Nếu như trước đây, việc phát triển văn hóa chủ yếu dựa vào nguồn lực nhà nước, thì ngày nay, trong kỷ nguyên mới - thời đại số hóa, toàn cầu hóa và đổi mới sáng tạo - kinh tế tư nhân nổi lên như một trụ cột vững chắc, góp phần quyết định trong việc bảo tồn, sáng tạo và quảng bá văn hóa.

Khi Cầu Hôn (Phú Quốc) lần đầu xuất hiện trên CNN cuối năm 2023, hãng thông tấn Mỹ không ngợi ca về độ hoành tráng, mức đầu tư khủng mà nói nhiều hơn tới cảm hứng nghệ thuật của công trình này. Rằng Cầu Hôn là kết quả của sự hợp tác giữa kiến trúc sư nổi tiếng người Ý Marco Casamonti và tập đoàn Sun Group; thiết kế được lấy cảm hứng từ bức bích họa kinh điển “Creation of Adam” tại trần nhà nguyện Sistine, Vatican.

Tiêu đề gợi mở nhiều tò mò: “Cây cầu mới ở Việt Nam để dành tặng nụ hôn, không phải để đi qua”, đồng thời tác giả cũng khéo léo nhắc tới cách chơi chữ “cầu hôn” trong tiếng Việt. Có thể nói Cầu Hôn đã tạo ra dấu ấn trên truyền thông quốc tế thời gian qua bằng câu chuyện văn hóa. Trên thực tế, ngay từ ý tưởng hình thành, sản phẩm này đã khai thác mạnh mẽ các giá trị văn hóa.

Thế giới ngày càng phẳng và đó là cơ hội để Việt Nam xuất khẩu nhiều sản phẩm công nghiệp văn hóa ra thế giới. Trong đó, các tập đoàn kinh tế tư nhân với sự linh hoạt, sáng tạo đã gặt hái thành công bước đầu, với các sản phẩm như show diễn đa trải nghiệm, lễ hội văn hóa hay các nhà hát, bảo tàng, công trình kiến trúc nghệ thuật đặc biệt...

Cầu Hôn (Phú Quốc).

Nói về công nghiệp văn hóa là đề cập đến các ngành công nghiệp sản xuất ra các sản phẩm mang tính nghệ thuật và sáng tạo, có bản chất vật thể hoặc phi vật thể; thông qua khai thác những giá trị văn hóa cùng những sản phẩm và dịch vụ có tính trí tuệ, có ý nghĩa xã hội và văn hoá để thu về những nguồn lợi kinh tế.

Ngược về 2019, một ngày nắng đẹp tại Sân mây của khu vực Ga đến cáp treo Fansipan, những du khách đến thăm nóc nhà Đông Dương ngỡ ngàng chứng kiến quang cảnh váy áo người H'Mông, Dao Đỏ, Tày, Giáy, Xá Phó... biến hóa cùng những dải thổ cẩm rực rỡ, hòa trong âm thanh của tre nứa, của trống Dao...

Giữa khung cảnh thiên nhiên hùng vỹ, một đời sống vùng cao đa sắc màu được chuyển tải sinh động và đầy cảm xúc qua những điệu nhảy sạp rộn ràng, các trò chơi dân gian, tiếng khèn réo rắt, những nụ cười hồn hậu của trai làng, gái bản… trong phiên chợ truyền thống, làm nên một show diễn “Vũ điệu trên mây” đặc biệt ấn tượng cả về thị giác và thính giác.

Tính nghệ thuật và sức hấp dẫn của “Vũ điệu trên mây” đã làm nên một sản phẩm công nghiệp văn hóa điển hình mà nhiều địa phương mong muốn có được.

Đằng sau “Vũ điệu trên mây” là chân dung của nhà phát triển du lịch Sun Group. Những show diễn nghệ thuật gắn liền với mỗi khu du lịch cũng đã trở thành “thương hiệu” trong cách làm du lịch của tập đoàn này.

Tính nghệ thuật và sức hấp dẫn của “Vũ điệu trên mây” đã làm nên một sản phẩm công nghiệp văn hóa điển hình.

Để phát triển công nghiệp văn hóa, trước khi chờ thêm chính sách ưu đãi về đầu tư, về hỗ trợ cho các doanh nghiệp, cách làm của Sun Group là câu chuyện điển hình của mô hình 3 nhà: Nhà nước - Nhà đầu tư - Nhà sáng tạo.

