Thời gian gần đây, cộng đồng doanh nghiệp liên tiếp được đón nhận một loạt thông điệp hết sức quan trọng từ lãnh đạo Đảng, Nhà nước như: "Kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia"; "tháo chốt", "cởi trói", loại bỏ những điểm nghẽn để kinh tế tư nhân bứt phá trong kỷ nguyên vươn mình; muốn tăng trưởng hai con số, phải dựa vào kinh tế tư nhân, và tất cả những điều trên đã được cụ thể hóa trong Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị.

Với tư cách là đơn vị tham gia xây dựng Nghị quyết số 68-NQ/TW, bà Bùi Thu Thủy, Phó Cục trưởng Cục Phát triển doanh nghiệp tư nhân và kinh tế tập thể (Bộ Tài chính) cho biết, về chủ đề kinh tế tư nhân, Cục Phát triển doanh nghiệp luôn đau đáu mấy chục năm qua, gần như là câu chuyện thường nhật.

"Trong nhiều năm qua, chúng tôi theo sát sự ra đời của Luật Doanh nghiệp, Luật Hỗ trợ Doanh nghiệp nhỏ và vừa cùng nhiều chính sách liên quan. Tuy nhiên, quá trình thực thi vẫn còn nhiều hạn chế so với kỳ vọng và tinh thần trong các nghị quyết", bà Thủy chia sẻ.

Theo bà Thủy, Nghị quyết Trung ương 10 từ năm 2017 đã ghi rõ nguyên tắc "không hình sự hóa các quan hệ kinh tế". Nhưng đến nay, thực tiễn vẫn còn nhiều vướng mắc trong việc cụ thể hóa tinh thần đó. Nghị quyết số 68-NQ/TW lần này đã có bước tiến quan trọng, với những mô tả chi tiết hơn. Như trong trường hợp chưa rõ ràng ("50-50") thì kiên quyết không hình sự hóa.

Cũng theo bà Thủy, khi tham gia xây dựng Nghị quyết số 68-NQ/TW, ban đầu rất lo ngại rằng những đề xuất mạnh mẽ như vậy sẽ không được chấp thuận. Nhưng lần này, có sự chỉ đạo quyết liệt từ Trung ương, đặc biệt là bài viết của Tổng Bí thư Tô Lâm đã như kim chỉ nam, tiếp thêm niềm tin và quyết tâm cho các cơ quan xây dựng nghị quyết.

"Có thể khẳng định, nghị quyết lần này có tính đột phá cao hơn hẳn các lần trước. Ví dụ như về điều kiện kinh doanh vốn được xem như là một bức tường rất khó tháo gỡ – thì nay nghị quyết nêu rõ: Chuyển toàn bộ sang công bố, không để các bộ, ngành tự đặt thêm điều kiện, trừ các lĩnh vực liên quan đến quốc phòng, an ninh và sức khỏe người dân. Đây là một đột phá thực sự, gần như bức tường được phá băng", bà Thủy nói.

Bà Thủy cho rằng, một điểm rất quan trọng là niềm tin. Lần này, Đảng và Chính phủ đã thể hiện sự tin tưởng sâu sắc đối với khu vực tư nhân. Trước đây, trong thực tế, doanh nghiệp Nhà nước và doanh nghiệp FDI thường được ưu tiên hơn so với doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt trong tiếp cận tín dụng. Có thời kỳ, doanh nghiệp Nhà nước được tín chấp, không cần tài sản thế chấp vẫn vay được vốn, trong khi doanh nghiệp tư nhân thì vô cùng khó khăn.

Nghị quyết lần này cũng khẳng định rõ ràng yêu cầu bình đẳng giữa các khu vực kinh tế trong cơ hội kinh doanh, tiếp cận nguồn lực... Không chỉ dừng ở trên nghị quyết, điều này sẽ được thể chế hóa bằng các giải pháp cụ thể. Nếu vẫn có hành vi phân biệt đối xử, người thực hiện phải chịu trách nhiệm.

