưa toàn miền Bắc giành lấy thắng lợi".

Thực hiện lời dạy của Bác, qua các kỳ đại hội thứ III (năm 1963), thứ IV (năm 1968), thứ V (năm 1971) và thứ VI (1974), Đảng bộ Thành phố đã tập trung lãnh đạo nhân dân Thủ đô đẩy mạnh phát triển sản xuất, chống chiến tranh phá hoại của địch, thực hiện đầy đủ nhiệm vụ chi viện cho tiền tuyến và làm tốt công tác hậu phương quân đội. Đặc biệt, quân và dân Thủ đô đã đập tan chiến dịch tập kích chiến lược đường không của địch cuối tháng 12/1972, góp phần đưa cuộc kháng chiến chống Mỹ đến thắng lợi. Đại hội lần thứ VI, số đảng viên của Đảng bộ thành phố tăng lên 64 nghìn đảng viên.

Đất nước được hoàn toàn giải phóng, Đảng bộ Hà Nội đã tiến hành Đại hội lần thứ VII, nhiệm kỳ 1977-1980. Đại hội đề ra phương hướng nhiệm vụ của kế hoạch 5 năm 1976 - 1980 và mục tiêu chủ yếu của 2 năm 1977 - 1978 là từng bước xây dựng một cơ cấu kinh tế với tiềm năng và vị trí của Thủ đô, phát huy mạnh mẽ 3 phong trào lớn: Sản xuất và tiết kiệm; Xây dựng Thủ đô; Xây dựng nếp sống văn minh, gia đình văn hóa mới…

Tháng 2/1980, Đảng bộ thành phố Hà Nội tổ chức Đại hội lần thứ VIII. Đại hội lần thứ IX tổ chức hai vòng vào tháng 01/1982 và tháng 6/1983 tại Hội trường Ba Đình. Điểm mốc khởi đầu bước vào thời kỳ Đổi mới là Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ X (tháng 10/1986). Đại hội đã đề ra nhiều mục tiêu, giải pháp vừa xây dựng cơ chế chính sách đổi mới, vừa lựa chọn bước đi phù hợp để tổ chức triển khai. Trong đó, ổn định tình hình kinh tế - xã hội của Thủ đô, bao gồm ổn định cung ứng vật tư, năng lượng điều kiện kỹ thuật để phát triển sản xuất đều đặn và có hiệu quả. Đồng thời ổn định đời sống nhân dân, bảo đảm cung ứng hàng hóa cho tiêu dùng cả về số lượng, chất lượng, thời gian; lập lại kỷ cương, trật tự xã hội chủ nghĩa trong quản lý đô thị và trên thị trường Thành phố…

Nhờ đó, Đảng bộ thành phố đã vượt qua nhiều khó khăn, dành kết quả khá toàn diện, kinh tế tăng trưởng rõ rệt; đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân được cải thiện; chính trị - xã hội ổn định. Từ đây, các Đại hội lần thứ XI (tổ chức vòng 1 từ ngày 25 đến 29/4/1991, vòng 2 từ ngày 16 đến ngày 19/11/1991), lần thứ XII (năm 1996), lần thứ XIII (năm 2000) đều đánh dấu những bước tiến mới của Thủ đô trong công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị cũng như trên các lĩnh vực phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng và quản lý đô thị, bảo đảm quốc phòng - an ninh.

Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XIV (tháng 12/2005) là Đại hội phát huy truyền thống văn hiến, anh hùng và thành tựu đổi mới, xây dựng Thủ đô phát triển toàn diện, bền vững, thiết thực kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội. Đại hội xác định, trong giai đoạn 2006 - 2010, Thành phố phải chủ động, sáng tạo phát huy tiềm năng, nguồn lực, đẩy mạnh quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đô thị hóa hội nhập kinh tế quốc tế; phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội; đẩy nhanh tiến độ xây dựng nền tảng vật chất - kỹ thuật và văn hóa của thủ đô xã hội chủ nghĩa giàu đẹp, văn minh, hiện đại; nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân.

Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XV (tháng 10/2010), là Đại hội nhiệm kỳ đầu tiên sau điều chỉnh mở rộng địa giới hành chính Thủ đô thực hiện theo Nghị quyết 15 của Quốc hội khóa XII, được tổ chức trong bối cảnh thành phố vừa tổ chức thành công Đại lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội. Trong giai đoạn này, Thành phố đã tập trung nâng cao sức cạnh tranh của kinh tế, phát triển đô thị văn minh, hiện đại, thúc đẩy xây dựng nông thôn mới, tích cực chăm lo phát triển văn hóa, xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh; ưu tiên phát triển khoa học - công nghệ, giáo dục - đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng yêu cầu phát triển Thủ đô trong thời kỳ mới.