Công nghiệp văn hóa với khả năng chuyển hóa bản sắc, sáng tạo và trí tuệ con người thành giá trị kinh tế cụ thể, đang trở thành động lực mới cho tăng trưởng bền vững, định vị thương hiệu quốc gia và khơi dậy nội lực sáng tạo trong xã hội.

Không nằm ngoài xu thế ấy, Việt Nam đang từng bước xây dựng nền công nghiệp văn hoá hiện đại, hội nhập và đậm đà bản sắc. Trong quá trình đó, khu vực kinh tế tư nhân nổi lên như một lực lượng tiên phong, năng động và đầy tiềm năng.

Khác với những thập kỷ trước, khi văn hóa chủ yếu được phát triển dưới sự bảo trợ và đầu tư của Nhà nước, ngày nay, các doanh nghiệp tư nhân đã dần khẳng định vai trò không thể thay thế trong việc sản xuất, phân phối và quảng bá các sản phẩm văn hóa.

Sự tham gia ngày càng sâu rộng của họ đã mang đến một luồng sinh khí mới cho ngành văn hóa: Linh hoạt hơn, hiện đại hơn, gần gũi với thị trường và gắn liền với nhu cầu thực tiễn của công chúng.

Từ lĩnh vực điện ảnh, âm nhạc, xuất bản, truyền hình, đến trò chơi điện tử, thời trang, thiết kế, nội dung số, các doanh nghiệp tư nhân Việt Nam đang kiến tạo một hệ sinh thái sáng tạo đa dạng, năng động và đầy khát vọng vươn xa.

Các nghệ sĩ trẻ đã thổi “làn gió mới” vào âm nhạc dân gian và được khán giả đương đại yêu thích đón nhận (ảnh: Ca sĩ Hà Myo với “Xẩm Hà Nội”).

Điều đáng nói là không ít doanh nghiệp văn hóa tư nhân ở Việt Nam xuất phát từ quy mô nhỏ nhưng bằng đam mê, đổi mới sáng tạo và sự kiên trì, họ đã từng bước khẳng định vị thế.

Một trong những lĩnh vực từng bị coi là "phi lợi nhuận", khó thu hồi vốn – nghệ thuật biểu diễn – nay đang được tiếp cận bằng cách làm mới, đầy sáng tạo từ các doanh nghiệp tư nhân. Không ít sân khấu, nhà hát, chương trình nghệ thuật được đầu tư bài bản, chuyên nghiệp hóa từ khâu dàn dựng đến quảng bá, truyền thông và trải nghiệm khán giả.

Những bộ phim Việt đạt doanh thu hàng trăm tỉ đồng; những MV âm nhạc hàng chục triệu lượt xem trên YouTube; những gameshow, nền tảng giải trí nội dung số được người Việt và cả khán giả quốc tế đón nhận… là minh chứng sống động cho sức bật của tư nhân trong lĩnh vực công nghiệp văn hóa.

Sự phát triển của kinh tế tư nhân đã tạo ra những đột phá trong công nghiệp văn hóa. Các doanh nghiệp tư nhân với nguồn vốn mạnh mẽ, tư duy đổi mới đã giúp mở rộng quy mô sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm văn hóa, đưa văn hóa đến gần hơn với công chúng. Việt Nam, với những bước đi mạnh mẽ của các công ty như BHD, Galaxy, Yeah1, đang dần khẳng định vị thế trong lĩnh vực điện ảnh và truyền thông, góp phần đưa văn hóa Việt Nam tiếp cận với khán giả quốc tế.

Kinh tế tư nhân không chỉ là động lực thúc đẩy sáng tạo mà còn tạo ra không gian mới cho nghệ thuật và biểu diễn. Nhờ có sự đầu tư của doanh nghiệp, các chương trình nghệ thuật đương đại, các vở nhạc kịch, sân khấu kịch nghệ, triển lãm nghệ thuật ngày càng được tổ chức chuyên nghiệp hơn, quy mô hơn, hấp dẫn hơn. Những chương trình như "À Ố Show", "Làng Tôi", "Teh Dar" của Lune Production đã tạo nên những dấu ấn đặc biệt, không chỉ giới thiệu văn hóa truyền thống Việt Nam mà còn đưa nghệ thuật Việt Nam ra thế giới với những buổi diễn tại nhiều quốc gia.

Ngoài ra, sự ra đời của các không gian sáng tạo như Complex 01, VCCA, Manzi, The Factory, Sàn Art… cho thấy tư nhân không chỉ đầu tư vào sản phẩm mà còn đầu tư vào hạ tầng sáng tạo – nơi nghệ sĩ có thể tự do sáng tác, khán giả được trải nghiệm những xu hướng nghệ thuật mới mẻ.