Về lý do Bộ Chính trị nhấn mạnh quan điểm phát triển kinh tế tư nhân nhanh, bền vững, hiệu quả vừa là nhiệm vụ cấp bách, vừa là chiến lược lâu dài là bởi hiện nay, khu vực FDI đóng góp khoảng hơn 20% GDP; khu vực doanh nghiệp nhà nước cũng tương đương. Trong khi đó, kinh tế tư nhân trong nước chiếm hơn 50%. Mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2025 là 8% và xa hơn là tăng trưởng hai con số thì vai trò của kinh tế tư nhân là cực kỳ quan trọng.

Nghị quyết số 68-NQ/TW đưa ra những giải pháp mang tính chất "xé rào" để kinh tế tư nhân phát triển

Theo bà Thủy, trong bối cảnh toàn cầu nhiều biến động, dịch chuyển chuỗi cung ứng, thuế tối thiểu toàn cầu..., khu vực FDI cũng cần thận trọng. Doanh nghiệp Nhà nước thì đang được tái cơ cấu, tập trung vào các lĩnh vực thiết yếu. Vì vậy, nếu muốn đạt mục tiêu phát triển bền vững, dài hạn, khu vực tư nhân vô cùng quan trọng.

Tuy nhiên, chúng ta phải nhìn nhận, tuy số lượng doanh nghiệp tư nhân tăng, nhưng đa phần còn nhỏ, sức cạnh tranh yếu, tỷ lệ tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu thấp (dưới 20%), trong khi 70% giá trị xuất khẩu vẫn thuộc về FDI. Do đó, định hướng phát triển nhanh, mạnh nhưng phải bền vững, nghĩa là không chỉ giải quyết khó khăn trước mắt mà còn đảm bảo vai trò lâu dài, song hành cùng Nhà nước – là hoàn toàn xác đáng và cấp thiết.

Nhận định về vai trò của Nghị quyết số 68-NQ/TW, ông Phạm Tấn Công, Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, cộng đồng doanh nghiệp rất phấn chấn, có thể nói tinh thần của cộng đồng doanh nhân, doanh nghiệp chưa bao giờ lên cao như bây giờ.

Theo ông Công, Nghị quyết số 68-NQ/TW đã đưa ra những nội dung rất khó và nhạy cảm như vấn đề hình sự hóa đã đưa ra những định hướng chính sách cụ thể để người dân và doanh nghiệp an tâm bỏ vốn vào sản xuất kinh doanh. Mặc dù vậy, ông Công cũng thừa còn những rào cản về cái điểm nghẽn về thể chế, chính sách và thủ tục hành chính.

Ông Phạm Tấn Công cho rằng, hiện nay còn nhiều điều kiện kinh doanh và thủ tục hành chính không phù hợp, cần phải cắt giảm hoặc là đơn giản hóa. Ông lấy ví dụ như một dự án đầu tư có sử dụng đất điển hình đang thực hiện thủ tục hành chính của ít nhất là 12 luật, hơn 20 nghị định và thông tư, và các thông tư này thường thay đổi liên tục. Do đó, thời gian để hoàn thành thủ tục nhanh cũng phải 18-24 tháng, bình thường là xấp xỉ 3 năm.

Ông Phạm Tấn Công, Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI)

"Hiện nay, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã và đang rất quyết liệt trong việc cải cách thủ tục hành chính và tình hình cũng được cải thiện liên tục. Chúng tôi mong rằng việc cải cách thủ tục hành chính sẽ tiếp tục được đẩy mạnh", ông Công nói.

Ông Công cũng cho biết rào cản thứ hai là tâm lý, tư tưởng, đạo đức, văn hóa kinh doanh của chính cộng đồng doanh nhân, doanh nghiệp; chúng ta có tư tưởng là "doanh nghiệp không muốn lớn" và người dân thì ngần ngại bỏ tiền vào kinh doanh, vì thế có hiện tượng là tiền gửi trong ngân hàng cao như hiện nay.

