LỜI TÒA SOẠN:

Xây dựng văn hóa công vụ có ý nghĩa quan trọng trong công cuộc cải cách nền hành chính tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, gần dân, sát dân, phục vụ Nhân dân tốt hơn. Xác định rõ vai trò văn hóa công vụ, là một trong những yếu tố tiên quyết để nâng cao chỉ số cải cách hành chính, đòn bẩy quan trọng để đưa Thủ đô phát triển, thành phố Hà Nội đặc biệt chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ có đủ tâm - tầm - tài - thực lực để gánh vác sự chuyển mình của Thủ đô trong giai đoạn mới.

Báo Tuổi trẻ Thủ đô trân trọng giới thiệu loạt bài: "Xây dựng văn hóa công vụ, đổi mới tư duy, tạo sức bật mới cho Thủ đô phát triển".

Chính thức vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp từ ngày 1/7, cả nước đang chứng kiến một chuyển động mạnh mẽ trong tư duy quản trị: Chuyển từ tư duy hành chính sang tư duy phục vụ. Tư duy đó đã được Tổng Bí thư Tô Lâm liên tục nhấn mạnh tại nhiều hội nghị quan trọng và đặc biệt, tại buổi kiểm tra chính quyền 2 cấp tại Hà Nội mới đây, Tổng Bí thư yêu cầu cán bộ trong giai đoạn mới phải thay đổi lề lối làm việc, có năng lực, đạo đức, tâm huyết, trách nhiệm với Nhân dân…

Trong các triều đại phong kiến Việt Nam, văn hóa công vụ được thể hiện qua đạo nghĩa quân thần “trung quân ái quốc”, “tận tâm, tận lực gánh vác sơn hà”... Tinh thần ấy, trách nhiệm ấy đã làm nên những vàng son lịch sử chất chứa niềm tự hào với mỗi con dân nước Việt.

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng căn dặn: “Chính quyền từ xã đến Trung ương đều là công bộc của dân, tức là người đầy tớ trung thành của Nhân dân”. Trong di sản tư tưởng của Người, mối quan hệ giữa chính quyền và Nhân dân không phải là cai trị - phục tùng, mà là phục vụ - ủy quyền. Đặc biệt, cấp xã là cấp chính quyền gần dân nhất, trực tiếp và hàng ngày tiếp xúc, giải quyết những vấn đề thiết thân của người dân; càng ở gần dân, càng phải thấm nhuần sâu sắc đạo lý “vì dân, do dân và phục vụ Nhân dân”.

Trong di sản tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, mối quan hệ giữa chính quyền và Nhân dân không phải là cai trị - phục tùng, mà là phục vụ

Quan điểm này của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định giá trị cơ bản của văn hóa công vụ Việt Nam, bản chất của nền công vụ là phục vụ. Nền công vụ có văn hóa trước hết phải là tận tuỵ phục vụ Nhân dân. Văn hóa công vụ chỉ thực sự tích cực và hoàn thiện nếu nền công vụ đó mang đến cho tổ chức và công dân sự hài lòng. Sự hài lòng của người dân, doanh nghiệp chính là thước đo hiệu quả trong thực hiện nhiệm vụ của cán bộ, công chức.

Trong suốt các thời kỳ cách mạng, Đảng ta luôn đề cao vai trò quan trọng của văn hóa, coi đó là nền tảng tinh thần, là mục tiêu, động lực quan trọng trong quá trình phát triển đất nước. Việc chú trọng chăm lo xây dựng văn hóa trong Đảng, văn hóa trong các cơ quan nhà nước và các đoàn thể được Đảng ta xác định là nhân tố quan trọng để xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh. Trong đó trọng tâm là xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức có phẩm chất đạo đức, có năng lực chuyên môn, nghiệp vụ, hết lòng phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân.

Tại Hà Nội, nhiều năm nay, Thành ủy, UBND TP Hà Nội đặc biệt quan tâm tới xây dựng văn hóa công vụ, xây dựng người cán bộ, công chức Thủ đô bản lĩnh, trí tuệ, sáng tạo, gần dân, có trách nhiệm với Nhân dân.

Cụ thể, Thành ủy đã ban hành Chương trình 04-Ctr/TU “Phát triển văn hóa - xã hội, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực Thủ đô, xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh”, trong đó chú trọng xây dựng văn hóa ứng xử của người Hà Nội, văn hóa ứng xử của cán bộ công chức, viên chức và người lao động để chấn chỉnh những trường hợp cán bộ, công chức trên địa bàn TP Hà Nội có những hành vi ứng xử không phù hợp với công dân trong làm việc và trong giao tiếp xã hội.