Như vậy, chúng ta có thể thấy rằng, trong kỷ nguyên phát triển mới của dân tộc, nơi mà những giá trị vật chất dần nhường chỗ cho sức mạnh mềm và bản sắc văn hóa, vai trò của kinh tế tư nhân trong phát triển văn hóa càng trở nên nổi bật và cần thiết hơn bao giờ hết. Họ là những người dám nghĩ, dám làm, dám thử nghiệm và mở đường; là lực lượng tiên phong đưa văn hóa Việt ra thế giới bằng những bước đi táo bạo, sáng tạo và linh hoạt.

Tuy nhiên, để kinh tế tư nhân thực sự trở thành động lực chiến lược cho phát triển văn hóa, cần có một hệ sinh thái thuận lợi: chính sách ưu đãi rõ ràng, hành lang pháp lý minh bạch, cơ chế khuyến khích đổi mới và sự đồng hành chặt chẽ từ Nhà nước. Cần thay đổi tư duy từ "xin – cho" sang "hợp tác – cùng phát triển", từ "hành chính hóa" sang "tạo điều kiện và hỗ trợ".

Kinh tế tư nhân không chỉ cần được nhìn nhận là nhà đầu tư, mà cần được xem là người đồng kiến tạo tương lai văn hóa Việt Nam. Họ có khát vọng, có tiềm lực, có tinh thần đổi mới - điều cần là sự tin tưởng và sự đồng hành từ thể chế.

Sự ra đời của Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân trong tình hình mới được giới chuyên gia nhìn nhận là bước đột phá trong tư duy và hoạch định chính sách phát triển kinh tế. Nghị quyết cũng được xem là "cú hích" chính sách quan trọng, giúp tháo gỡ điểm nghẽn để xây dựng hệ sinh thái công nghiệp văn hóa bền vững...

Xóa bỏ định kiến về doanh nghiệp tư nhân, cải thiện môi trường đầu tư – kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh, đối với lĩnh vực văn hóa, thì đây chính là thời cơ để hình thành các chuỗi giá trị công nghiệp văn hóa, từ sản xuất – phân phối – tiêu thụ đến xuất khẩu.

Những năm qua, nhiều doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này – từ xuất bản, điện ảnh, nghệ thuật biểu diễn đến thiết kế, quảng cáo và sản xuất nội dung số gặp khó khăn trong tiếp cận nguồn lực, chính sách ưu đãi và không gian phát triển.

PGS.TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội nhận định: Nghị quyết 68 là một dấu mốc quan trọng đối với toàn bộ khu vực kinh tế tư nhân nói chung, đặc biệt mang lại kỳ vọng lớn cho các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực văn hóa, sáng tạo - một lĩnh vực giàu tiềm năng nhưng lâu nay vẫn còn gặp không ít khó khăn, rào cản.

Theo ông Sơn, Nghị quyết xác lập rõ ràng vị thế của kinh tế tư nhân là một trong những động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc dân. Điều này cũng đồng thời mở ra cơ hội để các doanh nghiệp văn hóa, sáng tạo được nhìn nhận đúng với vai trò của mình - không chỉ là người làm nghệ thuật hay nội dung, mà là những chủ thể sản xuất có đóng góp về GDP, việc làm, xuất khẩu giá trị tinh thần và định hình bản sắc quốc gia trong kỷ nguyên hội nhập.

GS. TS. Từ Thị Loan - Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam cho rằng, Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong việc phát triển kinh tế tư nhân tại Việt Nam. Nghị quyết đồng thời mang lại nhiều thay đổi tích cực cho môi trường hoạt động của các doanh nghiệp văn hóa và sáng tạo như: Đề cao việc đổi mới cơ chế, chuyển từ "tiền kiểm" sang "hậu kiểm" trong quản lý văn hóa; chú trọng việc hỗ trợ tài chính và đào tạo nhân lực…

“Với những thay đổi quan trọng như vậy, Nghị quyết 68 hứa hẹn sẽ tạo ra một môi trường thuận lợi cho các doanh nghiệp tư nhân nói chung, doanh nghiệp văn hóa và sáng tạo nói riêng, thúc đẩy sự phát triển bền vững và đóng góp tích cực vào nền kinh tế quốc gia” - GS. TS. Từ Thị Loan nhấn mạnh.