Theo lãnh đạo VCCI, Nghị quyết số 68-NQ/TW đã phá vỡ cái tâm lý của tư tưởng không muốn lớn này. Và minh chứng là gần đây 2 doanh nghiệp lớn nội địa cũng đã mạnh dạn đề xuất đầu tư dự án đường sắt cao tốc cho thấy là doanh nghiệp đã không ngần ngại nữa và họ chấp nhận kinh doanh thực sự sẽ có rủi ro.

Một rào cản nữa theo ông Công là một số ít các doanh nhân, doanh nghiệp còn có tư tưởng làm giàu, tìm kiếm lợi nhuận một cách phi pháp và phi đạo đức. Hiện chúng ta đang thấy những vụ việc được phát hiện, đặc biệt là lương thực thực phẩm, thuốc chữa bệnh.

Để giải quyết điểm nghẽn này, Chủ tịch VCCI đề xuất trong triển khai Nghị quyết số 68-NQ/TW cần phát huy mạnh mẽ hơn, thực chất hơn và hiệu quả vai trò của cộng đồng doanh nghiệp và các tổ chức đại diện doanh nhân, doanh nghiệp trong tham gia thực hiện Nghị quyết số 68-NQ/TW.

Trong cải cách thủ tục hành chính, cần hoàn thiện thể chế, xây dựng môi trường kinh doanh thuận lợi nâng cao sự tham gia tích cực, chủ động của doanh nhân, doanh nghiệp. Kinh tế tư nhân đã là một động lực thì các doanh nhân cũng cần chủ động và mạnh mẽ hơn trong việc tham gia xây dựng chính sách.

Nói thêm về vấn đề này, ông Nguyễn Quang Huy, CEO Khoa Tài chính - Ngân hàng, Trường Đại học Nguyễn Trãi (NTU) cho rằng, thời gian qua, Trung ương đã rất quyết liệt trong việc ban hành các chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế tư nhân, từ Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị, cho đến Nghị quyết 198/2025/QH15 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân; hay như các kế hoạch hành động của Chính phủ để thực hiện Nghị quyết số 68-NQ/TW và Nghị quyết 198/2025/QH15.

Nhấn mạnh việc hoàn thiện thể chế, tháo rào cản, những quy định nào cần loại bỏ thì bỏ luôn, tinh thần là thông thoáng; đồng thời, xóa bỏ ngay tình trạng "trên trải thảm, dưới rải đinh", "trên nóng, dưới lạnh", ông Huy cho rằng, có như thế thì kinh tế tư nhân mới có sự đột phá, mới thực sự là động lực quan trọng nhất trong nền kinh tế quốc gia.

Kinh tế tư nhân đã là một động lực thì các doanh nhân cũng cần chủ động và mạnh mẽ hơn trong việc tham gia xây dựng chính sách.

"Trung ương ra chủ trương, Quốc hội đã chốt cơ chế chính sách đặc thù, Chính phủ đã có kế hoạch hành động. Nghĩa là, Trung ương đã rất quyết liệt, thì địa phương cũng không thể làm ngơ, phải xắn tay vào cuộc để cùng kinh tế tư nhân có một cuộc cách mạng chuyển mình. Chúng ta cần phải cần có liều thuốc đủ mạnh để kích thích phong trào làm giàu của người dân, doanh nhân", ông Huy nhận định.

Ông Nguyễn Quang Huy nhấn mạnh, trong bối cảnh chúng ta thực hiện tinh gọn bộ máy, sắp xếp các đơn vị hành chính thì càng phải tăng cường sự đoàn kết, thống nhất, nỗ lực phấn đấu, chung sức, đồng lòng của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta theo tinh thần “Tiền hô hậu ủng”, “Nhất hô bá ứng”, “Trên dưới đồng lòng”, “Dọc ngang thông suốt” như cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nói.