Ủy viên Bộ Chính trị, Bí Thư Thành ủy, Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội Bùi Thị Minh Hoài và Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND thành phố Trần Sỹ Thanh đã đi kiểm tra tiến độ Dự án Hệ thống xử lý nước thải Yên Xá và thực hiện các biện pháp làm sạch sông Tô Lịch

UBND thành phố cũng ban hành một loạt Quyết định về đạo đức công vụ, như: “Quy tắc ứng xử của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong các cơ quan thuộc thành phố Hà Nội”, “Quy tắc ứng xử nơi công cộng trên địa bàn thành phố Hà Nội”…; qua đó góp phần nâng cao tinh thần trách nhiệm, đạo đức công vụ của đội ngũ này cùng chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp; đồng thời kịp thời phát hiện, ngăn ngừa các hành vi quan liêu, tham nhũng, tiêu cực…

Nhiều địa phương đã chủ động, sáng tạo áp dụng những giải pháp, mô hình cải cách thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho người dân; lồng ghép các nội dung về đạo đức công vụ với xây dựng văn hóa công sở, sinh hoạt Đảng, các cuộc giao ban, hội họp, các lớp bồi dưỡng, tập huấn, tuyên truyền trên hệ thống thông tin nội bộ…

Đảng bộ Hà Nội đã thường xuyên chăm lo xây dựng văn hóa trong các cơ quan Đảng, Nhà nước và các đoàn thể chính trị - xã hội từ thành phố tới cơ sở.

Trong đó, trọng tâm là xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức có phẩm chất đạo đức, tận tụy, hết lòng phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân; các địa phương, cơ quan, đơn vị văn hóa, xây dựng, hoàn thiện chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp, đạo đức công vụ gắn với việc sắp xếp, bố trí sử dụng phù hợp với vị trí việc làm và yêu cầu nhiệm vụ.

Điểm nổi bật trong xây dựng văn hóa chính trị của Đảng bộ trong nhiệm kỳ này là việc Thành ủy Hà Nội đã ban hành Chỉ thị số 24-CT/TU, ngày 8/7/2024 về "Tăng cường kỷ cương, kỷ luật và trách nhiệm giải quyết công việc trong hệ thống chính trị thành phố Hà Nội" với quyết tâm tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về tăng cường kỷ cương, kỷ luật và trách nhiệm giải quyết công việc trong hệ thống chính trị thành phố Hà Nội.

Thành phố đã tập trung nâng cao văn hóa công vụ, nâng cao nhận thức của tập thể, cá nhân cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, người lao động trong hệ thống chính trị thành phố về vị trí, vai trò và trách nhiệm trong việc chấp hành cương, kỷ luật công vụ trong việc thực hiện nhiệm vụ được phân công; tuyệt đối không né tránh, đùn đẩy trách nhiệm góp phần hình thành phong cách ứng xử, lề lối làm việc chuẩn mực của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức đảm bảo tính chuyên nghiệp, trách nhiệm, năng động, minh bạch hiệu quả trong hoạt động thực thi công vụ đáp

Theo Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Nguyễn Văn Phong, việc Hà Nội ban hành Quyết định về quy định đánh giá xếp loại hàng tháng đối với cán bộ, công chức, viên chức, lao động hợp đồng trong hệ thống chính trị gắn với việc thực hiện hai quy tắc ứng xử thành phố đã đi vào nề nếp, có nhiều chuyển biến tích cực.

Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội Nguyễn Văn Phong trao đổi, động viên các cán bộ tại phòng một cửa phường Dương Nội

Công tác đánh giá cán bộ của thành phố đang ngày càng đi vào chiều sâu, bảo đảm thực chất, tạo động lực nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị.

Xây dựng văn hóa trong chính trị một mặt đã khẳng định được vai trò, sứ mệnh của Đảng trong lãnh đạo, chỉ đạo nhiệm vụ phát triển, bảo tồn, gìn giữ và phát triển văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc, thực sự là "nền tảng tinh thần", "động lực phát triển". Việc nhận diện bản chất của những mối quan hệ này góp phần giúp Đảng bộ Hà Nội tiếp tục nhất quán quan điểm về phát triển văn hóa, khẳng định vị trí của văn hóa đối với tiến trình vận động, phát triển của lịch sử, kinh tế, chính trị, xã hội và sự ổn định, trong sạch, vững mạnh.

Ngày 1/7/2025, trở thành một dấu mốc lịch sử trong tiến trình tổ chức lại các đơn vị hành chính ở nước ta, khi các địa phương trong cả nước chính thức đi vào vận hành mô hình chính quyền 2 cấp.

Đây không đơn thuần là thay đổi về địa giới mà còn thể hiện rõ một tinh thần cải cách được chuẩn bị kỹ lưỡng: Tinh gọn bộ máy để phục vụ tốt hơn, vận hành thống nhất để nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản trị và điều hành. Yêu cầu cốt lõi, nền tảng được đặt ra là hiệu quả của bộ máy mới phải thật sự đem lại nhiều lợi ích hơn cho người dân. Mỗi cán bộ trong bộ máy phải chuyển từ tư duy hành chính sang tư duy phục vụ, chuyển từ làm hết trách nhiệm sang làm đến nơi đến chốn, làm cho dân tin, dân thuận, dân ủng hộ.