Nghị quyết 68 cũng đồng thời nhấn mạnh đến việc phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trong khu vực kinh tế tư nhân. Theo GS. TS Từ Thị Loan để tận dụng hiệu quả cơ hội từ Nghị quyết 68, các doanh nghiệp ngành văn hóa cần chủ động nâng cao năng lực nội tại (quản trị, sáng tạo, số hóa), kiến nghị kịp thời các chính sách cụ thể theo đặc thù từng phân ngành.

PGS.TS Bùi Hoài Sơn chia sẻ: "Nghị quyết lần này đã chính thức khẳng định khu vực kinh tế tư nhân là một trong những động lực quan trọng của nền kinh tế quốc dân. Điều đó bao gồm cả lĩnh vực công nghiệp văn hóa – nơi tư nhân chính là lực lượng năng động, nhạy bén, tiên phong trong đổi mới sáng tạo. Với một khuôn khổ pháp lý minh bạch hơn, môi trường kinh doanh thuận lợi hơn, tôi tin rằng các do-anh nghiệp văn hóa tư nhân sẽ tự tin hơn để mở rộng đầu tư, phát triển sản phẩm, chinh phục thị trường trong nước và quốc tế.

Ngoài ra, khu vực tư nhân sẽ không chỉ dừng lại ở vai trò sản xuất và kinh doanh sản phẩm văn hóa, mà còn trở thành đối tác chiến lược trong việc bảo tồn, phát huy di sản, thúc đẩy giáo dục văn hóa cộng đồng, đồng hành cùng Nhà nước trong các chương trình xã hội hóa văn hóa – nghệ thuật, chuyển đổi số trong bảo tàng, di tích, nghệ thuật trình diễn dân gian".

Ông Nguyễn Quốc Hoàng Anh – nhà sáng lập Lên Ngàn, nghệ sĩ đa phương tiện và giám tuyển nghệ thuật cho rằng, Nghị quyết 68 là một bước tiến quan trọng, góp phần bổ sung khung chính sách nhằm thúc đẩy sự phát triển của các doanh nghiệp tư nhân vừa và nhỏ hoạt động trong lĩnh vực văn hóa, sáng tạo.

Ông Nguyễn Quốc Hoàng Anh – nhà sáng lập Lên Ngàn, nghệ sĩ đa phương tiện và giám tuyển nghệ thuật.

Nghị quyết 68 ra đời đã trao quyền mạnh mẽ hơn cho khu vực kinh tế tư nhân, khuyến khích cạnh tranh lành mạnh, đổi mới sáng tạo và phát triển các sản phẩm phục vụ xã hội. Theo ông Giang, đối với lĩnh vực văn hóa, điều này càng có ý nghĩa quan trọng, bởi khi môi trường pháp lý trở nên thông thoáng và cởi mở hơn, các doanh nghiệp tư nhân sẽ có cơ hội phát huy tiềm lực sáng tạo, góp phần làm phong phú thêm bản sắc văn hóa dân tộc và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế một cách bền vững.

Nghị quyết đi vào cuộc sống, sẽ thúc đẩy hình thành một “hệ thống” doanh nghiệp tư nhân làm văn hóa; tăng tính cạnh tranh sáng tạo, đa dạng hóa các sản phẩm; đồng thời góp phần tạo dựng “tính chuyên nghiệp” và “tính quốc tế” đối với các sản phẩm.

Chính sách về văn hóa trong Luật Thủ đô 2024 có hai nhóm quan trọng, gồm nhóm chính sách về bảo vệ và nhóm chính sách về phát triển các giá trị văn hóa Thủ đô. Cụ thể, nhóm chính sách về bảo vệ với những quy định đáng chú ý như cho phép thành lập Quỹ bảo tồn khu vực nội đô lịch sử của Thủ đô; cho phép thành phố quy định mức hỗ trợ cao hơn so với quy định hiện hành cho nhiều đối tượng hoạt động trong lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật; các nghệ nhân và người thực hành di sản văn hóa phi vật thể…

Nhóm chính sách về phát triển đưa ra những chính sách đặc thù, vượt trội, trong đó có quy định về việc thành lập các khu phát triển thương mại và văn hóa. Đặc biệt, thành phố được phép áp dụng phương thức đối tác công tư trong lĩnh vực văn hóa, thể thao với quy mô tương đương các dự án y tế, giáo dục. Các nhà đầu tư được hưởng ưu đãi cao hơn quy định hiện hành về tiền thuê đất, thuê mặt nước và thuế thu nhập doanh nghiệp khi đầu tư vào 12 ngành công nghiệp văn hoá.

Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) được Quốc hội ban hành năm 2020 quy định chỉ có 5 lĩnh vực được áp dụng phương thức này, không có lĩnh vực văn hóa. Luật Thủ đô cho phép áp dụng phương thức đối tác công tư đối với các dự án thuộc lĩnh vực văn hóa, thể thao trên địa bàn thành phố Hà Nội. Chính sách này có ý nghĩa cởi trói cho các dự án có sự tham gia của tư nhân trong lĩnh vực văn hóa.

“Điều 41 của Luật Thủ đô đã có sự phân cấp rất mạnh mẽ, theo tinh thần là thủ trưởng các đơn vị sự nghiệp có thẩm quyền trong việc xây dựng đề án, quyết định liên doanh, liên kết theo quy định của pháp luật”, TS. Lê Xuân Kiêu - Giám đốc Trung tâm Hoạt động văn hóa khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám chia sẻ.

Bên cạnh đó, Luật Thủ đô còn đưa ra những cơ chế đặc thù khi cho phép các nhà đầu tư được hưởng ưu đãi cao hơn quy định hiện hành về tiền thuê đất, thuê mặt nước và thuế thu nhập doanh nghiệp khi đầu tư vào lĩnh vực thể thao và 12 ngành công nghiệp văn hoá. Hành lang pháp lý đã thông thoáng, đây là lúc ngành công nghiệp văn hóa thủ đô đứng trước cơ hội cất cánh.

Theo số liệu thống kê, Hà Nội có 5.922 di tích lịch sử văn hóa. Luật Thủ đô cho phép thành lập Quỹ bảo tồn khu vực nội đô lịch sử của Thủ đô. Điều này mang đến nhiều hy vọng trong công tác bảo vệ, phát huy các di sản văn hóa Thủ đô.

Trung tâm văn hóa nghệ thuật 22 Hàng Buồm, Hà Nội, từng bị xuống cấp, bị trưng dụng làm trường mẫu giáo. Sau 3 năm trùng tu, nơi đây đã trở thành trung tâm triển lãm nghệ thuật đặc sắc. Có được kết quả này là nhờ sự hợp tác giữa cả chính quyền và Nhân dân. Đây chỉ là một trong số gần 600 dự án cần được tu bổ tại thành phố Hà Nội giai đoạn 2021 - 2025. Trong khi nguồn lực từ ngân sách còn hạn chế thì việc có các chính sách để có thể huy động hiệu quả nguồn lực xã hội là rất cần thiết.

Trung tâm văn hóa nghệ thuật 22 Hàng Buồm giữa phố cổ lột xác sau 40 năm làm trường mẫu giáo.

Khoản 11 Điều 20 trong Luật Thủ đô cho phép Ủy ban Nhân dân thành phố quyết định thành lập Quỹ bảo tồn khu vực nội đô lịch sử của Thủ đô. Quỹ được hình thành từ các nguồn vốn khác nhau, bao gồm cả ngân sách và nguồn lực từ các tổ chức, cá nhân trong xã hội. Huy động nguồn lực xã hội cho các hoạt động văn hóa luôn là một chủ trương nhất quán của Đảng và Nhà nước, nhất là trong bối cảnh kinh tế thị trường hiện nay, khi nguồn lực Nhà nước có hạn, nguồn lực xã hội phải được xem là nguồn lực bổ sung cần thiết, nhất là trong các ngành công nghiệp văn hóa.

Nghị quyết quy định về tổ chức và hoạt động của trung tâm công nghiệp văn hoá (thực hiện khoản 7, Điều 21 Luật Thủ đô) cũng vừa được Hội đồng Nhân dân thành phố Hà Nội thông qua.

Theo ghi nhận của phóng viên báo Tuổi trẻ Thủ đô, Nghị quyết quy định về tổ chức và hoạt động của trung tâm công nghiệp văn hoá nhận được sự quan tâm rất lớn của các nhà khoa học, nghệ nhân và doanh nghiệp trực tiếp tham gia sản xuất văn hóa.

Ngay trong cấu trúc của Nghị quyết, có thể thấy rõ tư duy "hệ sinh thái" đã được đặt nền tảng. Trung tâm công nghiệp văn hóa không bị giới hạn trong một mô hình pháp lý cứng nhắc mà có thể là doanh nghiệp, hợp tác xã, đơn vị sự nghiệp công lập… tùy theo điều kiện phát triển và đặc thù dự án.