Ở góc độ đại diện khối doanh nghiệp nhỏ và vừa, ông Nguyễn Văn Thân, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam, đại biểu Quốc hội đoàn Thái Bình chia sẻ, Nghị quyết 68-NQ/TW đã đặt khu vực tư nhân vào đúng vị trí, trao cho họ vai trò và sứ mệnh xứng đáng.

Theo ông Thân, khối doanh nghiệp tư nhân là những chủ thể tự bỏ vốn, vận hành sản xuất kinh doanh mà không cần bất kỳ ai thúc đẩy. Do đó, điều họ cần chỉ là một môi trường minh bạch, thông thoáng để tự do sáng tạo và phát triển.

Ông Nguyễn Văn Thân nhấn mạnh, yếu tố quyết định nằm ở khâu thực thi, dù chính sách đã được ban hành, nhưng nếu không triển khai đồng bộ và quyết liệt thì sẽ khó tạo ra chuyển biến thực sự.

“Thương trường như chiến trường, doanh nghiệp chính là những người trực tiếp cầm súng”, ông Thân nói, đồng thời nhấn mạnh rằng ngoài nỗ lực từ doanh nghiệp, rất cần sự nhất quán, quyết đoán từ chính quyền các cấp, các ngành.

Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam cũng kêu gọi đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức và doanh nghiệp cùng chia sẻ trách nhiệm trước Đảng và Nhân dân, bởi thực thi chính sách không chỉ là nhiệm vụ hành chính mà còn là hành trình đồng hành cùng doanh nghiệp, gần dân, thấu hiểu thực tiễn để biến chủ trương thành kết quả thực chất, từ đó góp phần đưa đất nước vươn mình mạnh mẽ hơn trong kỷ nguyên mới.

Theo ông Thân, để Nghị quyết số 68-NQ/TW đi vào thực tế, đòn bẩy thực chất cho doanh nghiệp tư nhân thì cần sự phối hợp chặt chẽ, bình đẳng, xác định rõ trách nhiệm từng cấp, cá nhân giữa chính quyền (cán bộ, công chức) và doanh nghiệp trong thực thi các chính sách, nghị quyết.

Ông Nguyễn Văn Thân cho rằng, chính sách đã có khi Nghị quyết số 68-NQ/TW đã được ban hành. Tuy nhiên, Đảng đã mở cửa, nhưng bước vào “bên trong căn nhà”, tức là bộ máy hành chính, hay việc thực thi cũng không phải là một bài toán đơn giản.

Ông Thân cho biết, nhiều doanh nghiệp nói với ông rằng họ lo ngại không phải vì chính sách không tốt, mà vì chính sách thay đổi quá nhanh, quá bất nhất. Hôm nay thế này, ngày mai thế khác, rồi mỗi nơi hiểu một kiểu, thực hiện một kiểu.

"Chúng tôi cần sự đồng bộ. Mà để làm được điều đó phải có cán bộ tốt, có tâm, có năng lực và dám chịu trách nhiệm. Doanh nghiệp giống như người lính ra chiến trường có chí, có vốn, có mong muốn cống hiến nhưng nếu cán bộ địa phương, công chức hành chính không đồng hành, không thiện chí, thì khó mà đi xa.

Chúng tôi không xin đặc quyền, đặc lợi gì cả. Chúng tôi chỉ cần sự bình đẳng, minh bạch, trách nhiệm và tôn trọng từ chính quyền. Đó là cái mà cộng đồng doanh nghiệp mong mỏi nhất lúc này", ông Thân chia sẻ.

Chủ tịch Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam cũng nhấn mạnh, Nghị quyết số 68-NQ/TW chính là một bước ngoặt, giống như một “cú hích tinh thần” rất lớn cho cộng đồng doanh nghiệp. Cộng đồng doanh nghiệp thấy được sự công nhận thật sự, chứ không còn là mang tính định hướng như ngày xưa.