Tháng 11/2015, Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVI, đã đề ra các giải pháp cho giai đoạn 2015 - 2020, trong đó có 3 khâu đột phá, 16 chỉ tiêu cụ thể. Đại hội xác định mục tiêu tổng quát xây dựng Đảng bộ thực sự trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức Đảng và đảng viên; phát huy truyền thống văn hiến, anh hùng, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân; huy động mọi nguồn lực, đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa; xây dựng Thủ đô ngày càng giàu đẹp, văn minh, hiện đại…

Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVII diễn ra vào tháng 10/2020, với chủ đề "Gương mẫu xây dựng Đảng bộ và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; khơi dậy ý chí, phát huy truyền thống ngàn năm văn hiến, anh hùng, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân; đẩy mạnh đổi mới, sáng tạo và hội nhập quốc tế; xây dựng Thủ đô ngày càng giàu đẹp, văn minh, hiện đại". 5 năm qua, Đảng bộ Thành phố đã nỗ lực phấn đấu, vận dụng sáng tạo, tập trung chỉ đạo thực hiện đồng bộ, có hiệu quả các nghị quyết của Trung ương và của Thành ủy, lãnh đạo thực hiện tốt các chương trình công tác trọng tâm, tạo ra bước chuyển biến mới, toàn diện trên mọi lĩnh vực hoạt động của Đảng bộ. Kinh tế Thủ đô tăng trưởng khá, dự kiến bình quân giai đoạn 2021-2025 tăng 6,57%/năm, cao hơn 1,1 lần mức tăng cả nước. Đáng chú ý, 10 chương trình công tác lớn cụ thể hóa Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng và Nghị quyết Đại hội lần thứ XVII Đảng bộ thành phố đã được triển khai thực hiện bài bản, khoa học, đến nay cơ bản đều đạt và vượt các chỉ tiêu theo lộ trình.

Đảng bộ thành phố tập trung cao độ cho việc sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị thành phố theo tinh thần Nghị quyết số 18-NQ/TƯ ngày 25-10-2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII. Dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ thành phố, Hà Nội ngày càng lớn mạnh, khẳng định vững chắc vị thế trung tâm đầu não chính trị - hành chính quốc gia, trái tim của cả nước, trung tâm lớn về kinh tế, văn hóa, giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ, hội nhập quốc tế của cả nước.

Đại hội Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVIII dự kiến diễn ra trong 3 ngày (từ 15 đến 17/10/2025). Trải qua 17 kỳ đại hội, từ ngày đầu thành lập với số đảng viên cốt cán, đến nay Đảng bộ Hà Nội đã trở thành Đảng bộ lớn nhất cả nước với tổng số hơn 485.000 đảng viên. Dưới sự lãnh đạo của Trung ương Đảng, Chính phủ, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thủ đô Hà Nội đã đạt được những kết quả toàn diện trên nhiều mặt chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội; công tác quản lý đô thị được đẩy mạnh; an sinh xã hội được đảm bảo; công tác dân tộc, tôn giáo được quan tâm; sự nghiệp văn hóa, giáo dục phát triển; cải cách hành chính, chuyển đổi số được đẩy mạnh; quốc phòng được củng cố, an ninh chính trị, trật tự xã hội được đảm bảo; công tác đối ngoại được mở rộng và phát triển toàn diện.

Tiếp nối truyền thống vẻ vang, Đảng bộ và nhân dân Hà Nội đang quyết tâm tiên phong trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc; xây dựng Thủ đô "Văn hiến - Văn minh - Hiện đại", với những đặc trưng "Thủ đô văn hiến - kết nối toàn cầu - thanh lịch hào hoa - phát triển hài hòa - thanh bình thịnh vượng - chính quyền phục vụ - doanh nghiệp cống hiến - xã hội niềm tin - nhân dân hạnh phúc"; phát triển nhanh, bền vững, có sức lan tỏa để thúc đẩy vùng Đồng bằng sông Hồng, vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và góp phần đưa đất nước vươn tầm khu vực và thế giới, trở thành biểu tượng phồn vinh, hòa bình, xứng đáng với niềm tin yêu của nhân dân cả nước và bạn bè quốc tế.

Khánh Vy