Đáng chú ý, chính sách cho phép sử dụng tài sản công để cho thuê, nhượng quyền khai thác hoặc đầu tư công - tư kết hợp, sẽ mở ra cơ hội lớn để hình thành các không gian sáng tạo tại các nhà máy cũ, xí nghiệp dừng hoạt động, trụ sở công chưa sử dụng hiệu quả.

Phó Chủ tịch Hội Làng nghề dệt lụa Vạn Phúc Trần Thị Ngọc Lan cho rằng, Nghị quyết quy định về tổ chức và hoạt động của trung tâm công nghiệp văn hoá đi vào cuộc sống sẽ tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tư nhân mạnh dạn đầu tư.

Cũng theo bà Trần Thị Ngọc Lan, Nghị quyết về tổ chức và hoạt động của Trung tâm công nghiệp văn hóa mở ra nhiều cơ chế hợp tác cởi mở giữa Nhà nước và tư nhân, tạo điều kiện để các doanh nghiệp tư nhân mạnh dạn đầu tư vào các không gian văn hóa có thể đem lại giá trị kinh tế lớn. Các làng nghề cũng sẽ có định hướng rõ ràng hơn trong việc phát huy và bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống, đồng thời có những sáng tạo mới phù hợp với thời đại.

Theo TS. Bùi Văn Tuấn, Phó Viện trưởng Viện Hà Nội học và Đào tạo quốc tế (Đại học Thủ đô), Nghị quyết về tổ chức và hoạt động của Trung tâm công nghiệp văn hóa tạo một khung pháp lý toàn diện cho việc thành lập, quản lý và vận hành các trung tâm công nghiệp văn hóa, nơi kết nối giữa di sản văn hóa truyền thống và công nghệ hiện đại để tạo ra các sản phẩm và dịch vụ văn hóa có giá trị cao.

"Tôi cho rằng, từ Nghị quyết 09-NQ/TU về phát triển công nghiệp văn hóa trên địa bàn Thủ đô giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030, tầm nhìn 2045 của Thành ủy Hà Nội, đến việc thông qua 2 nghị quyết quan trọng về tổ chức và hoạt động của trung tâm công nghiệp văn hóa, Nghị quyết về khu phát triển thương mại và văn hóa tại Thủ đô nhằm triển khai cụ thể hóa Luật Thủ đô 2024 là một bước đi chiến lược của Thủ đô Hà Nội trong việc phát triển công nghiệp văn hóa. Điều này sẽ tạo ra cơ sở để hình thành nên một hệ sinh thái sáng tạo, đáp ứng niềm mong mỏi của cộng đồng sáng tạo” - TS Bùi Văn Tuấn nói.

Trao đổi với PV Báo Tuổi trẻ Thủ đô, kiến trúc sư Đoàn Kỳ Thanh, chủ nhân của không gian sáng tạo Hanoi Creativity cho biết: “Đây là một tín hiệu vui cho thấy sự thay đổi về tư duy, nhận thức của chính quyền và cộng đồng về các nguồn lực văn hóa. Chỉ có tạo ra khung pháp lý, tháo gỡ những chính sách liên quan như thời hạn cho thuê đất, ưu đãi, cũng như có quy hoạch cụ thể cho từng vùng thì mới thúc đẩy được những tiềm năng sáng tạo trong cộng đồng”.

Bày tỏ sự vui mừng, anh Hoàng Bảo Long – CEO Lacbird, một startup trong lĩnh vực sản xuất game thì chia sẻ: “Đây là tin vui đối với các startup non trẻ như chúng tôi. Game – trò chơi giải trí được coi là một ngành công nghiệp văn hóa nhưng hiện chúng ta chưa khai thác được nhiều ở lĩnh vực này. Cách đây gần chục năm, team chúng tôi làm một số game về di sản nhưng thiếu vốn, thiếu không gian làm việc.

Rất may khi đó, Trung tâm sáng tạo quốc gia (NIC) đã hỗ trợ về không gian làm việc, tạo điều kiện để nhóm phát triển sản phẩm. Với Hà Nội, TP ban hành Nghị quyết về công nghiệp hóa với những chính sách ưu đãi về thời hạn thuê đất, thuế…, tôi nghĩ, cộng đồng sản xuất game sẽ có một “sân chơi”, có một hệ sinh thái sáng tạo vô cùng tuyệt vời, thúc đẩy ngành game phát triển”.

Đối với lĩnh vực du lịch, Nghị quyết 68 có vai trò vô cùng quan trọng.