Tại buổi đi thăm, kiểm tra hoạt động của chính quyền địa phương 2 cấp tại xã Phúc Thịnh; phường Tây Hồ và Trung tâm Phục vụ hành chính công (TP Hà Nội) mới đây, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, sau khi phân cấp, ủy quyền, UBND cấp xã sẽ thực hiện hàng nghìn thủ tục hành chính. Do đó, cán bộ xã, phường phải nắm chắc các vấn đề, đồng thời phải làm việc với tư duy mới để phục vụ Nhân dân.

Tổng Bí thư Tô Lâm cùng các lãnh đạo Trung ương và thành phố Hà Nội kiểm tra hoạt động của chính quyền địa phương 2 cấp tại Thủ đô

Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh đất nước ta bước vào kỷ nguyên phát triển mới, đang đặt ra yêu cầu rất cao về đổi mới tổ chức bộ máy, đổi mới phương thức lãnh đạo, điều hành và nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của toàn bộ hệ thống chính trị từ Trung ương đến cơ sở. Việc sắp xếp tổ chức bộ máy và đơn vị hành chính là một chủ trương lớn, đặc biệt quan trọng của Đảng và Nhà nước ta, mang tính chiến lược lâu dài, thể hiện quyết tâm chính trị rất lớn trong việc xây dựng một nền hành chính tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, gần dân, sát dân, phục vụ Nhân dân tốt hơn.

Tổng Bí thư Tô Lâm cho biết, đoàn công tác của Trung ương rất vui mừng, phấn khởi khi đi cùng các lãnh đạo TP Hà Nội về làm việc với phường, vì trước kia bộ máy cồng kềnh, nhiều tầng nấc nên "làm việc với phường khó lắm". Tổng Bí thư bày tỏ sự phấn khởi khi ngày đầu tiên triển khai mô hình cấp phường hoàn toàn mới, mới từ quy mô, phương thức, cách làm cho đến cán bộ…, đúng với phương châm gần dân, sát dân.

Theo Tổng Bí thư, sau khi phân cấp, ủy quyền, UBND cấp xã sẽ thực hiện hàng nghìn thủ tục hành chính. Do đó, cán bộ xã, phường phải nắm chắc các vấn đề để tư vấn, hướng dẫn cho người dân. Nhiều việc cần phải làm với tư duy mới để phục vụ Nhân dân.

"Các công chức phường làm việc với tinh thần làm đến nơi đến chốn, làm cho có kết quả, làm cho đến lúc người dân hài lòng. Không phải chỉ làm hết trách nhiệm. Thậm chí thấy dân khó khăn băn khoăn cái gì phải lao đến hỗ trợ, tiếp xúc, hướng dẫn, gợi ý để người dân làm được hay hơn", Tổng Bí thư nói và cho biết, nếu để dân thiếu điều gì mà cán bộ không biết thì "rất dở". Càng dở hơn nếu biết nhưng không làm, thấy không có quyền lợi thì lơ đi.

Hội nghị đánh giá tình hình triển khai vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp trên địa bàn thành phố Hà Nội diễn ra chiều 16/7 do Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Nguyễn Văn Phong chỉ đạo và điều hành

Đánh giá về triển khai vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp trên địa bàn TP sau 2 tuần đi vào hoạt động, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội Nguyễn Văn Phong biểu dương tinh thần chủ động, trách nhiệm, sáng tạo của cấp ủy, chính quyền 126 xã, phường và các sở, ngành thành phố trong việc tổ chức, vận hành chính quyền địa phương sau sắp xếp. Trong thời gian ngắn, thực hiện khối lượng công việc rất lớn, nhưng các địa phương đã hoàn thành việc kiện toàn tổ chức bộ máy, bố trí cơ sở vật chất, bảo đảm hoạt động thông suốt, không phát sinh vấn đề phức tạp.

Đặc biệt, nhiều xã, phường đã thể hiện tinh thần gần dân, sát dân, tổ chức gặp mặt, lắng nghe tâm tư, nguyện vọng Nhân dân và phát huy tinh thần cầu thị, học hỏi trong đội ngũ cán bộ, công chức. Thành phố cũng đánh giá cao các sở, ngành đã ngày - đêm đồng hành cùng cơ sở, kịp thời hướng dẫn, tháo gỡ khó khăn, giúp địa phương đi vào ổn định nhanh chóng.

(Còn nữa)

Loạt bài viết: Xây dựng văn hóa công vụ, đổi mới tư duy, tạo sức bật mới cho Thủ đô phát triển

Bài 2: Nơi vun đắp niềm tin, nhân lên nụ cười

Bài 3: Cán bộ vượt sông, mang sức trẻ vì Nhân dân phục vụ

Bài 4: Đổi mới từ “cái gốc của công việc” với sứ mệnh lớn