Ông Thân cũng cho biết, Nghị quyết số 68-NQ/TW giúp cởi trói về tư duy. Trước kia, nói tới kinh tế tư nhân là người ta nghĩ tới đầu cơ, tới lợi ích cá nhân, nhưng ây giờ thì khác, Nhà nước đã xác định rõ kinh tế tư nhân là một trụ cột, là động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia, mà đã là trụ cột thì phải được tạo điều kiện để phát triển.

Cùng quan điểm, ông Trương Sỹ Bá, Chủ tịch Tập đoàn Tân Long cho rằng, đối với các doanh nghiệp tư nhân Việt Nam thì Nghị quyết số 68-NQ/TW được coi như "nắng hạn gặp mưa rào" mà "cơn mưa rào" này đã phải chờ đợi trong nhiều chục năm nay.

Theo ông Trương Sỹ Bá, lần đầu tiên có một nghị quyết đặt đúng vị trí của doanh nghiệp tư nhân, để doanh nghiệp tư nhân Việt Nam có được môi trường phát triển mạnh mẽ hơn, cởi mở hơn.

Để kinh tế tư nhân thực sự đột phá rất cần sự vào cuộc quyết liệt, đồng bộ từ các cấp chính quyền từ Trung ương đến địa phương và sự chủ động từ chính cộng đồng doanh nghiệp

Đặc biệt, đối với các doanh nghiệp ngành nông nghiệp như Tập đoàn Tân Long chủ yếu đầu tư vào lúa gạo, chăn nuôi và sản xuất thức ăn chăn nuôi đang được hưởng lợi từ trong bối cảnh Mỹ áp thuế đối ứng với Trung Quốc, thì Nghị quyết số 68-NQ/TW với tư duy cởi mở sẽ là động lực rất lớn cho doanh nghiệp bứt tốc phát triển.

Đánh giá rất cao Nghị quyết số 68-NQ/TW, song ông Trương Sỹ Bá cũng bày tỏ lo ngại khâu thực thi. Theo ông, vấn đề triển khai, vận hành, thực thi của tất cả ban, bộ ngành cần được đồng bộ để chủ trương của nghị quyết thật sự đến được nền kinh tế và đời sống của doanh nhân.

Như vậy, có thể thấy, Nghị quyết số 68-NQ/TW không chỉ mở ra một chương mới trong chính sách phát triển kinh tế tư nhân mà còn đánh dấu bước chuyển mình mạnh mẽ trong tư duy lãnh đạo và quản lý kinh tế. Lần đầu tiên khu vực kinh tế tư nhân được xác lập là “đối tác phát triển” chiến lược, cùng Nhà nước kiến tạo tương lai.

Nghị quyết số 68-NQ/TW chính là cú hích tạo niềm tin, khơi dậy khát vọng làm giàu chính đáng và tinh thần đổi mới sáng tạo mạnh mẽ trong cộng đồng doanh nghiệp tư nhân cả nước. Tuy nhiên, để nghị quyết đi vào cuộc sống thì công tác thực thi là vô cùng quan trọng, các cơ quan quản lý Nhà nước phải chuyển đổi cung cách quản lý, coi người dân, doanh nghiệp là trung tâm phục vụ, phải đổi mới căn bản tư duy xây dựng pháp luật chuyển từ tư duy “quản lý” sang “kiến tạo phát triển”, có như thế thì kinh tế tư nhân mới thực sự có điểm tựa để phát triển, đóng góp vào sự phát triển chung của đất nước.

Còn tiếp...

LOẠT BÀI VIẾT “NGHỊ QUYẾT MỞ RA KỶ NGUYÊN MỚI CHO KINH TẾ TƯ NHÂN”

Bài 1: Đảng mở lối, trao đòn bẩy

Bài 2: Bản tuyên ngôn soi đường

Bài 4: Định vị lại để cất cánh

Bài 5: Sứ mệnh vì Việt Nam hùng cường, thịnh vượng