Năm 2025, Hà Nội đặt mục tiêu đón trên 30 triệu lượt khách, tăng 11,1% so với năm 2024, trong đó có hơn 7 triệu lượt khách quốc tế, bao gồm 5 triệu lượt có lưu trú. Tổng thu từ khách du lịch dự kiến đạt trên 130.000 tỷ đồng.

Để hiện thực hóa mục tiêu này và hướng đến những mốc tăng trưởng cao hơn, Sở Du lịch Hà Nội xác định 6 nhiệm vụ trọng tâm trong năm 2025. Trong đó, ưu tiên đánh giá lại thị trường khách du lịch, đẩy mạnh xúc tiến tại các thị trường truyền thống như Đông Bắc Á, ASEAN, EU, đồng thời mở rộng sang các thị trường tiềm năng như Ấn Độ, Đông Âu và các quốc gia Hồi giáo.

Theo bà Đặng Hương Giang, Giám đốc Sở Du lịch Hà Nội, mục tiêu không chỉ dừng ở việc gia tăng số lượng khách, mà còn tập trung thu hút dòng khách chất lượng cao, những người có mức chi tiêu lớn và thời gian lưu trú dài ngày. “Các kế hoạch phát triển du lịch của Thủ đô sẽ gắn liền với Quy hoạch chung Hà Nội giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050”, bà Giang nói.

Để du lịch Hà Nội tạo được những bước đột phá, việc huy động nguồn lực từ khu vực kinh tế tư nhân là yếu tố tiên quyết. Ông Nguyễn Công Hoan, Tổng giám đốc Flamingo Redtours cho biết, dù phân khúc du lịch cao cấp đã được quan tâm đầu tư, song số lượng khách sạn và khu nghỉ dưỡng tại Hà Nội vẫn chưa đáp ứng nhu cầu, đặc biệt vào mùa cao điểm. Việc thiếu hụt cơ sở lưu trú khiến giá phòng tăng cao, giảm sức hút của thành phố với du khách.

Dưới góc độ doanh nghiệp, ông Nguyễn Công Hoan cho rằng, khu vực kinh tế tư nhân giữ vai trò quan trọng trong việc nâng cao sức cạnh tranh của du lịch Hà Nội. Thành phố cần tạo điều kiện để doanh nghiệp đầu tư mạnh vào hạ tầng lưu trú, phát triển thêm các cơ sở quy mô lớn, đồng thời nâng cấp hoạt động giải trí về đêm nhằm giữ chân du khách và gia tăng chi tiêu.

Đối với du lịch MICE (hội nghị, triển lãm), việc quy hoạch dài hạn ngành công nghiệp văn hóa - giải trí, tổ chức các sự kiện âm nhạc, thể thao thường niên sẽ giúp thu hút dòng khách có mức chi tiêu cao. Ông nhận định, để tận dụng tối đa tiềm năng của khu vực tư nhân, Hà Nội cần có chính sách hỗ trợ và cơ chế hợp tác hiệu quả hơn.

Trước khi có Nghị quyết 68, Hà Nội cũng đã rất quan tâm tới doanh nghiệp trong lĩnh vực văn hoá. Tháng 8/2024, đồng chí Trần Sỹ Thanh, Chủ tịch UBND TP Hà Nội đã chủ trì Hội nghị đối thoại tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các doanh nghiệp đầu tư, hoạt động trong lĩnh vực văn hóa - xã hội trên địa bàn.

Tại buổi đối thoại, Phó Chủ tịch UBND thành phố Vũ Thu Hà cho biết, với vai trò là Thủ đô của Việt Nam, Hà Nội đang định hướng và phát triển mạnh mẽ trong các lĩnh vực giáo dục đào tạo, y tế, văn hóa và thể thao.

Theo đó, nhằm nâng cao vị thế và tăng hiệu quả kinh tế của hoạt động văn hóa, xã hội trên địa bàn, Thành ủy Hà Nội đã có những định hướng thu hút đầu tư của Thành phố thông qua việc ban hành các chương trình, nghị quyết: Chương trình 06-CTr/TU ngày 17/3/2021 về "Phát triển văn hóa, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, xây dựng người Hà Nội thanh lịch văn minh giai đoạn 2021-2025"; Nghị quyết số 09-NQ/TU ngày 22/02/2022 về phát triển công nghiệp văn hóa trên địa bàn Thủ đô, giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Hà Nội đã có những bước tiến quan trọng trong việc khuyến khích đầu tư và phát triển các dự án văn hóa - xã hội. Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng vẫn còn nhiều khó khăn và thách thức mà các doanh nghiệp gặp phải trong quá trình triển khai các dự án của mình.

Tại Hội nghị, các câu hỏi của đại biểu đại diện cho các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân đầu tư được lãnh đạo các sở, ngành chức năng của thành phố Hà Nội trả lời chi tiết; đặc biệt, Chủ tịch UBND thành phố đã chỉ đạo các sở ngành, địa phương tập trung quyết liệt để tháo gỡ những khó khăn vướng mắc và điểm nghẽn của thực tiễn trong đầu tư, hoạt động của lĩnh vực văn hóa - xã hội nhằm thúc đẩy phát triển lĩnh vực văn hóa - xã hội của Thủ đô hội nhập - phát triển- bền vững.

Nhiều hoạt động văn hóa được TP Hà Nội triển khai.

Chính sách khuyến khích đầu tư và hỗ trợ doanh nghiệp đã và đang được thành phố triển khai mạnh mẽ. Hà Nội cần xây dựng cơ chế tài chính rõ ràng, minh bạch và khả thi để thu hút đầu tư tư nhân vào các dự án văn hóa. Việc hợp tác công - tư có thể là mô hình lý tưởng để huy động nguồn lực xã hội, giảm bớt gánh nặng đầu tư từ ngân sách nhà nước và mở ra nhiều cơ hội sáng tạo mới trong lĩnh vực văn hóa. Các ưu đãi về thuế, hỗ trợ vốn và thủ tục pháp lý đơn giản hóa sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp văn hóa và sáng tạo phát triển mạnh mẽ.

QUẢN LÝ VĂN HÓA GẮN VỚI PHÁT TRIỂN KINH TẾ Là một người yêu Hà Nội, chọn Hà Nội để cùng gia đình gắn bó hơn 10 năm nay, kiến trúc sư (KTS) Emmanuel Cerise, Trưởng đại diện Vùng Ile de France (vùng thủ đô Pháp) tại Hà Nội, Giám đốc Cơ quan hỗ trợ Hợp tác quốc tế Vùng Paris tại Việt Nam (PRX-Vietnam) đã tham gia nhiều dự án quy hoạch, chỉnh trang đô thị tại Hà Nội, gần đây là dự án trùng tu, cải tạo biệt thự cổ số 49 Trần Hưng Đạo. KTS Emmanuel Cerise cho biết, Hà Nội mang nhiều nét tương đồng với Ile de France về các địa bàn vùng nông thôn có nhiều điểm có sức hút về văn hóa, di tích văn hóa. Tại Ile de France, mạng lưới các điểm này dày đặc, nhưng từng ngày từng giờ, chính quyền địa phương vẫn tạo thêm nhiều điểm mới. Kiến trúc sư Emmanuel Cerise, Trưởng đại diện Vùng Ile de France. Ngoài mô hình theo nhà nước quản lý, tại các khu vực này có nhiều mô hình do tư nhân quản lý, như Trung tâm Chứng khoán Paris tập trung các nghệ sĩ sáng tạo; nhiều mô hình tư nhân hợp tác rất hiệu quả với các thương hiệu lớn của thế giới để tổ chức thường xuyên các hoạt động trình diễn, quảng bá và bán hàng thu hút người dân và du khách. KTS Emmanuel kiến giải, phát triển công nghiệp văn hoá không chỉ là nhiệm vụ của riêng người làm văn hóa mà cả cộng đồng để tạo sự đồng bộ và mang tính đột phá, bền vững. Chẳng hạn, ở Pháp, các đơn vị kinh doanh vận tải, giao thông đóng vai trò rất quan trọng. Họ thiết kế các tuyến giao thông dành riêng cho các điểm kết nối di sản văn hóa; phát tài liệu cho khách, hướng dẫn khách khi đi tuyến này đến điểm văn hóa nào, có lễ hội nào đáng chú ý... Hà Nội đang từng bước xây dựng hệ thống giao thông khá thuận lợi, từ đường sắt, các tuyến metro cũng cần kết hợp để phát triển công nghiệp văn hoá. “Ở Pháp, quản lý văn hóa gắn với phát triển kinh tế. Hiện nay, ngành công nghiệp văn hoá mang lại cho kinh tế Pháp khoảng 110 tỷ euro/năm. Trên toàn châu Âu, công nghiệp văn hoá đứng thứ ba sau xây dựng và kinh doanh nhà hàng-khách sạn. Chúng tôi sẵn sàng đồng hành với Hà Nội trong bảo tồn, phát huy di sản và xây dựng trung tâm công nghiệp văn hoá hoạt động hiệu quả”, KTS Emmanuel Cerise nói.